كتابخانه
تاريخ انديشه‌هاي ديني (1)
از عصر حجر تا اسرار الئوسيس
هيچ دانشمند يا الهيات‌داني نمي‌داند كه دين چگونه به وجود آمده است، اما محققان بسياري بوده و هستند كه تقريبا تمامي اساطير اقوام و سرزمين‌ها را جمع‌آوري كرده‌اند، بي‌اينكه دلايل و انگيزه‌هاي وجودي‌شان را آشكار و كشف كنند. به عبارتي ديگر، دانش محققان در اين مورد، مجموعه‌هاي كامل اما نسبتا بي‌ارتباط با هم و صرفا به صورت معرفي و توصيف كامل آنهاست؛ يا نهايتا بررسي تحولات اين اساطير در منطقه يا قومي خاص. اين تكه‌پاره‌هاي اسطوره‌اي چه بوده‌اند كه نمي‌توانيم امروزه از آنها استفاده كنيم، در حالي كه رد خود را بر تمامي حيات فردي و اجتماعي انسان گذاشته‌اند؟ شيوه‌هايي كه انسان در مواجهه با بي‌كرانگي، جهانش را تعريف، زمانمند و داراي حد و مرز كرده، امروزه در نوع رابطه‌اي كه با جهان و خودش دارد، برجسته شده است.
اثر سه جلدي «تاريخ انديشه‌هاي ديني» ميرچا الياده را بايد از معدود آثاري به حساب آورد كه افقي نو بر شناخت عقايد ديني مي‌گشايد. در حقيقت الياده در اين كتاب كه آخرين اثر او بوده، با هوشمندي تا آنجا كه ممكن بوده، نقشه آفريدگار را از طرح ديني هستي انسان رمزگشايي كرده است؛ اينكه انسان در مواجهه با راز خلقت و آن واحد متعال، به واسطه تجليات بسيار گونه‌گونش، تاملاتش را به نحوي روايت كرده كه بتواند وجود خود را معنادار ببيند و همين معنايابي، عامل پديدآورنده اساطير و اديان مختلف شده است. اين كتاب را ميراث بزرگ ميرچا الياده، اسطوره‌شناس و دين‌پژوه رومانيايي و منبعي ضروري براي نسل‌هاي آينده مي‌دانند؛ ميراث و منبعي براي تجديدنظر مستمر در رابطه ما با امر مقدس. اين اثر سه جلدي گوياي عشق او به دانش و اشراف عميق او به بعد ديني تاريخ انسان است. الياده در جلد اول از سه‌گانه «تاريخ انديشه‌هاي ديني» با عنوان «از عصر حجر تا اسرار الئوسيس» همه اديان را در دوره اساطير روايي بررسي كرده كه شامل كيهان‌زايي‌ها، آفرينش انسان و جهان جانوري و گياهي مبتني بر الگوهاي حيات و شيوه معيشت اوست. كتاب متشكل از 15 فصل به انضمام منابع و كتاب‌شناسي، واژه‌نامه و نمايه است.
تاريخ انديشه‌هاي ديني (۲)
از گوتمه بودا تا پيروزي مسيحيت
اين مجموعه را ميراث بزرگ ميرچا الياده، اسطوره‌شناس و دين‌پژوه رومانيايي و منبعي ضروري براي نسل‌هاي آينده مي‌دانند؛ ميراث و منبعي براي تجديدنظر مستمر در رابطه ما با امر مقدس. اين اثر سه جلدي گوياي عشق او به دانش و اشراف عميق او به بعد ديني تاريخ انسان است. الياده در جلد دوم اين مجموعه با عنوان «از گوتمه بودا تا پيروزي مسيحيت» به قواعد ديني، تحويل فزاينده الهيات و فلسفه آنها پرداخته است و اينكه چگونه بعد از پيامبران و در جريان تحولات تاريخي، اصول ديني نيز دچار تغييرات – گاه بنيادي – شدند.در جلد دوم، از گوتمه بودا تا پيروزي مسيحيت به قواعد ديني، تحول فزاينده الهيات و فلسفه آنها پرداخته و اينكه چگونه از بعد از پيامبران، در جريان تحولات تاريخي، اصول ديني نيز دچار تغيير و تحولات گاه بنيادي شدند. در جلد سوم، از محمد (ص) تا عصر اصلاح ديني نيز ظهور و خاستگاه دين اسلام، پيامبري محمد (ص) را تشريح كرده و علاوه بر روند تغييرات در حوزه الهيات اديان رايج يهوديت، هندوئيسم و بوداييسم و مسيحيت تا دوره اصلاح ديني به الهيات مسلمانان بر پايه شخصيت‌هاي تاثيرگذاري چون اين‌سينا، سهروردي، ابن‌عربي و جلال‌الدين محمد مولوي نيز پرداخته و چشم‌اندازي گشوده كه براي محققان بسيار باارزش است. بهزاد سالكي، مترجم كتاب داراي دكتراي اديان و عرفان از دانشگاه تهران و عضو هيات علمي موسسه پژوهشي حكمت و فلسفه است. او پيش‌تر نيز كتاب‌هايي را از ميرچا الياده و آثاري در زمينه عرفان مسيحي و بودايي، دين‌شناسي تطبيقي و فلسفه دين ترجمه كرده است.
تاريخ انديشه‌هاي ديني (3)
از محمد (ص) تا عصر اصلاحات
الياده در پيش‌گفتار كتاب آورده: بخش سوم كتاب پس از مدتي تاخير ناشي از بيماري انتشار مي‌يابد؛ به مرور زمان بينايي‌ام كاهش يافته و به دليل ورم مفاصل، به دشواري مي‌نويسم. اين مشكل مرا مجبور مي‌كند تا بخش آخر كتاب انديشه‌هاي ديني را با تشريك مساعي چند تن از همكارانم كه آنان را از ميان دانشجويان قبلي‌ام انتخاب كرده‌ام، به اتمام برسانم. در اين كتاب خواننده متوجه خواهد شد طرحي را كه در پيش‌گفتار جلد دوم اعلام كرده‌ام، تغيير داده‌ام. تاريخ كليساهاي مسيحي تا عصر روشنگري را ادامه داده و فصلي مرتبط به انتشار هندوئيسم، چين قرون وسطا و اديان ژاپني را به جلد آخر انتقال داده‌ام. چهار فصل را به تاريخ عقايد، انديشه‌ها و نهادهاي ديني اروپا بين سده‌هاي چهارم تا هفدهم اختصاص داده‌ام. اما در مقايسه با پديده‌هايي كه در كتاب‌هاي راهنما عمدتا ناديده گرفته شده يا كوچك جلوه داده شده‌اند، كمتر به آفرينش‌هاي آشناي تفكر غربي (مثلا حكمت مدرسي يا جنبش اصلاح ديني) مانند بدعت‌ها، ارتدادها، اسطوره‌ها و سنت‌هاي عامه‌پسندي مانند جادو‌گري، كيمياگري و مذهب باطني، تمركز كرده‌ام.