• ۱۴۰۳ شنبه ۱۵ ارديبهشت
روزنامه در یک نگاه
امکانات
روزنامه در یک نگاه دریافت همه صفحات
تبلیغات
صفحه ویژه

30 شماره آخر

  • شماره 4652 -
  • ۱۳۹۹ چهارشنبه ۳۱ ارديبهشت

بحران كرونا و افول هژموني امريكا

اشلي تليس در يادداشتي كه وب‌سايت انديشكده كارنگي آن را منتشر و سايت شوراي روابط راهبري آن را ترجمه كرده مي‌نويسد: اگرچه اصطلاح هژموني گاهي مفاهيم مورد اختلافي دارد، اما امريكا يك هژمون اصيل است كه در معناي ريشه يوناني آن به معناي رهبر سيستم رقابتي بين‌المللي است. هژموني اين كشور برخاسته از اين حقيقت سه‌گانه است؛ نخست آنكه، امريكا همچنان بزرگ‌ترين اقتصاد جهان است و اين اساس ظرفيت آن براي پيشبرد قدرت نظامي جهاني به‌طور غيرقابل مقايسه با رقباست. دوم آنكه، دولت اين كشور كه بر جامعه‌اي بسيار مولد رياست مي‌كند. سوم آنكه، امريكا در شراكت با متحدان قوي در امريكاي شمالي، اروپاي غربي، شرق آسيا و اقيانوسيه (كه داراي ارزش‌ها و منافع مشتركي هستند)، يك نظم بين‌المللي ايجاد كرده است كه برتري امريكا ازنظر نظامي، نهادي و عقيده‌اي را تقويت كرده و پيشبرد منافع گوناگون و بهره‌برداري اقتصادي از كاربرد زور را ممكن ساخته است. اگرچه اين شالوده‌ها اخيرا تحت‌فشار قرار گرفته‌اند، اما اكنون همه‌گيري كوويد-19 آنها را به طريق مهلكي تهديد مي‌كند.

تخريب اقتصاد امريكا
اگرچه تأثير بلندمدت اقتصادي اين همه‌گيري بر اقتصاد امريكا هنوز معلوم نيست اما پيامدهاي اوليه آن نگران‌كننده است. احتمال مي‌رود كه اقتصاد امريكا در سه‌ماهه دوم و سوم سال 2020 شاهد نرخ بيكاري حدود 15 درصد بوده و اين نرخ دو رقمي در سال 2021 نيز ادامه داشته باشد. يقينا اقتصاد امريكا به خاطر اين همه‌گيري حداقل در حوزه اشتغال با تحولات چشمگيري مواجه خواهد شد كه بر آينده قدرت ملي اين كشور تأثير خواهد گذاشت.
نخست آنكه، روند بدون محدوديت چند دهه اخير جهاني‌شدن (كه عمدتا بر رفتار بيشينه‌سازي سود شركت‌هاي خصوصي استوار بوده است) احتمالا جاي خود را به نسخه‌اي از به هم‌پيوستگي محدود خواهد داد كه در آن، دولت‌ها براي مصونيت از آسيب‌پذيري‌هاي آينده به دنبال حفاظت از جوانب حساس زنجيره توليد در داخل مرزهاي خود خواهند بود.
دوم آنكه، در نبود حمله‌اي نظامي به امريكا، اختلافات در مورد اختصاص منابع عمومي به كالاهاي دفاعي يا غير دفاعي بيشتر خواهد شد. تجربه بحران مالي جهاني نشان مي‌دهد كه بودجه دفاعي امريكا احتمالا با كاهش بيشتري مواجه خواهد شد. بااين‌حال، فشار آتي بر بودجه دفاعي تنها بخشي از مشكل بزرگ فراروي امريكا در تقويت پايه‌هاي اقتصاد برتر خويش است؛ به‌عبارت‌ديگر، حفظ برتري امريكا در چند دهه آتي نسبت به گذشته دشوارتر خواهد بود.

كاهش كارآمدي دولت امريكا
اگرچه كاهش اقتصاد امريكا به خاطر همه‌گيري كوويد-19 محتمل است، اما تأثير آن به‌واسطه سوء مديريت واكنش امريكا تشديد خواهد شد. هنگامي‌كه چشم‌انداز شيوع همه‌گيري در چين به واقعيت پيوست، عقلانيت حكم مي‌كرد كه دولت فدرال امريكا قاطعانه بر پيشگيري از ورود اين ويروس به سواحل امريكا متمركز شود. با توجه به چالش‌هاي ناشي از مسافرت‌هاي بين‌المللي پرتراكم، انجام هر اقدام لازم براي پيشگيري از شيوع اين ويروس در داخل امريكا ضروري و حياتي بود. بااين‌حال، بسياري از منابع بهداشتي (نظير ماسك) كه براي كاهش اين‌همه‌گيري كمك مي‌كرد، پس از دوره جرج دبليو بوش در ذخيره راهبردي ملي تأمين نشده نبود، زيرا جمهوري‌خواهان كنگره، بودجه پيشنهادي دولت اوباما براي تأمين آن را رد كردند. همچنين، امريكا به عنوان يك كشور براي مقابله با بلاياي بزرگ سازمان‌دهي مطلوبي ندارد؛ چراكه در واكنش به اين بحران‌ها، مقامات ايالتي و محلي در اولويت هستند.
علاوه بر اين، ناكامي رهبري رياست‌جمهوري ازيك‌طرف و فقدان عقلانيت سيستمي در خصوص ارزيابي همه‌گيري و فرآيند تصميم‌گيري مربوط به آن در بخش اجرايي به‌واسطه نبود مقامات كاردان در پست‌هاي متعدد از طرف ديگر مايه تشديد اين مشكلات شده است. آسيب واردشده بر اقتصاد امريكا و تلفات انساني، حفظ هژموني امريكا را دشوار ساخته است، درحالي‌كه عمده ارزيابي‌ها حاكي از آن است كه كشورهايي نظير چين سريع‌تر از امريكا خود را احياء خواهند كرد.

افول نظم بين‌المللي امريكا
از زمان جنگ جهاني دوم، دولت‌هاي متوالي امريكا به اين نتيجه رسيده‌اند كه حفظ برتري سيستمي از طريق كاربرد صرفا نيروي نظامي، پرهزينه بوده و درنهايت به شكست منجر خواهد شد، زيرا اين امر موجب بروز ائتلاف‌هاي متقابل باهدف خنثي‌سازي هژموني امريكا خواهد شد. به همين خاطر، واشنگتن به ايجاد و حفظ ساختاري پرداخت كه به نظم بين‌المللي ليبرال موسوم شده است. به همين ترتيب، امريكا امنيت متحدان خود را تأمين كرده و دسترسي نامتقارني براي آنها در دسترسي به بازارهاي خود فراهم كرده و سازمان‌هاي جهاني متعددي ايجاد كرده است. اين تمهيدات مايه حفظ نظم جهاني شده است.
ازاين‌رو، حفظ هژموني امريكا در بلندمدت مستلزم آن است كه واشنگتن روابط اجتماعي ژئوپليتيكي خود را جدي بگيرد و براي پيشبرد منافع خود، به تعامل جهان با چين شكل بهتري دهد. همه‌گيري كوويد-19 شك و ترديدهاي زيادي در خصوص توانايي امريكا در گسترش نفوذ خود و مديريت رقابت با چين مطرح كرده است.

ارسال دیدگاه شما

ورود به حساب کاربری
ایجاد حساب کاربری
عنوان صفحه‌ها
کارتون
کارتون