تحقيقات را زير سوال نبريد
اما روزنامه اعتماد در شماره 4656 مورخ پنجشنبه 8 خرداد 1399 مطلبي با عنوان حال خراب توليد پسته ايران به قلم آقاي نعمت احمدي را منتشر نموده است كه حاوي مطالب نادرست و نسبت‌هاي ناروا در خصوص عملكرد پژوهشكده پسته مي‌باشد. لذا مطالب زير با هدف تنوير افكار عمومي خوانندگان محترم به ويژه باغداران محترم پسته و فعالان اين بخش تهيه شده است.
با توجه به توسعه كاشت پسته در كشور و نقش و جايگاه مهم اين محصول در صادرات غيرنفتي، در سال 1371 مسئولين وقت وزارت كشاورزي تصميم به ايجاد يك مركز ملي و تخصصي براي تحقيقات همه جانبه پسته مي‌نمايند. با توجه به وجود زيرساخت‌هاي اوليه موجود و وجود بيشترين سطح زير كشت باغات پسته در استان كرمان و شهرستان رفسنجان و با هماهنگي مديران استاني و همكاري مسئولين سازمان تحقيقات كشاورزي، موسسه تحقيقات پسته كشور ايجاد و محل استقرار اين مجموعه تحقيقاتي شهر رفسنجان انتخاب شد. از سال 72 تا 94 موسسه تحقيقات پسته كشور با شش بخش تحقيقاتي، آبياري و تغذيه گياهي، به نژادي و بيوتكنولوژي، به زراعي، گياهپزشكي، صنايع غذايي و بخش خدمات فني و تحقيقاتي فعال بوده است و فعاليت‌هاي چشمگيري در تمامي زمينه‌هاي مذكور داشته است. از سال 1394 به منظور متمركز نمودن كليه فعاليت‌هاي تحقيقات باغباني كشور و ايجاد موسسه تحقيقات علوم باغباني، موسسه تحقيقات پسته به پژوهشكده پسته تغيير نام يافته و در كنار شش پژوهشكده تحقيقاتي ديگر در ذيل موسسه تحقيقات علوم باغباني به فعاليت خود ادامه مي‌دهد. در حال حاضر پژوهشكده پسته داراي سه گروه تحقيقاتي «ژنتيك و به نژادي» با تاكيد بر فعاليت‌هاي باغباني و اصلاح نباتي، گروه «مديريت و فناوري توليد» با تاكيد بر مطالعات تحقيقاتي آفات، بيماري‌هاي گياهي، آبياري و تغذيه و گروه سوم «فيزيولوژي و تكنولوژي پس از برداشت» با تمركز بر فعاليت‌هاي مربوط به صنايع غذايي و اقتصاد كشاورزي مي‌باشد و با مجموعه نيروي انساني اعم از هيات علمي و محققين و كارشناسان خود در حال ارائه خدمات تحقيقاتي براي پسته كشور مي‌باشد. با توجه به عنوان مقاله «حال خراب توليد پسته ايران» نگارنده خود دلايل و عوامل موثر بر اين حال خراب را در پاراگراف اول مقاله چاپ شده متذكر شده و اگر محدوديت‌هاي صادراتي سال‌هاي اخير نيز به آن اضافه شود عوامل خرابي حال و روز پسته ايران كامل شده است كه اين موارد ارتباطي به پژوهشكده تحقيقات پسته ندارد. ليكن ساير موارد مطروحه در مقاله، مطالب برخلاف واقع تنظيم و نياز به تامل بيشتر دارد كه ذيلا ذكر مي‌گردد:
1- ادعاهاي مربوط به وجود سموم غيراستاندارد، واردات سم و وجود مافياي سمي از حيطه وظايف تحقيقاتي اين پژوهشكده خارج مي‌باشد و در خصوص صحت و سقم اين موارد، ارگان‌هاي مسئول لازم است جوابگو باشند.
2- در خصوص خسارت حوادث غيرمترقبه (عوامل محيطي) بر رشد و توليد پسته از جمله نياز سرمايي، سرماي بهاره، تگرگ و گرمازدگي تحقيقات پژوهشي كاربردي در اين پژوهشكده از سال 1382 شروع شده و نتايج خوبي نيز حاصل و گزارش شده است. اعلام نياز سرمايي ارقام تجاري پسته ايران، توصيه كاربرد سالانه روغن‌هاي معدني ولك در مناطق مختلف براي ارقام تجاري در مناطق شور و غيرشور و گزارش كارشناسي دلايل كاهش عملكرد محصول پسته در سال 1397 در اثر نوسانات دمايي بيش از حد در فروردين ماه نمونه‌هاي از تحقيقات كاربردي اين مجموعه تحقيقاتي مي‌باشد كه تنها گزارش كارشناسي سال 97 اين پژوهشكده توانست ضمن رد ادعاي حمله بيولوژيك به پسته ايران و تخيل عقيم شدن پسته در اثر استفاده برنامه‌ريزي شده سم مونتوو، زمينه نظر كارشناسي موثق پرداخت خسارت كامل(صددرصد) بيمه باغات پسته را برقرار و اعتباري بالغ بر 650 ميليارد ريال را به باغداران خسارت ديده برگرداند.
3- به اطلاع نويسنده مقاله و ساير باغداران محترم مي‌رساند كه كارشناس مورد اشاره نويسنده محترم، فعاليت تحقيقاتي و پژوهشي خود را پس از فارغ‌التحصيلي از سال 1382 در همين پژوهشكده در زمينه مسائل باغباني شروع و تا سال 1390 از اعضاي هيات علمي اين پژوهشكده بوده‌اند و به درخواست ايشان اكنون فرصتي پيش آمده تا در سنگري ديگر در معاونت آموزش و ترويج كشاورزي و ستاد پايتخت خدمت نمايند.
4- ضمن استقبال از فعاليت‌هاي بدون انحصار بخش خصوصي در انجام فعاليت‌هاي پژوهشي مرتبط با پسته، به اطلاع مي‌رساند اين پژوهشكده داراي فعاليت تحقيقاتي مشترك با انجمن پسته ايران و شخص آقاي مهندس نظري مي‌باشد و از توسعه آن استقبال مي‌نمايد. لازم به ذكر است بيش از 50 درصد سرگروه تيم‌هاي تحقيقاتي آقاي مهندس نظري از اعضاء هيئت علمي اين پژوهشكده مي‌باشند كه در قالب مشاور ارشد و به صورت خصوصي با ايشان همكاري مي‌نمايند.
5- اطلاعات ناقص مندرج در مقاله مربوط به رتبه پژوهشكده پسته از سايت مرجع دانشگاه‌هاي ايران (uniref) گرفته شده است كه آمار آن (از نظر تعداد اساتيد، تعداد طرح و تعداد مقاله) كامل نبوده و قابل استناد نمي‌باشد. خود اين سايت هم به اين موضوع اذعان دارد و نوشته است كه قسمت‌هاي مختلف از جمله طرح‌هاي پژوهشي در حال تكميل مي‌باشد و مراكز علمي مي‌توانند در تكميل اين داده‌ها مشاركت نمايند. حتي اگر به اين آمار ناقص هم استناد مي‌گردد مشاهده مي‌شد كه تعداد طرح‌هاي پژوهشكده 310 فقره و تعداد مقالات 251 عدد مي‌باشد. اين يعني پژوهشگران پژوهشكده پسته فقط به فكر چاپ مقاله نبوده‌اند و انجام تحقيق به منظور حل مشكل در اولويت بوده است. لازم به ذكر است كه در كل دوران پژوهشكده پسته فعلي(موسسه تحقيقات پسته قبلي) هيچ استادي در پژوهشكده وجود نداشته است و تنها سه نفر دانشيار و 21 نفر استاديار و مربي پژوهش وجود دارد و آمار 10 نفر استاد گرچه آرزوي ماست ولي فعلا واقعيت ندارد.
6- توصيه مي‌شود نگارنده محترم جهت دريافت اطلاعات بيشتر از نظر تعداد اعضاي هيات علمي و محققان طرح‌هاي پژوهشي، انتشارات، دستاوردها، بانك اطلاعات، مجله علوم و فناوري پسته و ساير موارد به سايت خود پژوهشكده (www.pri.ir) رجوع نمايند.
7- اعضاي هيات علمي اين پژوهشكده بيشتر به عنوان استاد مشاور در پايان‌نامه‌هاي دانشجويي دانشگاه‌ها همكاري دارند و در تعيين موضوعات پايان‌نامه كه به زعم جنابعالي تكراري است، نقشي نداشته‌اند و اين ايراد بر فرض صحت متوجه دانشگاه‌ها است.
8- در خصوص مجله علمي به اطلاع مي‌رساند پژوهشكده پسته در سال 1384 با حداقل امكانات، اعتبارات و نيروي متخصص شروع به چاپ فصلنامه پسته ايران نمود كه براي مدت دو سال نيز تداوم داشت كه پس از اخذ مجوز نام مجله (تحقيقات پسته) و تاييد اعضاي هيات تحريريه اين مجله از وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، به علت وجود تقاضاي مشابه از طرف دانشگاه ولي‌عصر رفسنجان مقرر شد اين مجله با نام جديد (علوم و فناوري پسته) به صورت مشترك توسط دانشگاه مذكور و موسسه تحقيقات پسته كشور قبلي (پژوهشكده پسته فعلي) چاپ و ارائه شود كه اين امر از سال 1394 شروع و در سال 1397 موفق به اخذ رتبه علمي پژوهشي گرديده است. تاكنون چهار مجلد دو فصلنامه مذكور چاپ شده كه در سايت پژوهشكده قابل مشاهده مي‌باشد. پس اين مورد كه تاكنون هيچ مجله‌اي و ژورنال علمي براي پژوهشكده پسته ثبت نشده است، خلاف واقع مي‌باشد.
9- در خصوص ادعاي كپي كردن مطالب علمي ديگران توسط اعضاي هيات علمي اين پژوهشكده فارغ از اينكه اتهامي ناروا، غيرمستند و بدون حسن‌نيت به نظر مي‌رسد اگر نگارنده مقاله مستنداتي در اين خصوص دارند به صورت شفاف ارائه دهند تا برخورد قانوني لازم صورت گيرد. در غير اين صورت، به لحاظ انتساب موارد خلاف قانون حق پيگيري قانوني و قضايي موضوع توسط پژوهشكده و اعضاي هيات علمي اين مجموعه محفوظ مي‌باشد.
10- پژوهشكده پسته علي‌رغم محدوديت‌هاي اعتباري، بر اساس توان مالي و اعتباري در جهت ترويج انتقال يافته‌هاي تحقيقاتي خود و افزايش دانش باغداران پسته قدم‌هاي مثبت و چشمگيري برداشته است و هر جا لازم بوده و باغداران محترم پسته داراي مشكل خاص بوده‌اند هميشه در عرصه حضور فعال داشته است. تشكيل تيم‌هاي كارشناسي محققان معين براي 7 شهرستان در استان كرمان، معرفي حداقل يك نفر محقق معين پسته براي هر يك از 14 استان پسته‌خيز كشور (از جمله استان مركزي) از دو سال پيش نمونه‌هايي از اين دست هستند كه پژوهشكده پيشقدم شده گرچه در برخي موارد استقبال استان‌ها چشمگير نبوده است.
11- نگارنده مقاله خود را باغدار بي‌سواد معرفي كرده در صورتي كه ايشان عنوان استادي دانشگاه و همچنين وكالت پايه يك دادگستري دارند و مسلما تخصص استادي و وكالت ايشان نسبت به باغداري اولي بوده است. بر اين اساس انتظار مي‌رفت بررسي بيشتري در خصوص فعاليت‌هاي پژوهشي پژوهشكده مي‌نمودند و ابتدا از صحت و سقم ادعاي كپي‌برداري از منابع خارجي به يقين مي‌رسيدند و بعد از آن در خصوص يك سازمان تحقيقاتي ملي اظهارنظر آن هم در يك رسانه سراسري مي‌كردند. ثانيا به عنوان وكيل پايه يك دادگستري بر اساس مستندات عيني و قابل اثبات اعلام نظر مي‌كردند و نه موضوعات كلي و غيرمستند.
12- پژوهشكده پسته در مهد پسته ايران (استان كرمان، شهرستان رفسنجان) مستقر شده است، با اينكه نويسنده محترم به اذعان خود در خانواده‌اي كشاورز در شهرستان زرند كرمان (70 كيلومتري رفسنجان) متولد شده است. انتظار مي‌رفت حداقل با يك بار مراجعه حضوري، تماس تلفني و يا نظرخواهي از مديران جهاد كشاورزي شهرستان زرند، عملكرد پژوهشكده پسته را با امكانات نيروي فني (بيش از 60 درصد غيربومي) و مشكلات دور از مركز و تهران بودن، به عنوان يك استاد، وكيل و باغدار عمده پسته مورد ارزيابي قرار مي‌دادند و سپس انتقادات خود را به رشته تحرير درمي‌آوردند، گرچه اعضاي هيات علمي اين پژوهشكده بدون هيچ‌گونه ادعايي، اين فرصت حضور در مهد توليد پسته را غنيمت شمرده و هميشه آمادگي داشته‌اند تا به بحث و تبادل نظر با باغداران نشسته و درصدد حل مشكلات باغداران برآيند گرچه اين فرصت براي همه استان‌هاي پسته‌خيز كشور كمتر مهيا شده است.
13- بودجه تحقيقاتي پژوهشكده بسيار پايين‌تر از حد تصور نگارنده مقاله و باغداران پسته مي‌باشد به نحوي كه در سال‌هاي اخير اجراي وظايف پژوهشكده با تكيه بر درآمد حاصل از خدمات خود پژوهشكده و اعضاي هيات علمي آن ممكن شده است. ذكر اين نكته ضروري است كه اگر تمامي بودجه تحقيقاتي و تمامي حقوق اعضاي هيات علمي و كارشناسان اين مجموعه در سال را تجميع كنيم، جمع كل اعتبار حاصل، كمتر از كليه سوبسيدهاي ارائه شده به يك باغدار (شامل حامل‌هاي انرژي، نهاده‌هاي كشاورزي، بيمه محصول و بيمه تامين اجتماعي) است كه يك باغدار با 5000 هكتار سطح زير كشت باغات پسته در سال از دولت دريافت مي‌دارد.
14- با توجه به وضعيت اعتباري موجود اين مجموعه تحقيقاتي كه شرح آن رفت، پيشنهاد مي‌گردد نمايندگان محترم شهرهاي پسته‌خيز كشور در مجلس شوراي اسلامي با همكاري دستگاه‌هاي مربوط مساعدت لازم جهت ارائه و تصويب طرح و لايحه‌اي در مجلس شوراي اسلامي را پيگيري نمايد تا به ازاي هر كيلو صادراتي تنها يك سنت(يكصدم دلار) به عنوان هزينه انجام تحقيقات پسته اخذ و در اختيار پژوهشكده پسته قرار گيرد.
15- جهت اطلاع نگارنده مقاله و باغداران پسته و مخاطبان روزنامه، تنها چند مورد از تحقيقات كاربردي انجام شده در خصوص پسته ايران در پژوهشكده پسته ذكر مي‌گردد.
٭ بررسي بيولوژي تمام آفات پسته و ارائه راهكارهاي مبارزه با آنها
٭ مطالعه نياز حرارتي تعدادي از آفات پسته و تعيين زمان مبارزه بر اساس نياز حرارتي
٭ بررسي دشمنان طبيعي آفات پسته و ارائه طريق براي حفاظت از آنها
٭ آزمايش بيش از 84 سم بر روي آفات پسته از سال 62 تاكنون
٭ استفاده از صابون جهت كنترل پسيل پسته از سال 1386
٭ تعيين نياز سرمايي ارقام تجاري پسته ايران در سال 1384
٭ تعيين غلظت و زمان كاربرد روغن ولك براي تامين نياز سرمايي ارقام پسته در ايران در سال 1387
٭ تعيين حذف آبياري پاييز و زمستانه بر رشد و عملكرد محصول پسته (خاموشي يك ماهه موتور پمپ‌هاي كشاورزي در پاييز هر سال) 1385
٭ تعيين حدود بهينه عناصر غذايي ارقام تجاري پسته ايران در سال كم‌محصول (Off) و پرمحصول (On)
٭ تعيين بهره‌وري سيستم‌هاي مختلف آبياري در باغات پسته از سال 1376
٭ ثبت ده رقم از ارقام تجاري پسته در استان‌هاي كرمان، سمنان، قزوين و خراسان رضوي
٭ بررسي تاثير انواع مختلف گوگرد بر روي پسيل پسته و دشمنان طبيعي آن
٭ توليد دانش فني محصولات صنايع تبديلي پسته
16- در سال‌هاي اخير، منتقداني از طريق رسانه و تريبون در كلاس‌هاي ترويجي انتقاداتي را به مجموعه‌هاي تحقيقاتي كشاورزي و از جمله پژوهشكده پسته روا داشته و مي‌دارند اين پژوهشكده بدون توجه به نيات و اهداف منتقدين، براي آگاهي عموم مردم و بالاخص باغداران و مرتبطين حوزه پسته و پيشرفت و رونق در اين حوزه آمادگي دارد مسائل و مشكلات موجود در حوزه پسته را بررسي و چنانچه موضوعي نياز به بررسي تحقيقاتي داشته باشد حتما در برنامه‌هاي در دست اجرا قرار داده و نتايج را به متقاضيان ارائه و براي اطلاع عموم منتشر نمايد. «والسلام»