حاشيه‌هاي متنِ ادبيات

اخيرا تصاوير و اطلاعاتي از جي‌كي رولينگ كنار همسر اولش خورخه آرانتس پرتغالي منتشر شده كه با چهره امروز خالق «هري پاتر» خيلي فرق دارد. اين نويسنده ۵۴ ساله انگليسي در ۱۹۹۲ زماني كه ۱۷ سال داشت، با دانشجوي پرتغالي رشته روزنامه‌نگاري ازدواج كرد و فرزندش از آن زندگي مشترك حالا ۲۶ ساله است. اين ازدواج 3 سال بيشتر دوام نياورد و رولينگ بعدها با يك پزشك اسكاتلندي ازدواج كرد كه تا حالا هم با همديگرند. خانم رولينگ تازگي‌ها اعتراف كرده در دوران زندگي مشتركش با آرانتس، يعني همان دانشجوي روزنامه‌نگاري كذا، بارها آزار ديده و كتك خورده است. انصافا توي عكس هم اين سركار خانم يك وضعي دارد كه آدم باورش مي‌شود. اين قبيل داستان‌هاي خاله‌زنكي در پس پرده زندگي نويسندگان هم زياد است. از نمونه‌هاي به ظاهر ساده‌تر مثل اينكه پرسي شلقي و حلقه شاعرانه دوستانش (لرد بايرون و بقيه)، هميشه مري شلي را مسخره مي‌كردند كه نمي‌تواند مثل آنها شعر بگويد و مري هم رفت و معروف‌ترين هيولاي تاريخ ادبيات يعني «فرانكشتاين» را خلق كرد. تا موارد جنجالي نظير ماجراي تد هيوز و سيلويا پلات، دو شاعر مهمي كه زندگي مشترك كوتاهي داشتند كه با عشق آغاز و با خودكشي سيلويا با گاز آشپزخانه تمام شد. آيا افسردگي پلات باعث دلزدگي تد شد يا هيوز، سيلويا را به اينجا رساند؟ فمينيست‌ها معتقد به دومي بودند. آنها در جلسات شعرخواني هيوز شعار مي‌دادند، عليه او مطلب مي‌نوشتند و بارها نام هيوز را از روي سنگ قبر سيلويا تراشيدند. آنقدر فشار آوردند كه زن دوم هيوز هم خودكشي كرد!
از باقي انواع خشونت در دنياي ادبيات، مجبور كردن نويسندگان زن به استفاده از اسم مردانه است؛ امري كه سابقه طولاني دارد. در قرن نوزدهم ماري آن ايوانس، نويسنده انگليسي رمان مشهور «ميدل مارچ» نام مستعار مردانه جورج اليوت را براي خودش انتخاب كرد و هنوز هم بين خوانندگان ادبيات به اين اسم معروف است. در همان زمان در فرانسه، آمانتين اُرُر لوسيل دوپن هم رمان‌هاي عاشقانه و نمايشنامه‌هايش را با اسم مردانه ژرژ ساند چاپ مي‌كرد. در امريكا هم لوئيزا مي‌الكات، شاهكارش رمان «زنان كوچك» را با نام مستعار آ.‌ام برنارد منتشر كرد اما اين ماجرا فقط مربوط به آن دوران نبود. وقتي در ۱۹۹۷ جوآن كاترين رولينگ جلد اول هري پاتر را به ناشر تحويل داد، ناشرش ترجيح داد براي او از اسم مخففِ جي. كي. رولينگ استفاده كند و از سال ٢٠١٣ هم رولينگ، سري داستان‌هاي پليسي كارآگاه استرايك را با نام مستعار و مردانه رابرت گالبريت منتشر مي‌كند. حتي يك تحقيق مفصل روي دو ميليون عنوان كتاب قرن 21 نشان داد كه قيمت كتاب‌هاي نويسندگان زن ۴۵ درصد پايين‌تر از كتاب‌هاي نويسندگان مرد بوده. معمولا نويسنده‌هاي زن در بعضي ژانرها كمتر از مردها كتاب منتشر مي‌كنند. ژانرهايي كه زنان به آن تمايل بيشتري دارند مثل داستان‌هاي عاشقانه، معمولا با قيمت كمتري عرضه مي‌شود. در موارد مشابه هم ناشران به نويسندگان زن نسبت به مردها ۹درصد كمتر پرداخت مي‌كنند.
خلاصه كه اين رشته سر دراز دارد.