معترضان لبناني چند وزارتخانه را به تصرف خود درآوردند
خشم و هياهو در بيروت
سارا معصومي
چهار روز پس از انفجارهايي در بندر بيروت، بهت و عزاي عمومي جاي خود را به خشم داده است. پايتخت لبنان در دو سال گذشته روزهاي آرام چنداني را تجربه نكرده اما آنچه لبناني‌ها عصر سه‌شنبه گذشته تجربه كردند از جنس متفاوتي بود كه كاسه صبرشان را لبريز كرد. انفجار و زنجيره‌اي از آتش‌سوزي ناشي از آن فقط بندر، كوچه و خيابان، خانه و كاشانه، بيمارستان‌ها و مراكز تجاري بيروت را با خاك يكسان نكرده بلكه اميد لبناني‌ها به توانايي دولت و سياستمداران فعلي اين كشور را هم خاكستر كرده است. لبناني‌ها ساعت‌هاي نخست فروريختن ساختمان‌هاي چندطبقه و ايجاد گودال‌هاي عميق در قلب پايتخت را با بيم و بهت به نظاره نشستند. وقتي شعله‌هاي آتش جاي خود را به تلي از خاكستر دادند، لبناني‌ها هركدام با جارويي در دست به خيابان آمدند تا شيشه‌هاي شكسته، ديوارهاي فروريخته و خاك آغشته به خون قربانيان اين ماجرا را به حاشيه برانند و به جهان نشان بدهند كه بيروت از عهده ترميم اين زخم هم برخواهد آمد. در حالي كه دولتمردان لبناني به نوبت در محل انفجار حاضر شدند يا در كاخ رياست‌جمهوري از مهمان‌هاي خارجي كه با چشم‌هاي از حدقه درآمده به ويرانه ساخته شده در بيروت چشم مي‌دوختند پذيرايي مي‌كردند، نداي اعتراض مردم در كوچه و خيابان از حد زمزمه‌رس فاصله گرفته و به فرياد خشم و مشت گره كرده تبديل شد. اين خشم ابتدا با پرتاب بطري آب به سمت سياستمداران لبناني مانند وزير دادگستري يا حمله به خودروي چهره‌اي چون سعد حريري خود را نشان داد. مردم با شعارهاي خود بي‌كفايتي دولتمردان را يادآوري كردند اما با افزايش آمار قربانيان، بالارفتن تابلوهاي تكميل ظرفيت در بيمارستان‌هاي بيروت و جست‌وجوي لبناني‌ها براي يافتن صدها مفقودي كه گويا با انفجار دود شده و به آسمان رفته‌بودند، اوضاع تغيير كرد. رييس‌جمهور لبنان از تحقيقات گسترده براي بازداشت و برخورد با عاملان اين حادثه خبر داد، سيدحسن نصرالله هرگونه دخالت حزب‌الله لبنان در اين حادثه را رد كرد و نخست‌وزير از انتخابات زودهنگام به عنوان تنها راه براي بازگرداندن آرامش به لبنان سخن گفت. با اين‌همه اعتراض‌هاي عمومي از صبح شنبه شكل و شمايل ديگري به خود گرفتند.اندك اندك تجمع‌هاي كوچك به يكديگر پيوسته و در ميادين اصلي بيروت جمعيت قابل توجهي از معترضان را شكل دادند. اعتراض عمومي به وضعيت سياسي يا اقتصادي در لبنان امري مسبوق به سابقه است اما اين‌بار دولتمردان لبناني هم خطر خشم عمومي را احساس كرده و مي‌دانند كه همه‌چيز متفاوت است. معترضان در ميادين اصلي چوبه‌هاي‌دار برپا كرده و ماكت‌هاي كاغذي مقام‌هاي ارشد لبنان از هر طيف مذهبي يا تبار سياسي را به شكل نمادين‌دار زدند. برخي معترضان اقدام به پاره كردن عكس چهره‌هاي سياسي چون ميشل عون، رييس‌جمهور لبنان كردند. هنوز غروب جاي خود را به شب بيروت نداده بود كه جمعيتي از معترضان با ترك ميادين اصلي به سمت ساختمان‌ها و وزارتخانه‌هاي دولتي راه افتادند. به گزارش رسانه‌هاي بين‌المللي، وزارت‌خارجه نخستين ساختماني بود كه مورد حمله معترضان قرار گرفت. ساعتي پس از ورود معترضان به ساختمان وزارت‌خارجه و آتش گرفتن چند اتاق در يكي از طبقات مياني اين ساختمان بود كه نيروهاي ارتش لبنان با ورود به ساختمان جمعيت معترضان را كه تقريبا به 100 نفر مي‌رسيد، خارج كردند. همچنين وزارتخانه‌هاي انرژي و اقتصاد هم مورد يورش جمعيتي از معترضان قرار گرفتند. شامگاه شنبه تصاويري از درگيري ميان معترضان و نيروهاي ارتش لبنان منتشر شد. در برخي مناطق، ارتش به منظور متفرق كردن معترضان به گاز اشك‌آور متوسل شد.
اعتراض‌هاي عمومي در بيروت با واكنش‌هاي متفاوتي به خصوص در فضاي مجازي روبه رو شد. از نخستين ساعات وقوع انفجارها در لبنان، پوشش لحظه به لحظه اين ماجرا توسط شاهدان عيني يا كاربران معمولي و آماتور در فضاي مجازي به خصوص توييتر منجر به انعكاس گسترده اين حادثه شد. برهمين اساس تعقيب حوادثي كه به شكل زنجيره‌اي در نتيجه حوادث روز سه‌شنبه فضاي سياسي و امنيتي لبنان را تحت تاثير قرار داده همچنان در فضاي مجازي ادامه دارد. ناآرامي‌هاي عصر شنبه در توييتر با توضيحات و تفسيرهاي متفاوت پوشش داده شد. برخي كاربران خشم معترضان را عادي دانسته و برخي اقدام به آتش زدن اسناد دولتي را مديريت شده و مورد حمايت برخي طيف‌هاي خاص سياسي مي‌دانستند. همزمان در فضاي مجازي برخي منتقدان حزب‌الله لبنان با شادي زايدالوصفي برخي شعارها در رد سخنان سيدحسن‌نصرالله را پوشش وسيع دادند.
خبرنگاران بسياري براي پوشش اخبار و ثبت تصاوير اين روزهاي لبنان خود را به بيروت رسانده‌اند. ان‌بي‌سي در گزارشي ميداني از آنچه در بيروت در 72 ساعت گذشته رخ داد، نوشت: باز هم آسمان بيروت تيره شد اما اين‌بار دليل اين اتفاق استفاده نيروهاي پليس از گاز اشك‌آور براي متفرق كردن معترضان بود. معترضاني كه مي‌گويند دولت مقصر اول و آخر انفجارهاي روز سه‌شنبه گذشته در پايتخت لبنان است و بايد بار و بنه سياسي‌اش را جمع كرده و برود. يك معترض به خبرنگار ما مي‌گويد: ابتدا به مردم لبنان دروغ گفتند. پس از آن دست به فساد اقتصادي و دزدي از جيب مردم در اين سال‌ها زدند. آنها سال‌هاي سال مردم را ناديده گرفتند. حالا هم دست به كشتار مردم زده‌اند. امروز هم با حمله به معترضان نشان دادند كه به دنبال جنگ با لبناني‌ها در خاك خودشان هستند. اين دولت ما را به ستوه آورده است.
يك معترض ديگر مي‌گويد: دولت حتي در تميز كردن شهر هم به كمك ما نيامد. حالا خودمان به خيابان آمده‌ايم تا دولتمردان را از خانه‌هاي‌شان بيرون بكشيم. هم شهر ما را منفجر كرده‌اند و هم مسووليت تميزكاري خرابي‌هاي به‌جا مانده را به خودمان واگذار كردند. ما چيزي براي از دست دادن نداريم.
يكي از شاهدان عيني درگيري ميان نيروهاي امنيتي و معترضان به ان‌بي‌سي مي‌گويد: نيروهاي پليس دقيقا سر ما را نشانه مي‌گرفتند. گلوله‌هاي پلاستيكي را هم عمدا به سمت بالاتنه ما شليك كردند. ارتش تا دندان مسلح به معترضاني كه سلاحي جز مشت خود ندارند، حمله مي‌كند.
يك عكاس لبناني حين گشت‌زني در ويرانه‌هاي نزديك به محل انفجار به بقاياي ماشين سوخته‌اي مي‌رسد كه ساعت جامانده در صندوق عقب آن در زمان انفجار متوقف مانده است.
معترضان لبناني روي ديوارهاي پلي منتهي به مخروبه‌اي ناشي از انفجارهاي روز سه‌شنبه نوشتند: اين كار دولتمردان ما است. (اشاره به سهل‌انگاري دولت در اين ماجرا)
آخرين اخبار از بيروت
وزراي اطلاع‌رساني و محيط زيست لبنان استعفا كردند.
تا پايان روز شنبه، شش نماينده پارلمان از جمله سه نفر از حزب مسيحي كتائب كه از احزاب مخالف حزب‌الله لبنان است، استعفا كردند.
منبعي در پليس بيروت در گفت‌وگو با خبرگزاري رويترز تاكيد كرد كه در حمله معترضان به نيروهاي امنيتي و پليس يك تن «به شهادت» رسيده است.
به گزارش الجزيره در جريان اعتراض‌هاي شامگاه جمعه در بيروت حداقل 730 نفر زخمي شدند.
«برونو فوشه» سفير فرانسه در لبنان در صفحه توييترش نوشت كه پاريس در روند تحقيقات مرتبط با انفجار بيروت حضور خواهد داشت.
دفتر اطلاع‌رساني رياست‌جمهوري لبنان در بيانيه‌اي اعلام كرد: انتشار برخي اخبار درباره موافقت رييس‌جمهور اين كشور با اجراي تحقيقات بين‌المللي درباره انفجار بندر بيروت صحت ندارد.
محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان صبح روز شنبه با حضور در سفارت لبنان در تهران دفتر يادبود جان‌باختگان انفجار اخير در بندر بيروت را امضا كرد.
«امانوئل ماكرون» رييس‌جمهور فرانسه در سخناني در نشست مجازي كمك براي لبنان مدعي شد كه مقامات لبنان بايد به درخواست مردم براي «انجام اصلاحات» عمل كنند.