دانشمند لايق

مرحوم دكتر غلامعلي لياقتي پاييز سال 1307 شمسي در تهران و در خانواده‌اي از اهالي آذربايجان متولد شد؛ تحصيلات خود را تا ششم ابتدايي در دبستان ترغيب و دوره متوسطه خود را در دبيرستان‌هاي ايرانشهر، فيروز بهرام و البرز گذراند، در سال 1333 با اخذ درجه ليسانس در مهندسي برق رتبه اول را از هنرسراي عالي كسب كرد و به استخدام شركت سهامي تلفن شهري ايران درآمد. پيرو آن در سال 1336 با استفاده از بورسيه دانشجويان رتبه اول دانشگاه‌هاي ايران به كشور آلمان براي ادامه تحصيل اعزام شد و با اخذ درجه فوق ليسانس مخابرات از دانشگاه كالسروهه و سپس در شهر مونيخ آلمان زير نظر پروفسور مانكه با ارايه رساله الكتروآكوستيك در مورد اندازه‌گيري و تحقيق در ميدان‌هاي صوتي در كمترين مدت ثبت شده تا آن زمان در بين دانشجويان با نمره عالي به درجه دكترا در رشته الكتروآكوستيك نائل شد و همزمان جزو محققان آزمايشگاه‌هاي زيمنس آلمان بود. او بعد از بازگشت به ايران به فعاليت در شركت سهامي تلفن شهري ايران ‌ادامه داد و به عنوان استاد در دانشگاه‌ها و مراكز فرهنگي در تهران مشغول به كار شد. «لياقتي» پس از بازگشت به كشور به آموزش و تدريس علم آكوستيك در گرايش‌هاي مختلف و علوم مرتبط با صوت، دررشته‌هاي انتقال مخابرات و شنوايي‌سنجي در دانشگاه‌هاي اميركبير، خواجه نصيرالدين طوسي، علم و صنعت، تهران، شهيد بهشتي، صنعتي شريف، علوم پزشكي ايران و... مشغول به تدريس شد و اقدامات علمي و فرهنگي مختلفي را انجام داد كه از آن جمله‌اند: برگزاري همايش‌هاي تخصصي آكوستيك در معماري، طراحي ده‌ها تالار و سالن آكوستيك، نگارش و ترجمه كتب و مقاله تخصصي و...، تاسيس انجمن آكوستيك دانان ايران، عضو هيات رييسه كنگره جهاني آكوستيك در مادريد اسپانيا، اولين مدير ايراني طرح‌هاي تلفني كشور در شركت تلفن، محقق مركز تحقيقات مخابرات ايران، مدير توسعه و مهندسي شركت مخابرات ايران، رييس بخش علوم دانشكده مخابرات، عضو كميسيون طرح ادغام دانشگاه‌ها پس از انقلاب كه بعدها به تاسيس دانشگاه‌هاي خواجه نصيرطوسي و علامه طباطبايي منجر شد، تاسيس آزمايشگاه آكوستيك مركز تحقيقات ساختمان و مسكن و رييس كميته و مشاور آكوستيك مركز تحقيقات ساختمان و مسكن، رياست موقت دانشكده صدا و سيما بعد از پيروزي انقلاب اسلامي.

فعاليت‌هاي پژوهشي و كاربردي

طراحي آكوستيك و اصلاح كيفيت صوتي بيش از ده‌ها تالار، سالن همايش و آمفي تئاتر و...همانند تالار وحدت تهران، فرهنگسراي نياوران، ارسباران، انديشه، فروزان، آستان قدس رضوي، دارالشفاي قم، دانشگاه شيراز، دانشگاه اروميه، دانشگاه مازندران است. از استاد بارها در مراكز علمي، پژوهشي و دانشگاه‌هاي كشور به عنوان پدر علم آكوستيك ايران تقدير و قدرداني به عمل آمد كه از جمله آنها مي‌توان به مراسم چهره‌هاي ماندگار در سال 1380، تجليل در دانشگاه شهيد بهشتي تهران، علم و صنعت ايران، خواجه نصيرالدين طوسي، مركز تحقيقات ساختمان و مسكن و...اشاره كرد. از اين استاد درگذشته آثار مختلفي به چاپ رسيده است كه برخي از آنها عبارتند از: فيزيك عمومي براي همه (در دوران دانشجويي)، راهنمايي در فن تلفن و آكوستيك در طراحي استوديوها و فن سوييچينگ و الكتروآكوستيك كاربردي و تنظيم بيش از صدها جزوه متعدد در فن تلفن، مخابرات، ضوابط و مقررات صدابندي شهري و ساختماني، آكوستيك در معماري، سوييچينگ و شنوايي‌سنجي. ذكر اين نكته ضروري است كه علم آكوستيك در گذشته ايران كاملا ناشناخته بود و هيچ منبعي براي مطالعه در حوزه‌هاي صدا و دوناليته وجود نداشت كه در واقع پروفسور لياقتي اين علم را در دانشگاه‌هاي ايران پايه گذاري كرد.قبل از او هم دو چهره بسيار برجسته فيزيك كشور مرحومان دكتر اسماعيل بيگي و دكتر مهدي بركشلي به تدريس در دانشكده‌هاي علوم دانشگاه تهران و شهيد بهشتي مي‌پرداختند اما مرحوم لياقتي اين علم را به عنوان علوم فني و مهندسي به دانشگاه وارد كرد. ازجمله ويژگي‌هاي بارز استاد اين بود كه مشاوره‌‌هاي علمي خود را بدون هيچ چشمداشت در جهت رونق امور پژوهشي و كاربردي در حوزه‌هاي آكوستيك مثل طراحي سيستم‌هاي صوت سالن‌هاي سينما، آمفي‌تئاتر و... به مهندسان و مشاوران بزرگ به صورت عملي ارايه مي‌داد. او شاگردان‌شان را طوري تربيت كرد كه امروزه آنها جزو افتخارات ملي كشورند. امروز با حضور گرم و فعال دانشجويان و اساتيد بسياري كه در كنفرانس‌هاي ساليانه آكوستيك و ارتعاشات ايران شركت مي‌كنند، گسترش اين علم بيش از گذشته شده است و به‌ منظور قدرداني و ماندگاري نام پيشكسوت و پدر علم آكوستيك ايران، جايزه‌اي با عنوان «پروفسور غلامعلي لياقتي» ثبت و با اعطاي سالانه آن به پژوهشگر نمونه حوزه آكوستيك و ارتعاشات كه از بين صدها پژوهشگر و دانشمند برجسته كشور انتخاب مي‌شوند؛ ياد خاطرات و زحمات اين چهره ماندگار ايراني جاودانه شده است. در اين راستا در سال 1398 براي اولين‌بار اين جايزه به پژوهشگر نمونه كشور در اين زمينه دكتر فيروز بختياري‌نژاد (استاد دانشگاه صنعتي اميركبير) اختصاص يافت. لياقتي استادان بزرگ و به نامي داشت كه از جمله آنها مي‌توان به مرحوم پروفسور حسابي، مرحوم مهندس كاظم حسيبي، مرحوم مهندس مهدي بازرگان، مرحوم مهندس علي نقي بياني و مرحوم مهندس مشيري كه اولين مديرعامل شركت سهامي تلفن ايران است، اشاره كرد. يادش گرامي باد.