يك مصلي و چند مدعي براي ساخت
دولت يا شهرداري؟
كدام يك پيرترين سازه درحال ساخت پايتخت را تكميل خواهد كرد؟
عليزاده، معاون وزير راه و شهرسازي و مسوول اصلي اجراي پروژه مصلي: آخرين رقم هزينه شده براي اين پروژه ازسال 85 تاكنون بيش از 300 ميليارد تومان است
اماني، معاون برنامه‌ريزي، توسعه امور شوراي شهرداري تهران: «از محل منافع و طرح‌هاي باقي‌مانده در محوطه مصلي و درآمدزايي از آنها قرار است منابع مالي تكميل مصلي فراهم شود.»
قـاليباف در صفحه اينستاگــرام خود: «در پي دستور و رهنمودهاي مقام معظم رهبري شهرداري تهران پروژه مصلي را به اتمام خواهد رساند»
حميدرضا خالدي/ امروز حتي ديوارهاي سيماني دورتادور مصلي نيز رنگ و بوي كهنگي گرفته است. بخشي از محوطه را ديوارهاي سيماني پوشانده و بخشي ديگر را نرده‌هاي آبي‌رنگ. از هر طرف كه دور آن بچرخي؛ بخشي از اين مجموعه با عظمت را مي‌تواني ببيني. بناهايي به سبك و سياق معماري سنتي ايراني اما بزرگ و باشكوه كه چندين سال است در حال ساخت هستند. بناهايي كه اكثر آنها از سال 85 به اين سو ساخته شده است. طي 20سال اول تنها چند ساختمان نيمه‌كاره دراين مجموعه ساخته شده بود. مجموعه‌اي كه قرار بود به يكي از بزرگ‌ترين مجموعه‌هاي فرهنگي و مذهبي ايران و جهان اسلام بدل شود. امروز 30 سال از زماني كه به فرمان امام خميني و پيگيري‌هاي رييس‌جمهور وقت (آيت‌الله خامنه‌اي رهبر انقلاب)، ساخت آن در سال 67 استارت خورد مي‌گذرد. درطول اين سه دهه چندين بناي عظيم ديگر در كشورهاي عربي با همين هدف يعني كاربري مذهبي و ترويجي آغاز و تكميل شده است، اما هنوز پيشرفت مصلي به 65 درصد هم نرسيده است. حالا سال‌هاست كه اين ديوارها، مردم را از آنچه كه در درون مصلي درحال رخ دادن است، جدا كرده است. مردم تهران مصلي را با شبستان آن مي‌شناسند و نمايشگاه‌هاي متعددي كه درآن برپا مي‌شود. مانند همين نمايشگاه كتاب تهران كه چند روز قبل آيين اختتاميه بيست و هشتمين دوره آن نيز برگزار و پرونده‌اش بسته شد. به بياني بنايي كه قرار بود پذيراي نمازگزاران باشد، حالا بيشتر جنبه نمايشگاهي پيدا كرده است تا كاربري فرهنگي. امروز همان گنبد و بناهايي هم كه از بيرون ديوارها مي‌توان ديد، همگي نشان ازفرسودگي دارند. بناهايي با ترك‌هايي كه گواهي هستند از حدود سه دهه رها شدن و سرگردان بودن.
داستان مصلي قصه نانوشته همين ساختمان‌هاي نيمه كاره است. در و ديوارهايي كه اگر زبان داشتند، بي‌شك از اتفاق‌هاي پشت ديوارهاي مسدود شده مصلي قصه‌ها براي تعريف شدن داشتند. حالا اين ديوارها منتظرند تا ببينند چه كسي به سر و وضع‌شان رنگ ولعابي مي‌دهد و بناهاي نيمه‌كاره آنها را تكميل مي‌كند. شهرداري يا وزارت راه و شهرسازي؟
شهرداري در مصلي مسووليتي دارد؟
حالا بعد از حدود سه دهه از شروع ساخت مصلي محمد باقر قاليباف شهردار تهران در مراسم انتصاب مديران جديد خود اعلام كرد كه از سوي رهبر معظم انقلاب ماموريت دارد تا پروژه مصلاي تهران را تكميل كند. قاليباف درجمع مديرانش گفت: «مصلاي تهران پروژه مهمي است كه اخيرا در شهر تهران به ما واگذار شده و از بنده مطالبه شده است. مقام معظم رهبري فرمودند كه بايد برويد و اين مصلاي تهران را حل و فصل كنيد، بنابراين خود را موظف به تكميل مصلي مي‌دانيم و دركمتر از 3 سال آن را به اتمام خواهيم رساند». ادعايي كه بلافاصله از سوي مسوولان پروژه مصلي تكذيب شد. مسوولان مصلي با صدور اطلاعيه‌اي اين موضوع را تكذيب كردند و نوشتند: «مصلاي امام خميني طي اين اطلاعيه صحبت‌هاي شهردار محترم تهران را خلاف ادب و اخلاق حرفه‌اي دانسته و هرگونه توافق با شهرداري تهران جهت تكميل پروژه مصلي را تكذيب مي‌كند. البته باوجود اين اطلاعيه، قاليباف باز هم كوتاه نيامد و در صفحه اينستاگرام خود نوشت: «در پي دستور و رهنمودهاي مقام معظم رهبري شهرداري تهران پروژه مصلي را به اتمام خواهد رساند». اما اينها تنها اظهارات دو طرف ماجرا نبود. در طول چند هفته گذشته بارها بحث توليت ساخت مصلي با واكشن‌هاي متفاوتي از سوي شهرداري و وزارت راه و شهرسازي مواجه شده است. براين اساس، شهردارتهران مدعي است كه ظرف سه سال اين پروژه مهم را به سرانجام خواهد رساند اما مسوولان پروژه مصلي و وزارت راه و شهرسازي، در برابر اين ادعا مقاومت مي‌كنند و حاضر نيستند، شهرداري را به حريم پررمز و راز پشت ديوارهاي مصلي راه دهند.
اما سوالي كه در اين بين مطرح مي‌شود اين است كه حتي با درنظر گرفتن واگذاري مسووليت تكميل مصلي به شهرداري، اين نهاد براي تكميل مصلي از كجا بودجه مورد نياز را تامين خواهد كرد زيرا ساخت مصلي رديف بودجه مشخصي ندارد و هرسال وزارت راه و شهرسازي از بودجه‌هاي عمراني ميزاني را به اين پروژه اختصاص مي‌دهد.
در همين رابطه يكي از مسوولان وزارت راه و شهرسازي كه نامي از وي برده نشده، در گفت‌وگو با ايسنا، با اعلام اينكه شهرداري در تامين مالي پروژه‌هاي اصلي خود نيز ناتوان است، گفته بود: «چگونه شهرداري مي‌تواند 2000 ميليارد تومان هزينه نهايي اتمام مصلي را تامين كند؟» او گفته بود: «اتمام قسمت اصلي مصلي كه هم‌اكنون نماز جمعه در آن برگزار مي‌شود، حدود 500 ميليارد هزينه دارد.»
در پاسخ به اين اظهارات، اماني، معاون برنامه‌ريزي، توسعه شهري و امور شوراي شهرداري تهران نيزدر گفت‌وگو با «اعتماد» با ذكر اينكه قرار نيست از منابع مالي شهرداري براي تكميل مصلي استفاده شود، مي‌گويد: «از محل منافع و طرح‌هاي باقي مانده در محوطه مصلي و درآمدزايي از آنها قرار است منابع مالي تكميل مصلي فراهم شود.»
هر چه هست، فعلا زور دولت به شهرداري چربيده است. چند روز قبل خبري از طريق شبكه‌هاي اجتماعي و خبرگزاري‌ها منتشر شد كه براساس آن، مصلاي تهران به ماموران شهرداري براي آغاز به كار تكميل مصلي اجازه ورود نداده است. اين ادعا گرچه از سوي قاليباف رد شد ولي باعث نشد تا اخبار درگوشي و شفاهي پيرامون آن پايان پيدا كند. همچنين بنابرگفته يك منبع موثق در شوراي شهر، شهرداري تهران هنوز نتوانسته دفتري براي دكتر مازيار حسيني، (معاون عمراني اسبق خود و فردي كه وي را به عنوان مدير پروژه مصلي معرفي كرده)، در داخل مصلي دست و پا كند و نامبرده هنوز سرگردان است. اما نكته زماني جالبتر مي‌شود كه بدانيم محمدباقر قاليباف، شهردار تهران، خود يكي از اعضاي هيات امناي مصلاي تهران است.
شورا؛ باز هم «سكوت» !
دراين كشاكش بين شهرداري و مصلاي تهران، واكنش شوراي شهر از همه جالبتر است. اعضاي اين شورا كه معمولا در مورد تمامي پروژه‌هاي بزرگ اظهارنظر مي‌كنند در مقابل رودررويي قاليباف با دولتي‌ها سكوت كرده‌اند. يكي از اعضاي شوراي شهر كه نمي‌خواهد در اين گزارش نامي از وي برده شود در اين خصوص مي‌گويد: «ما توافق كرده‌ايم تا براي اينكه به اختلاف بين شهرداري و دولت دامن نزنيم، فعلا اظهارنظري دراين خصوص نكنيم.» احمد دنيامالي، رييس كميسيون عمران شوراي شهر نيز در مقابل اصرار ما براي اظهارنظر دراين مورد مي‌گويد: «چه اشكالي دارد كه شهرداري بخواهد به تكميل مصلي كمك كند ؟از طرفي دولت هم بايد به شهرداري كمك كند و بخشي از هزينه‌ها را بپردازد.»
نمايندگان مجلس هم شاكي اند
حميدرضا پشنگ، دبيراول كميسيون عمران مجلس معتقد است كه مصلي حيثيت نظام است و بايد بيشتر از اينها جدي گرفته شود. نماينده خاش درمجلس درمورد تبعات منفي طولاني شدن اين پروژه به «اعتماد» مي‌گويد: «هيچ پروژه‌اي هر چند بزرگ باشد هم نبايد تا اين حد طولاني شود. امروز هر كس به مصلي نگاه مي‌كند هم به دولت انتقاد مي‌كند و هم به مجلس.»
وي با انتقاد از بهانه مسوولان مصلي كه كمبود بودجه را دليل اصلي طولاني شدن پروژه ساخت مصلاي تهران عنوان مي‌كنند، مي‌گويد: «بايد از آقايان پرسيد كه اگر كمبود بودجه دارند چرا از مجلس كمك نمي‌خواهند تا بودجه كافي براي‌شان درنظر بگيرد؟ ضمن اينكه تا جايي كه ما مي‌دانيم بودجه فرهنگي دولت كم هم نيست. چرا از آن محل كمبود بودجه خود را تامين نمي‌كنند؟ اينها دليل موجهي براي كوتاهي درتكميل اين پروژه ملي نيست.»
پشنگ معتقد است كه دليل طولاني شدن پروژه مصلي، ضعف در نظارت است و بس. او همچنين براين باور است كه فرقي نمي‌كند كه چه كسي اين پروژه را تمام كند، بلكه مهم اين است كه اين طرح ملي هرچه سريع‌تر تمام شود. وي همچنين تاكيد مي‌كند كه از اين پس كميسيون عمران نيز به طور جدي دراين مقوله ورود پيدا كند.
دعوا بر سر...
با تمام اين تفاصيل، هنوز يك سوال اصلي براي مردم تهران باقي است. اين سوال كه بالاخره سواي از اينكه مسوول تكميل پروژه مصلي چه سازماني است، قراراست اين پروژه قديمي كي و با چه بودجه‌اي به اتمام برسد. اما بيش از آن، آنچه مهم است تكميل اين پروژه و استفاده از آن با همان كاربري فرهنگي و مذهبي است. پروژه‌اي كه بسياري از مسوولان به عنوان آبروي كشور از آن ياد مي‌كنند. پروژه‌اي كه مي‌تواند براي هزاران سال همچون بناهايي باشكوه مانند مسجد امام در ميدان نقش جهان اصفهان، مسجد گوهرشاد و... به يادگار باقي بماند.