گروه سياسي| «عيدانه فراوان شد تا باد چنين بادا» اين آغاز سخنراني رييس دولتي بوده كه وعده‌اش«آشتي با دنيا» بود. درست چند دقيقه پس از آنكه وزير خارجه ايران و مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا «بيانيه مشترك» مذاكرات هسته‌اي ايران و 1+5 در وين را قرائت كردند، حسن روحاني پشت تريبوني رفت كه در سالن اجلاس سران براي اين لحظه تدارك ديده شده بود. حسن روحاني از دعاي مردمي گفت كه در شب‌هاي گذشته بدرقه راه مردان مذاكره‌كننده هسته‌اي كشور بود؛ دعايي كه او به مردم مژده مستجاب شدنش را داد. حس روحاني از توهماتي گفت كه حالا با تلاش‌هاي دو ساله مذاكره‌كنندگان ورق خورده و صفجه جديدي را باز كرده است. حسن روحاني ديروز از جزييات توافقي گفت كه برايش ماه‌ها تلاش شده بود. رييس‌جمهور گفت: مذاكره به معناي بده بستان است. مذاكره به اين معناست كه پولي داده مي‌شود و خانه مورد نظر خريداري مي‌شود. ما دنبال صدقه نبوديم تا كسي چيزي به ما مجاني بدهد، ما دنبال مذاكره بوديم. حجت‌الاسلام حسن روحاني، رييس‌جمهور در گفت‌وگوي زنده تلويزيوني با مردم ماه رمضان را ماه خير و بركت و ماه تقرب مردم به خداوند دانست و گفت: لقد نصركم‌الله في مواطن كثيره. عيدانه فراوان شد تا باد چنين بادا. در ماه رمضان امسال آنچه من شنيدم بسياري از مردم در دعاهاي‌شان و در شب‌هاي قدر به گروه مذاكره‌كننده و براي دستيابي به يك توافق خوب دعا كردند و من الان به ملت بزرگوار ايران عرض مي‌كنم كه دعاي آنها مستجاب شده است. وي افزود: ما امروز در يك مقطع مهم در تاريخ كشور و انقلاب‌مان و شرايط منطقه قرار داريم. شرايطي كه بايد بگوييم دوران 12 ساله گذشته كه همراه با توهماتي از سوي قدرت‌ها و نشر آن توهمات در ميان جامعه و افكار عمومي بود، كاملا ورق خورده و صفحه جديدي آغاز شده است. رييس‌جمهور با بيان اينكه اين صفحه جديد، بر اين مبنا آغاز مي‌شود كه راه‌حل معضلات در جهان مسير كوتاه‌تر و كم‌هزينه‌تر هم دارد، تصريح كرد: موضوع مهم هسته‌اي ايران كه از يك طرف تبديل شده بود به يك موضوع سياسي و بين‌المللي، تا جايي كه اين موضوع در فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد در شوراي امنيت با قطعنامه‌هاي متعدد تحريم روبه‌رو شده بود و از طرفي تبديل شده بود به يك موضوع ايران‌هراسي در جامعه و جهان كه ايران در پي ساخت سلاح كشتار جمعي و هسته‌اي است و از طرف ديگر از نظر علم و فناوري و رشد و توسعه براي كشور ما حايز‌اهميت بود و از لحاظ اجتماعي تبديل شده بود به يك مساله غرور و عزت ملي. روحاني گفت: از لحاظ اقتصادي، با فشارهايي كه تحريم‌كنندگان به وجود آورده بودند، شرايط سختي را در جامعه به وجود آوردند. گرچه همان‌طور كه قبلا هم تاكيد كردم، هيچگاه تحريم موفق نبود اما در عين حال در زندگي مردم تاثيرگذار بود.
مذاكره به معناي بده بستان است
وي افزود: من خوشحالم كه امروز با مذاكرات 23ماهه جمهوري اسلامي ايران با شش قدرت جهاني، توانسته‌ايم به نقطه جديدي دست پيدا كنيم. البته ماه رمضان همواره براي دولت يازدهم ماه خير و بركت و سرنوشت بوده است. بيست و پنجم ماه رمضان سال 92 روز تنفيذ بود، بيست و ششم ماه رمضان روز تحليف بود و امروز روز بيست و هفتم، روز توافق شش قدرت جهاني با ايران براي برنامه جامع اقدام مشترك است. وي گفت: ما براي حل موضوع و معضل هسته‌اي بايد در بخش‌هاي مختلف قدم‌هاي لازم را برداريم. از لحاظ سياسي بايد تمهيدات لازم سياسي را آماده كنيم، هم از لحاظ افكار عمومي كه بدانند مذاكره به مفهوم خواندن بيانيه‌ها نيست؛ مذاكره به معناي بده بستان است. مذاكره به اين معناست كه پولي داده مي‌شود و خانه مورد نظر خريداري مي‌شود. ما دنبال صدقه نبوديم تا كسي چيزي به ما مجاني بدهد، ما دنبال مذاكره بوديم. دنبال آن بوديم كه بر مبناي منافع و مصالح ملي، بده بستان منصفانه و عادلانه در پيش بگيريم. ما همواره بر اين نكته تاكيد كرديم كه اين مذاكرات، برد- باخت نخواهد بود. به گفته رييس‌جمهور مذاكره و توافقي مي‌تواند پايدار و مستمر باشد كه براي دو طرف حالت برد- برد داشته باشد و اين موضوع براي جامعه تشريح شد و مذاكره‌كننده‌هاي ايران بر اين مبنا از 23 ماه پيش كار و مذاكره خود را آغاز كردند. روحاني ادامه داد: از طرف ديگر براي دستيابي به توفيق در مذاكره نياز به اجماع داخلي و ملي داشتيم. واضح و روشن است كه در داخل كشور سياسيون و تشكل‌ها و جناح‌ها فكر و نظر واحد ندارند، اما در مسائلي كه به منافع ملي و امنيت ملي و توسعه ملي ما مربوط مي‌شود، كه موضوع هسته‌اي هم به امنيت ملي مربوط مي‌شد، هم به توسعه ملي و هم به منافع ملي، اجماع داريم. وي افزود: خوشبختانه در فضاي آزاد و دموكراتيك جامعه ما توانستيم به اجماعي در اين زمينه دست يابيم. راه مذاكره قبل از آغاز اين دولت و اساسا از روز اول اين مشكل هسته‌اي يعني از 12 سال پيش طبق نظر مقام معظم رهبري آغاز شد و ما از سال 82 اين مذاكرات را در تهران يا در پايتخت‌هاي كشورهاي همسايه يا پايتخت‌هاي اروپايي و غربي ديديم و شاهد بوديم و ادامه داديم. رييس‌جمهور با اشاره به انتخابات رياست‌جمهوري 24خرداد اظهار كرد: مردم در انتخابات خرداد 92 در اين زمينه اعلام نظر و به صراحت اعلام كردند ما دولتي را مي‌خواهيم كه دستاوردهاي هسته‌اي را توام با صلح و توام با حركت توسعه‌اي كشور رو به جلو و رفاه مردم، توام با هم، مدنظر قرار دهد. همين مسير و راه را دولت يازدهم انتخاب و آغاز كرد. البته ملت بزرگ ايران همواره ملت ادب و منطق و استدلال بوده است. من از روز اول در روز مراسم تحليف گفتم كه در صورتي غرب مي‌تواند با ما تعامل داشته باشد كه مسير تهديد و تحقير را كنار بگذارد و مسير تكريم را آغاز كند. روحاني با بيان اينكه آنچه امروز به عنوان توافق در يك برنامه جامع براي اقدام مشترك به دست آمد، ريشه آن برمي‌گردد به تعامل از طرف ايران و تكريم از طرف 1+5 كه اگر اين دو نبود ما دستاوردي نمي‌داشتيم، افزود: از طرف ديگر لازم بود براي موفقيت در مذاكرات بتوانيم در شرايط تحريم و در شرايط ركود تورمي اقتصاد كشور را سامان دهيم. آن زماني كه در شرايط تحريم ما مذاكره را آغاز كرديم، تورم بالاي 40 و از لحاظ رشد اقتصادي منفي 6/8 بوديم. اما در ضمن مذاكره با ساماندهي اقتصاد هم تورم را مهار كرديم و هم به رشد مثبت رسيديم و اين قوي‌ترين پيامي بود كه از طرف دولت يازدهم به كشورهاي 1+5 داده شد.
چهار هدف را دنبال مي‌كرديم
وي ايستادگي، مقاومت و صبر و تحمل مردم ايران را از ديگر مسائل مهم در رسيدن به حل و فصل مساله هسته‌اي دانست و گفت: در اين مذاكرات چهار هدف را دنبال مي‌كرديم؛ هدف اول آن بود كه توانمندي هسته‌اي و فناوري هسته‌اي و حتي فعاليت هسته‌اي را بتوانيم در داخل كشور ادامه دهيم. هدف دوم اين بود كه تحريم‌هاي غلط و ظالمانه و ضدانساني را لغو كنيم. هدف سوم اين بود كه كليه قطعنامه‌هايي كه از ديد ما قطعنامه‌هاي غيرقانوني بود در شوراي امنيت سازمان ملل را لغو كنيم. رييس‌جمهور هدف چهارم خارج كردن پرونده هسته‌اي ايران از فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد و از شوراي امنيت عنوان كرد و افزود: در توافق امروز و در اين برنامه جامع اقدام مشترك هر چهار هدف حاصل شده است. البته در اين 23 ماه براي اينكه خط قرمزها مراعات شود و بتوانيم به اهداف‌مان دست يابيم مي‌دانيم كه تلاش فوق‌العاده‌اي از طرف ديپلمات‌ها و حقوقدانان ايراني، اقتصاددانان ايراني و همچنين دانشمندان هسته‌اي ادامه يافت. روحاني با يادآوري اين مطلب كه روزهاي اوليه مذاكره طرف مقابل به ما مي‌گفت در دوران محدوديت كه اين دوران امروز هشت سال در اين توافق تعيين شده است، ايران فقط 100 سانتريفيوژ داشته باشد، اظهار داشت: بعد از بحث‌هاي فراوان رسيدند به 1000 تا و بعد از مقاومت‌هاي فراوان آخرين حرفي كه مي‌گفتند ديگر قابل تغيير نيست 4000 سانتريفيوژ بود و امروز در شرايطي توافق انجام شده است كه بيش از شش هزار سانتريفيوژ كه بيش از پنج هزار آن در نطنز و بيش از هزارتاي آن در فردو خواهند بود باقي مي‌مانند و همه سانتريفيوژهاي نطنز به غني‌سازي ادامه مي‌دهند.
مي‌گفتند اسم «لغو» را نياوريد
وي اضافه كرد: آنها مي‌گفتند دوران محدوديت شما 20 سال به‌علاوه 25 سال باشد. بعدها مي‌گفتند 20 سال و 10 سال و گفتند حرف آخر 20 سال است و كوتاه نمي‌آييم ولي در مذاكرات روزهاي آخر به هشت سال تقليل يافت. درباره تحقيق و توسعه مي‌گفتند فقط راجع به IR1 براي ايران امكان‌پذير است؛ حرفي بود مضحك و غيرمعقول چون آن را كه داشتيم و تحقيق و توسعه معنايي درباره‌اش نداشت. بعدها گفتند حداكثر IR2. توافقي مي‌خواستيم كه در روز اجراي توافق، تزريق گاز به IR8 آغاز شود و ما امروز به همين دست يافتيم. «راجع به اراك مي‌گفتند رآكتور باقي بماند ولي آب سنگين معنا ندارد و خط قرمز قطعي ما است. امروز در شرايطي توافق شده كه در توافق مشترك به صراحت از آب سنگين رآكتور اراك ياد شده است و اين رآكتور با همان ماهيت آب سنگين با ويژگي‌هايي كه در توافق آمده تكميل مي‌شود. نسبت به فردو مي‌گفتند نام فردو بردن هم سخت است و شنيدنش سخت‌تر. نه شما بگوييد و نه ما مي‌شنويم. بعد گفتند در فردو هيچ سانتريفيوژي نباشد و مركز تحقيقات ايزوتوپ خواهد بود. بعد از ماه‌ها رايزني گفتند فقط يك آبشار 164تايي باشد. خلاصه كنم امروز در فردو بيش از هزار سانتريفيوژ استقرار خواهد داشت. بخشي از فردو درباره تحقيق و توسعه درباره ايزوتوپ‌هاي پايدار خواهد بود.»
تمام شش قطعنامه قبلي لغو خواهد شد
رييس‌جمهور بر همين اساس خاطرنشان كرد: درباره تحريم‌ها مي‌گفتند بايد ماه‌ها بگذرد و اعتماد يابيم تا به تدريج بعدش تحريم‌ها نه لغو كه تعليق كنيم. اسم لغو را نبريد. در سال‌هاي بعد اگر آژانس گزارش مثبت داد و اعتماد كرديم قدم به قدم لغو شود. امروز به ملت شريف ايران اعلام مي‌كنم كه طبق اين توافق در روز اجراي توافق تمامي تحريم‌ها، حتي تحريم‌هاي تسليحاتي و موشكي و اشاعه‌اي هم به صورتي كه در قطعنامه بوده لغو خواهد شد. تمام تحريم‌هاي مالي و بانكي و مربوط به بيمه و حمل و نقل و مربوط به پتروشيمي و فلزات گرانبها و تمام تحريم‌هاي اقتصادي به‌طور كامل لغو و نه تعليق خواهد شد. حتي تحريم تسليحاتي هم كنار گذاشته مي‌شود. براي پنج سال نوعي محدوديت و پس از آن لغو مي‌شود. در زمينه اشاعه‌اي هم كالاهاي دومنظوره در كميته‌اي مورد بررسي قرار مي‌گيرد و نسبت به لغو قطعنامه‌هاي سازمان ملل مي‌گفتند قطعنامه‌اي كه اجرا نكرديد چطور لغو كنيم؟ لااقل براي شش ماه اجرا كنيد. طبق توافق امروز در روزهاي آينده كه در شوراي امنيت سازمان ملل به تصويب مي‌رسد تمام شش قطعنامه قبلي لغو خواهد شد.
10سال بعد به‌طور كامل پرونده در شوراي امنيت نخواهد بود
روحاني در بخش ديگري از سخنانش با بيان اينكه در زمينه خروج رونده ايران به‌طور كامل از شوراي امنيت براي هميشه مي‌گفتند بايد آژانس گزارش دهد و اول 20 سال و بعد 15 سال، تصريح كرد: امروز بدون در نظر گرفتن آژانس بعد از اجراي توافق 10 سال بعد به‌طور كامل پرونده در شوراي امنيت نخواهد بود. «ممكن است از ما بپرسند كه آيا اين توافق بر مبناي اعتماد به 1+5 بنا شده است؟ كه اگر اينچنين بود كه 23 ماه مذاكره و اين دور اخير 18 شبانه روز مذاكره لاينقطع نياز نبود. براي ما در بحث اعتماد اجراي اين توافق آغاز يك امتحان است. اگر اين توافق به دقت و خوبي اجرا شد قدم به قدم اجراي اين توافق مي‌تواند آرام آرام خشت‌هاي ديوار بي‌اعتمادي را بردارد. روشن است كه ما امروز بر مبناي دقت كامل و نظارت بر توافق كارمان را پيش مي‌بريم بدون اينكه از پيش بخواهيم نسبت به كشورهايي كه سابقه بسيار بدي برخي‌شان نسبت به ايران داشتند و برخي هم سابقه خوبي نداشتند بخواهيم اعتماد كنيم.» وي با بيان اينكه توافق دو طرفه است، اظهار داشت: ما يك طرف توافق را محك زديم آن‌هم در توافق موقت ژنو بود و بر آن مبنا بر زمينه توافق نهايي گام نهاديم. امروز اجراي توافق دو طرفه است. اگر آنها به اين توافق پايبند باشند ما البته به توافق پايبنديم. ملت ايران همواره در تاريخ اگر عهد و پيماني بسته پاي پيمان خود ايستاده. ما پاي اين پيمان خواهيم ايستاد به شرط آنكه طرف مقابل ما پاي آن بايستد. رييس‌جمهور ادامه داد: اين توافق مراحلي دارد. امروز مرحله اول بود يعني همه هفت كشور بر متن توافق و بر ضمايم پنج‌گانه اتفاق و قبول كردند. مرحله بعد كه در روزهاي آينده خواهد بود متن اين توافق و همچنين متني كه براي شوراي امنيت سازمان ملل تهيه شده است بايد در شوراي امنيت سازمان ملل به تصويب برسد. ذيل ماده 25 و 9 در فصل هفت و در مواردي كه لغو قطعنامه قبلي است طبق ماده 41. پس از آن مراحلي كه در كشورهاي مختلف هست بايد اين مراحل ادامه يابد و پس از پايان مراحل در روزي كه نامش روز توافق است، در واقع امروز روز بيانيه مشترك بود چند روز بعد آن زماني كه سازمان ملل تصويب مي‌كند روز نهايي است. بعد از حدود بيش از دو ماه به روزي مي‌رسيم كه روز توافق است.
چند ماه ديگر روز اجراي كامل توافق
خواهد بود
به گفته روحاني روز توافق روزي است كه اروپا و امريكا لغو همه تحريم‌ها را به صراحت اعلام مي‌كنند و تصميم خود را ابراز مي‌دارند و از آن زمان است كه تازه اقدامات ايران آغاز مي‌شود كه با اقدامات اجرايي آنها براي لغو تحريم‌ها خواهد بود كه زماني به طول مي‌انجامد. ممكن است آن زمان هم بيش از دو ماه به طول بينجامد. آن روز مي‌شود روز اجراي توافق يعني چند ماه ديگر روز اجراي كامل توافق خواهد بود. وي با مهم توصيف كردن امروز (روز جمع‌بندي مذاكرات) در طول 12 روز گذشته اظهار داشت: امروز روزي است كه از لحاظ تاريخي كشورهاي بزرگ جهان و قدرت‌ها فعاليت هسته‌اي ايران را به رسيمت شناختند. امروز روزي است كه بعد از 12 سال كشورهاي قدرتمند جهان اعلام كردند در زمينه فناوري هسته‌اي و فناوري‌هاي مدرن به ايران كمك خواهند كرد. امروز روزي است كه قدرت‌هاي بزرگ اعلام كردند كه همه تحريم‌ها برداشته خواهد شد و همه قطعنامه‌هاي ظالمانه لغو و شرايط عادي و معمولي در روابط با ايران آغاز خواهد شد.
مردم غزه و لبنان هم امروز خوشحالند
«امروز يك پايان است و يك آغاز. پاياني براي ظلم‌ها و اتهام‌هاي غلط و نابجا نسبت به ملت بزرگ ايران و آغازي براي روند جديد در شروع همكاري‌هاي جديد در جهان. امروز تنها براي مردم شيراز و اصفهان و تبريز و خراسان و اهواز و تهران و كرمان و ديگر شهرهاي ايران به خاطر اينكه مشاهده مي‌كنند زنجيره‌هاي تحريم در حال گسسته شدن هستند تنها اينها خوشحال نيستند بلكه مردم غزه و كرانه باختري و مردم قدس و لبنان هم خوشحالند به دليل اينكه تلاش‌هاي واهي رژيم غاصب صهيونيستي در اين 23 ماه به شكست منتهي شد.»
روحاني در بخش ديگري از سخنانش اظهار داشت: در اينجا لازم مي‌دانم از همه آنها كه براي رسيدن به اين روز مهم و تاريخي نقش خود را ايفا كردند تشكر و سپاسگزاري كنم. از ملت بزرگ ايران به خاطر ايستادگي و مقاومت 12 ساله‌شان در برابر انواع فشارهاي غلط و نابجا. از مقام معظم رهبري به عنوان راهبري كه همواره در شرايط سخت با دستان پرتوان و هدايت‌هايش همواره به ملت و كشور و نظام و دولت كمك كرد و در اين مسير نيز با ارشادات‌شان و نظارت‌هاي‌شان و دقت‌هاي‌شان بارسنگيني را بر دوش داشتند. از مجلس شوراي اسلامي و رييس مجلس و قوه قضاييه و از رياست آن و از همه نيروهاي مسلح كه همواره پشتيبان ملت و نظام و دولت بوده‌اند، از مجمع تشخيص مصلحت نظام و مجلس خبرگان رهبري و حوزه‌هاي علميه و مراجع تقليد و دانشگاه‌ها و فرهيختگان و جوانان و بانوان و همه مردم گوشه و كنار كشور كه لبخند آنها همواره به ما اميد داده و تصميم و اراده‌شان به ما قدرت بخشيده است.