سينما، چراغي كه روشن ماند و روشني داد

سال ۶۶ در حالي به‌روزهاي پاياني خود نزديك مي‌شد كه جنگ ايران و عراق در آستانه هشتمين سال خود بود و مردم آماده تحويل سال جديد بودند آن‌هم در روزهايي كه جنگ از مرزها به تهران كشيده شده بود و رژيم بعث با موشك‌هاي اسكادبي پايتخت ايران را هدف قرار مي‌داد. فروردين ۶۷ از راه رسيد و همچنان مناطق مسكوني شهر گاه‌وبيگاه مورد اصابت موشك‌ها قرار مي‌گرفت. قطعي‌هاي وقت و بي‌وقت برق و فعال شدن ضد هوايي‌ها فضاي شهر را به سمتي برده بود كه التهاب پايتخت‌نشينان به اوج خود رسيده بود و بسياري از شهروندان تهران به مناطق امن و اطراف پايتخت مهاجرت مي‌كردند از طرفي تهديدهاي صدام مبني بر زدن تهران نيز مزيد به علت شده بود و دلهره را دوچندان كرده بود اما با اين اوصاف زندگي در قلب ايران يعني تهران همچنان ادامه داشت اما نكته قابل‌توجه در آن روزها استقبال گرم مردم از سينما بود، سينمايي كه با توجه به آمار رسمي منتشرشده بيشترين مخاطب از ابتداي انقلاب اسلامي مربوط به سال ۶۷ يعني سال پاياني جنگ و ايام موشك‌باران تهران با فروش ۷۷ ميليون قطعه بليت است و جالب‌تر آنكه پر استقبال‌ترين روز در اين سال مربوط به سوم تيرماه يعني يك ماه قبل از اعلام آتش‌بس با فروش ۶۷ هزار قطعه بليت سينما در يك روز است. رونق و استقبالي كه همچنان به آرزوي دست‌نيافتني بدل شده است. تهران در سال ۶۷ با بيش از ۲۳ ميليون قطعه بليت پيشتاز ساير استان‌ها شد در سالي كه «كاني مانگا در ژانر جنگي»، «پرنده كوچك خوشبختي در ژانر اجتماعي»، «هراس در ژانر جنگي»، «بگذار زندگي كنم در ژانر اجتماعي» و «تحفه‌ها در ژانر كمدي» به عنوان 5 فيلم نخست سال شناخته شدند؛ اما با نگاهي به جدول فروش سال ۶۷ به‌سادگي مي‌توان دريافت كه فروش ۷۷ ميليون قطعه بليت نه در يك يا دو فيلم بلكه در بين ۱۶۳ فيلم ايراني كه اكران شد، صورت گرفته و اين نشان مي‌دهد كه بيش از آنكه در سال پاياني جنگ اقبال تكرار نشدني مردم رو به فيلم خاصي باشد اساسا استقبال از تمامي آثار سينمايي انجام ‌شده است و به‌نوعي سينماي ايران آغوش خود را به سوي مردم  در آن سال  بازكرده  است.

اما امروز و باگذشت نزديك به چهار دهه از آن روزها با آغاز جنگ ۱۲‌روزه‌اي ايران و رژيم صهيونيستي نشان داد كه همانند 40 سال پيش همچنان سينما در نظر مردم ايران همواره يك سرگرمي و مكان امن به شمار مي‌رود و آغوش سينما به روي مردم باز است و نه تنها چراغ آن روشن ماند بلكه به جامعه  نيز  روشني  داد.
پرديس سينما هويزه مشهد با ۲۸۳۷ مخاطب، مجموعه هنر شهر آفتاب شيراز با ۲۳۳۰، پرديس ويلاژ توريست مشهد با ۱۷۳۱، پرديس سينمايي بازار شهر قم با ۱۶۵۸، پرديس سينمايي ساحل اصفهان با ۱۵۹۸، پرديس سينمايي اطلس مشهد با ۱۵۳۸، پرديس سينمايي مهر كوه سنگي با ۱۴۵۲، پرديس سينمايي چهارباغ اصفهان با 1340، سينما آفريقا مشهد با ۱۱۷۶ و پرديس اكو مال كرج با ۱۳۳۵ جزو 10سال پرمخاطب طي 12 روز جنگ در كنار بيش از ۲۰۰ سالن سينما در سراسر كشور به شمار مي‌روند كه مورد استقبال مردم در سراسر كشور قرار گرفتند و اساسا بايد به اين نكته اشاره كرد كه سينما طي اين 12 روز با بيش از ۲۱۰ سالن در خدمت مردم  بوده  است.
مطابق آمار ارائه‌ شده و با توجه به نيم‌بها شدن قيمت بليت در اين روزها روز سه‌شنبه ۳ خرداد را بايد اوج استقبال دانست كه با توجه به شرايط ويژه و با  افزايش چهار برابري مخاطبان  حدود ۷۰  هزا ر مخاطب  به سينماها  رفتند.
اما آنچه مشخص است اينكه اساسا سينما را بايد جزو هنرهايي دانست كه در هر شرايطي مورد استقبال مردم قرار مي‌گيرد و نمونه آن را بايد همين 12 روز اخير دانست. با توجه به همين وضعيت و شرايط ويژه در كنار كادر درماني، نيروهاي نظامي و انتظامي، سينماگران و سالن‌دارها را بايد جزو مشاغلي دانست كه در  روزهاي جنگ در كنار مردم و براي مردم  به  ارائه خدمت  مشغول  بودند. 

فعاليت‌هاي فرهنگي در دوران جنگ  نبايد متوقف شود
سينما فرهنگ شهر واقع در كرمانشاه از جمله مجموعه‌هاي سينمايي فعال در غرب كشور است كه با وجود شرايط پيچيده حاصل از جنگ 12 روزه، همچنان به فعاليت خود در اين ايام دشوار ادامه داد. غلامرضا پيربابايي مدير اين مجموعه گفت: سينما فرهنگ شهر كرمانشاه از جمله مكان‌هاي فرهنگي استان بود كه با وجود شرايط پيچيده حاصل از حمله رژيم صهيوني به كشورمان، همچنان با قوت به فعاليت‌هاي روزانه خود ادامه داد. به گفته او با توجه به موقعيت جغرافيايي استراتژيك استان كرمانشاه، تعداد مخاطبان اين سينما نسبت به شرايط عادي با كاهش رو‌به‌رو شد اما همچنان تعدادي از شهروندان كرمانشاهي ترجيح دادند تا براي فاصله گرفتن از اضطراب حاصل از دوران جنگ، ساعتي را به حضور در سالن‌هاي سينما اختصاص دهند. پيربابايي بيان كرد: در روزهاي دشوار دوران 12 روزه بسياري از صنوف شغلي در استان كرمانشاه همچنان به فعاليت‌هاي عادي خود ادامه دادند و ما نيز تلاش كرديم تا در راستاي رسالت فرهنگي كه براي خود قائل هستيم، چراغ سينما را روشن نگه داريم. متاسفانه كرمانشاه در مدت اخير بارها مورد حمله و هجوم دشمن قرار گرفت و مردم به لحاظ رواني در شرايط مناسبي قرار نداشتند، بنابراين طبيعي است كه عده‌اي از علاقه‌مندان به سينما، از زيست روزمره خود فاصله بگيرند. همين موضوع باعث شد تا استقبال از فيلم‌هاي حاضر در سبد اكران نسبت به شرايط عادي، با كاهش  قابل توجهي  مواجه  شود. 
اين مدير سالن با اشاره به لزوم استمرار فعاليت‌هاي فرهنگي در شرايط جنگ خاطرنشان كرد: مسوولان استاني در بخش‌هاي مختلف دولت از جمله اداره كل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بايد به اين مساله مهم توجه كافي نشان بدهند و از سينماداران حمايت كنند. توسعه و گسترش محيط‌هاي مرتبط با حوزه پخش و نمايش فيلم در استان‌هاي سراسر كشور باعث مي‌شود تا اين مجموعه‌ها در دوران جنگ بيش از پيش مورد توجه مردم قرار بگيرند و اين موضوع نياز به فرهنگسازي دارد.  او عقيده دارد كه سينماداران سراسر كشور به سهم خود تلاش مي‌كنند تا همچنان فعاليت سينماها در زمان جنگ همچون شرايط عادي ادامه پيدا كند، اما با اين وجود بسياري از شهروندان در اين شرايط پيچيده، رغبتي به تماشاي فيلم‌ در سينما از خود نشان نمي‌دهند و همين مساله موجب شد تا سينما فرهنگ كرمانشاه با  افت فروش  مواجه  شود.  در صورتي كه حضور در سالن‌هاي  نمايش فيلم مي‌تواند تاثير بسياري در كاهش التهابات و استرس ناشي از موقعيت‌هاي پيچيده اجتماعي  داشته  باشد. 
پيربابايي همچنين افزود: سينما فرهنگ داراي چهار سالن بوده كه بزرگ‌ترين آن قابليت پذيرايي از ۴۰۰ مخاطب را دارا  است. مردم كرمانشاه بسيار به سينما علاقه‌مند هستند و همواره از فيلم‌هاي حاضر در سبد اكران استقبال مي‌كنند. سينما فرهنگ يك مجموعه محلي و خانوادگي به شمار مي‌رود و در بافت كارمندي و كارگري شهر قرار دارد. اما با اين وجود، اين مجموعه به لحاظ آمار فروش فيلم‌ها با سينما آزادي كه در منطقه مرفه‌نشين شهر واقع شده است برابري مي‌كند و اين موضوع در 12 روز اخير نيز نمود داشت. جنگ داراي تبعات رواني مخربي است و در اين موقعيت، تجربه جمعي تماشاي فيلم مي‌تواند به كاهش آسيب‌هاي روحي منجر شود، اما بروز اين نگرش نياز به فرهنگسازي‌‌هاي كلان  اجتماعي دارد. 
او در پايان گفت: اگر فيلم‌هاي سينماي ايران داراي كيفيت قابل قبولي باشند، بخشي از جامعه در هر شرايطي به تماشاي آثار  روز سينماي ايران خواهند  نشست.

سينما و تقويت روحيه جمعي در زمان جنگ
قزوين داراي ۳ مجموعه سينمايي در سطح استان است كه همگي آنها در دوران جنگ 12 روزه همچنان به فعاليت خود ادامه دادند. محمدرضا بصيري اصفهاني، مدير سينما مهتاب اين شهر با تاكيد بر لزوم فعاليت مجموعه‌هاي سينمايي در دوران جنگ گفت: سينما مهتاب در زمان جنگ ميان ايران و رژيم اشغالگر همچون شرايط عادي به فعاليت‌هاي روزانه خود ادامه داد، چراكه من معتقد هستم يكي از راه‌هاي تقويت روحيه جمعي در دوران جنگ، توجه به سينما و تماشاي فيلم است. البته طبيعي است كه در اين شرايط تعداد تماشاگران با كاهش قابل ملاحظه‌اي مواجه شد اما بخشي از جمعيت استان همچنان به حضور در سالن‌هاي سينما رغبت نشان دادند  و توانستند ساعتي را  در آرامش  سپري كنند. 
بصيري مي‌گويد: ما در سينما مهتاب تلاش مي‌كنيم تا در هر شرايطي چراغ سينما در استان قزوين را روشن نگه داريم و اين موضوع را بخشي از وظيفه شهروندي خود مي‌دانيم. نكته مهم اين است كه بر خلاف دو سال گذشته، از ابتداي امسال آمار فروش فيلم‌ها در شهرهاي مختلف با افت فاحشي روبه‌رو شده است و اين موضوع بيش از هر چيز به دليل كيفيت فيلم‌هاي به نمايش درآمده است.از سويي ديگر، رفتار مخاطبان در هر شهر نيز مي‌تواند متفاوت باشد، به عنوان مثال در قزوين بيشتر شهروندان به تماشاي آثار كمدي رغبت دارند و با وجود اينكه سانس‌هاي فراواني در اختيار «پير پسر» قرار گرفته است، اما اين فيلم فروش قابل ملاحظه‌اي را تجربه نمي‌كند. اين مدير سينما، نيم بها شدن بهاي بليت سينما در دوران جنگ را اقدامي موثر و صحيح دانسته و تاكيد مي‌كند: موارد اين‌چنيني مي‌تواند مشوقي براي مخاطبان سينما در دوران اضطرار باشد تا بتوانند لحظاتي را فارغ از پيگيري اخبار مخرب حاصل از دوران جنگ سپري كنند.  بصيري نقش تبليغات در موقعيت‌هاي پيچيده اجتماعي را با اهميت ارزيابي كرده و ادامه مي‌دهد: هر استان داراي شبكه تلويزيوني مختص به خود است. بنابراين براي حمايت از صاحبان آثار و سينماداران بهتر است در دوران جنگ تبليغات رايگان در اختيار هر فيلم قرار بگيرد تا مردم بيش از پيش به حضور در سالن‌هاي سينما و دوري از استرس و اضطراب ترغيب شوند. بخشي از جمعيت حاضر در شهرستان‌هاي استان قزوين تنها مخاطب شبكه‌ استاني هستند و اين موضوع قطعا در استقبال تماشاگران مفيد و موثر خواهد بود. شهرهاي كوچك داراي مخاطبان بالقوه فراواني هستند كه تنها با اطلاع‌رساني صحيح مي‌توان آنها را به حضور در سينماها ترغيب كرد و من اين موضوع را قدمي مهم در راستاي به انجام رسيدن رسالت‌ فرهنگي در  زمان جنگ  مي‌دانم. 

روشن بودن چراغ سينما در زمان جنگ  نقطه اميد سينما دوستان 
شرايط حاصل از التهاب دوران جنگ، شايد بيش از همه شهرهاي مرزي كشور را درگير خود مي‌كند. شهرستان مريوان از جمله مهم‌ترين مناطق مهم و استراتژيك كشور است كه در دوران دفاع مقدس نيز بارها مورد حمله دشمن بعثي قرار گرفت. در نبرد با رژيم اسراييل نيز شهر مريوان از جمله مناطقي بود كه مردم آن به‌طور مداوم شاهد شنيدن صداي پدافند حاصل از مقابله با نيروهاي دشمن صهيوني بودند.  بادپروا مدير سينما كردستان مريوان مي‌گويد: در دوران جنگ اين سينما حتي يك روز هم با تعطيلي مواجه نشد، مريوان به دليل خصلت‌هاي جغرافيايي داراي شرايط ويژه و خاص خود است و معمولا در فصل‌هاي بهار و تابستان شاهد كاهش مخاطبان سينما هستيم و اين موضوع نيز مضاف بر شرايط جنگي، در كاهش مخاطبان سينما در روزهاي آخر فصل بهار اثر گذار بوده است. 
بادپروا نقش تبليغات در جذب مخاطبان در شرايط جنگ را عنصر مهمي دانسته و عنوان مي‌كند: به نظر من در اين موقعيت، تبليغات استاني مهم‌ترين عاملي است كه مي‌تواند در راستاي اطلاع‌رساني به جامعه موثر عمل كند. گاهي نياز است تا شركت‌هاي پخش فيلم نيز فعاليت‌هاي بيشتري را نسبت به شرايط عادي صورت دهند و علاوه بر نكته اقتصادي، در راستاي انجام رسالت‌هاي فرهنگي خود نيز گام بردارند. متاسفانه برخي از پخش‌كنندگان در شرايط جنگ حتي از ارسال بنرهاي تبليغاتي فيلم‌ها نيز خودداري مي‌كنند و اين موضوع مي‌تواند در كاهش تعداد مخاطبان سينما تاثير داشته باشد. اما در هر صورت ما تلاش كرديم تا با نصب پوستر فيلم‌ها در نقاط مختلف شهر مردم را از فعال بودن سينما كوردستان در زمان جنگ با خبر كنيم. 
او مي‌گويد: روشن نگه داشتن چراغ سينما در جنگ 12 روزه نقطه اميدي براي سينمادوستان شهر بود. خوشبختانه تمام فيلم‌هاي حاضر در سبد اكران، در سينما كوردستان به نمايش درمي‌آيد و با وجود كاهش چشمگير تعداد مخاطب در زمان جنگ، ما همچنان خود را موظف به پيگيري اين رويه مي‌دانستيم.  بادپروا افزايش تعداد سالن‌ها در مجموعه‌هاي سينمايي را اصلي مهم دانسته و بيان مي‌كند: با همكاري موسسه سينماشهر و همچنين اداره كل فرهنگ و ارشاد استان در تلاش هستيم تا تعداد سالن‌هاي سينما در اين مجموعه را افزايش بدهيم.  بادپروا در پايان گفت: ما در شهر مريوان تجربه 8 سال جنگ تحميلي را داريم، بنابراين با اطمينان مي‌گويم كه فعاليت‌ سينماها در اين شرايط به هيچ‌عنوان نبايد متوقف شود و هيچ يك از مراكز فرهنگي و هنري نبايد تعطيل شوند. روشن نگه داشتن چراغ سينماها تاثير بسيار مناسبي در روحيه و توان رواني افراد يك جامعه در شرايط سخت دوران جنگ خواهد داشت. فعال بودن سينماها باعث مي‌شود تا مردم حداقل براي دو ساعت از هياهوي زمان جنگ فاصله گرفته و لحظاتي را در مراكز فرهنگي در آرامش سپري كنند. اما متاسفانه تركش‌هاي جنگ تمام صنوف شغلي را متاثر مي‌كند و به همين دليل نمي‌توان توقع داشت تا بدون انجام تبليغات اصولي، سالن‌هاي سينما مانند دوران عادي در رونق باشند.وظيفه نهادهاي فرهنگي و هنري در زمان جنگ اهميت بيشتري پيدا كرده و نياز است هر يك از آنها با تمام توان ورود كرده و به عنوان حامي صلح، انسان دوستي، وفاق اجتماعي و امنيت ،رسالت  خود  را  به  انجام  برسانند.