فرآيند خلع سلاح پ.ک.ک عراق در سليمانيه كليد خورد
گذار از جنگ مسلحانه به رقابت دموکراتیک
حزب كارگران كردستان (پ‌ك‌ك) نخستين گام‌هاي رسمي براي خلع سلاح را برداشته و به اين ترتيب پس از چهار دهه نبرد مسلحانه عليه دولت تركيه فصل تازه‌اي را آغاز كرده است؛ درگيري‌اي كه بيش از ۴۰ هزار كشته برجاي گذاشته است. در همين راستا روز جمعه، مراسمي كوچك و به شدت امنيتي در شهر سليمانيه واقع در اقليم كردستان عراق برگزار شد. در اين مراسم، ۲۰ تا ۳۰ تن از اعضاي مسلح پ‌ك‌ك به جاي تحويل سلاح‌هاي خود به دولت يا نهادي رسمي، آنها را در اقدامي نمادين نابود كردند. انتظار مي‌رود اين روند در طول تابستان ادامه يابد. همزمان آن گونه كه خبرگزاري الجزيره نوشته، تصاوير منتشر شده نشان مي‌دهد كه سلاح‌ها در يك ديگ بزرگ آتش زده شدند.
گذار داوطلبانه از فاز مسلحانه كليد خورد؟
در اين ميان رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه به اين رخداد واكنش نشان داد و ضمن استقبال از خلع سلاح اعضاي حزب كارگران كردستان عراق گفت: «اين اقدام به منزله پاره كردن و دور انداختن زنجيرهاي خونيني است كه بر پاي كشور ما بسته شده بود.» او افزود كه اين روند، منافع بزرگي براي كل منطقه به همراه خواهد داشت. به گفته ناظران خلع سلاح پ‌ك‌ك پس از آن صورت مي‌گيرد كه اين گروه در ماه مه اعلام كرد مبارزه مسلحانه را كنار مي‌گذارد. پ‌ك‌ك در طول فعاليت‌هاي خود از سوي تركيه، اتحاديه اروپا و ايالات متحده به عنوان «گروه تروريستي» شناخته شده است. درگيري‌هاي اين گروه با دولت تركيه از سال ۱۹۸۴ آغاز شد و تا سال ۲۰۲۴ به كشته شدن بيش از ۴۰ هزار نفر انجاميد. هزاران نفر از كردها نيز در طول اين سال‌ها مجبور به ترك خانه‌هاي خود در جنوب‌شرق تركيه و مهاجرت به شمال شدند. همزمان در ويديويي كه هفته گذشته منتشر شد اما مربوط به ماه ژوئن و ضبط شده توسط خبرگزاري فرات (وابسته به پ‌ك‌ك) است، عبدالله اوجالان، رهبر زنداني اين گروه، خلع سلاح را «گذار داوطلبانه از فاز مبارزه مسلحانه به مرحله سياسي، دموكراتيك و قانوني» توصيف كرده و آن را «دستاوردي تاريخي» دانست. اوجالان از سال ۱۹۹۹ تاكنون در جزيره ايمرالي در تركيه، در انفرادي به‌سر مي‌برد اما همچنان چهره‌اي نمادين براي اعضاي پ‌ك‌ك و گروه‌هاي منشعب از آن در منطقه محسوب مي‌شود.
آينده مبهم حزب كردستان عراق
همزمان با رسانه‌اي شدن خبر آغاز خلع سلاح اعضاي حزب كارگران كردستان، رسانه‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي با انتشار گزارش‌هاي متعددي در اين باره نوشتند كه اين روند از سوي حزب دموكراتيك خلق‌ها در تركيه و همچنين رسانه‌هاي اين كشور به دقت دنبال مي‌شود. مراحل بعدي خلع سلاح قرار است در مكان‌هاي مشخصي و با هماهنگي ميان دولت‌هاي تركيه، عراق و اقليم كردستان عراق انجام شود. اين درگيري‌ها طي سال‌هاي گذشته تأثيرات مخربي نه‌تنها بر تركيه بلكه بر كشورهاي همسايه ازجمله عراق، سوريه نيز داشته، سرزمين‌هايي كه شاخه‌هاي پ‌ك‌ك حضور فعالي دارند. در اين ميان خبرنگار الجزيره، محمود عبدالواحد كه از سليمانيه گزارش مي‌دهد، مراسم خلع سلاح حزب كارگران كردستان عراق را «بسيار نمادين» توصيف كرد و افزود كه شخصيت‌هايي از دولت فدرال عراق و دولت اقليم كردستان در آن شركت داشته‌اند. به گفته اين خبرنگار، «اگر چه اين لحظه، نقطه عطفي است، اما مسير پيش‌رو همچنان مبهم و طولاني است». او همچنين اشاره كرد كه پ‌ك‌ك خواستار آزادي اوجالان و انتقال رهبر نمادين خود به شمال عراق براي رهبري فرآيند سياسي جديد است.
چرخش نگرش احزاب تركيه
همزمان سينم اوغلو، خبرنگار الجزيره مستقر در استانبول اعلام كرد كه آنكارا اين رويداد را نقطه عطفي مهم در مسير پايان دادن به درگيري‌هاي چند ده‌هاي مي‌داند. او افزود: «حتي حزب حركت ملي (MHP) كه پيش‌تر تلاش‌ها براي تحقق صلح با پ‌ك‌ك را خيانت مي‌دانست، اكنون از اين فرآيند حمايت مي‌كند».همچنين، حزب اصلي اپوزيسيون تركيه (CHP) كه پيش‌تر نسبت به روند صلح موضع انتقادي داشت، اكنون از آن حمايت مي‌كند. نقش كليدي در تسهيل اين فرآيند را نيز حزب دموكراتيك خلق‌ها (DEM) برعهده دارد. در مناطق مرزي شمال عراق، روستاييان اميدوارند با خروج پ‌ك‌ك، درگيري و بمباران نيز پايان يابد. خبرنگار گاردين مستقر در محل از منطقه آمدي در نزديكي مرز تركيه گزارش داد كه بسياري از روستاها به مناطق جنگي تبديل شده و كشاورزان به زمين‌هاي خود دسترسي ندارند. شيروان سيركلي، كشاورز محلي به گاردين گفت: «مزرعه‌ام در اثر بمباران نيروهاي تركيه و درگيري با پ‌ك‌ك سوخت. برادرم نيز مزرعه دامداري‌اش به ارزش ۳۰۰ هزار دلار را از دست داد. از صد خانواده‌اي كه اينجا زندگي مي‌كردند، فقط ۳۵ خانواده باقي مانده‌اند.» احمد سعدالله، يكي ديگر از بزرگان محلي نيز گفت: «حضور پ‌ك‌ك فقط بدبختي براي ما داشته. اگر بروند، بمباراني هم نخواهد بود. ما خواهان اجراي واقعي توافق صلح روي زمين هستيم تا بتوانيم به زمين‌هاي خود بازگرديم و در آرامش زندگي كنيم.»