نبوغ لي جون يا ضعف رقيب؟
چین به دنبال فتح اقتصاد جهان
مترجم:سميه لطفي
از زماني كه لي جون، مديرعامل شيائومي، اين غول فناوري چيني را در سال ۲۰۱۰ تاسيس كرد؛ شركت به موفقيت‌هاي بي‌شماري دست پيدا كرده است. ۱۰ سال پيش او به ركورد جهاني گينس براي فروش آنلاين ۲.۱ ميليون گوشي هوشمند در ۲۴ ساعت دست پيدا كرد.
اما امروز او ديگر قانع به فروش گوشي‌هاي هوشمند ارزان‌قيمت نيست. ماه گذشته شركت شيائومي بيش از ۲۰۰ هزار دستگاه از اولين مدل خودروهاي شاسي‌بلند برقي خود با نام YU7 را تنها ظرف كمتر از ۳ دقيقه از آغاز عرضه فروخت. صعود شيائومي در چند سال اخير حيرت‌آور بوده است. تنها اپل و سامسونگ گوشي‌هاي هوشمند بيشتري در جهان مي‌فروشند. شركت همچنين طيف وسيعي از لوازم قابل اتصال به تلفن‌هايش از كولرهاي گازي و جاروبرقي‌هاي روباتيك گرفته تا اسكوتر و تلويزيون را ارايه مي‌دهد. شيائومي پس از افتي در سال ۲۰۲۲ كه آن را به علت رقابتي شديد در بازار لوازم الكترونيكي مصرفي در چين مي‌دانست؛ دوباره به قدرت بازگشت. درآمدش در سال گذشته ۳۵ درصد افزايش يافت. از ابتداي سال ۲۰۲۴ ارزش بازار آن ۴ برابر شده است؛ به ۱.۵ بيليون دلار هنگ‌كنگ و حدود ۱۹۰ ميليارد دلار امريكا رسيد.
با عرضه موفق YU7، دومين خودرو برقي خود بعد از خودرو صندوقدار SU7 در مارس سال گذشته، شيائومي به موفقيتي دست يافت كه اپل هرگز موفق به آن نشده بود. غول امريكايي اپل دست از پروژه خودروهاي برقي خود كشيد، پروژه‌اي كه در طول يك دهه ميلياردها دلار به آن اختصاص داده بود.
شيائومي كه سياست‌هاي خودروسازي خود را در سال ۲۰۲۱ اعلام كرده بود، در طول ۱۵ ماه گذشته بيش از ۳۰۰ هزار خودرو به مشتريان خود در چين تحويل داده است. اين شركت اكنون با انبوهي از سفارش‌هاي معوقي روبه‌رو است كه براي تامين آنها به بيش از يك‌سال زمان نياز دارد.
اگرچه بخش خودروهاي برقي شيائومي تاكنون ضرر كرده است؛ اما لي جون اعلام كرد كه شركت احتمالا تا پايان سال سودآور خواهد شد كه اين رويداد در بازار فوق رقابتي خودرو در چين موفقيتي شگفت‌آور است. شيائومي اكنون در پي سلطه بر بازار جهاني است.
در چند سال آينده شركت قصد دارد، بيش از ۱۰ هزار فروشگاه را در كشورهاي ديگر افتتاح كند. در حالي كه اين رقم در سال گذشته تنها چند صد فروشگاه بوده است. اين فروشگاه‌ها فرصت نمايش و عرضه خودروهاي جديد و گران‌قيمت‌تر شركت را در كنار ساير محصولات الكترونيكي آن ايجاد مي‌كند. اما آيا چيزي مي‌تواند جلوي اين صعود خيره‌كننده را بگيرد؟
موفقيت شيائومي در بازار خودروهاي برقي تا حدي به دليل انتخاب مكان درست و زمانبندي مناسب است. امروز چين سرشار از متخصصان حوزه خودرو است و آقاي لي جون توانسته استعدادهاي برتر در ديگر شركت‌ها را استخدام كند. به دليل عرضه بيش از حد، قيمت قطعات و ماشين‌آلات به شدت كاهش يافته است. همچنين ساخت يك كارخانه و اخذ مجوزهاي لازم در چين بسيار سريع‌تر از كشورهاي ديگر است.
نقش لي جون در اين موفقيت‌ها انكارناپذير است. برخلاف تيم كوك، مديرعامل شركت اپل، او شخصا مسووليت پروژه خودرو شركت را بر عهده گرفت. اين موفقيت نياز به تغييراتي بنيادين در عملكرد شيائومي داشت. شيائومي قبل از ورود به حوزه خودروهاي برقي هيچ كارخانه‌اي در اختيار نداشت و مانند اپل توليد تلفن‌ها و ديگر دستگاههايش را برون‌سپاري مي‌كرد، اما شيائومي تصميم گرفت براي كنترل دقيق محصولاتش كارخانه خودروسازي خود را در پكن بسازد، اين كارخانه همچنان در حال گسترش است. از آن پس شركت تصميم گرفت تا اين رويكرد را در ديگر بخش‌هاي خود هم به كار گيرد، اينچنين بود كه شركت در سال گذشته شروع به توليد گوشي‌هاي هوشمند خود در كارخانه‌اي ديگر در پكن كرد. شيائومي همچنين در حال ساخت تاسيساتي در ووهان براي توليد ديگر دستگاه‌هاي هوشمند متصل است كه اولين محصول آن دستگاه‌هاي تهويه مطبوع خواهد بود.
استراتژي بازاريابي شيائومي كه تا حد زيادي بر محبوبيت شخص لي جون ميان طرفدارانش تكيه دارد، ورود شركت به بازار خودروهاي برقي را آسان كرد، درست مانند محبوبيت استيو جابز كه به فروش اولين آيفون‌هاي اپل كمك كرد.
گفته مي‌شود دانشگاه ووهان به لطف حضور آقاي لي جون در حدود ۳۰ سال پيش دوباره مورد توجه قرار گرفته است. مشتريان وفادار شيائومي كه به مي‌فن‌ها، «Mi Fans» معروف هستند؛ محصولات اين برند را جمع‌آوري و براي به دست آوردن جديدترين محصولات شركت با هم رقابت مي‌كنند.
شيائومي حتي با وجود حادثه تلخ رانندگي كه منجر به جان باختن سه دانشجو در ماه مارس در يك خودرو شاسي‌بلند با سيستم اتوپايلوت شد، توانست اشتياق به خريد خودروهاي برقي خود را حفظ كند. گرچه اين اتفاق منجر به طرح انتقاداتي درباره امنيت شيائومي و كاهش كوتاه‌مدت ارزش سهام آن شد. اما تقاضا براي خودروي YU7 كه سه ماه بعد به بازار عرضه شد، متوقف نشد. اين مساله كه شركت پايگاه مشتريان بسيار قوي‌اي نيز دارد، به شيائومي در ارايه محصولات جديد كمك مي‌كند. در پايان سال ۲۰۲۳ شركت ادعا كرد كه ماهانه ۷۰۰ ميليون كاربر در جهان دارد؛ يعني افزايش ۱۰ درصدي نسبت به سال گذشته. افراد بسياري با بازي‌هاي عرضه شده روي اپ استور شيائومي بازي مي‌كنند و بنابراين تبليغات شيائومي را نيز مشاهده مي‌كنند، تبليغاتي كه بر اساس اعلام موسسه برنستين، نيمي از سود شركت را تامين مي‌كند. همچنين تعداد زيادي از مشتريان محصولات مورد نياز خود را مستقيما از روي اين اپليكيشن خريداري مي‌كنند. شيائومي قبلا ثابت كرده است كه توانايي ترغيب كردن مشتريان خود را براي خريدن گوشي‌هاي گران‌قيمت‌تر دارد، فقط كافي است كه درصد كوچكي از اين افراد خودرويي بخرند تا شركت به موفقيت بزرگ‌تري دست پيدا كند. بسياري از مشتريان چيني شيائومي كمي بيش از يك دهه پيش وقتي اولين گوشي هوشمند خود را خريدند در دهه ۲۰ زندگي خود بودند، امروز اين جمعيت هدف براي خودروهاي برقي شركت، سي و چند ساله هستند.
نگاه لي جون فراتر از مرزهاي چين است. نزديك نيمي از درآمد حاصل از فروش گوشي‌هاي هوشمند و دستگاه‌هاي هوشمند متصل از بازارهاي خارجي حاصل مي‌شود به خصوص كشورهاي در حال توسعه‌اي مانند هند و اندونزي. مديرعامل شركت اميدوار است كه تا سال ۲۰۲۷ عرضه خودروهاي خود را به بازارهاي خارجي آغاز كند. اين خودروها احتمالا با همان استقبال پرشور در چين مواجه نخواهند شد، زيرا برند شيائومي در سطح بين‌المللي كمتر شناخته شده است و تعداد كمي از مشتريان خارجي نام لي جون را شنيده‌اند. اين مساله، چرايي سرمايه‌گذاري شيائومي در افتتاح فروشگاه‌هاي حضوري در خارج از چين را كه به افزايش اعتبار آن منجر مي‌شود، توضيح مي‌دهد.
شيائومي همچنين علاقه‌مند به تنوع‌بخشي محصولات خود است، توسعه سايبروان، روبات انسان‌نما و توليد تراشه‌اي سه نانومتري نمونه‌هايي از اين تنوع‌بخشي در محصولات است. حدود نيمي از كاركنان اين شركت در بخش تحقيق و توسعه مشغول به كار هستند، هزينه‌هاي اين بخش در سال گذشته ۲۶ درصد افزايش يافت و به ۳.۴ ميليارد دلار رسيد؛ يعني بيشتر از سود خالص شركت. منطق شركت مبتني بر توسعه فناوري‌هاي خود است كه به او اجازه مي‌دهد، افزايش بهره‌وري را مشخص و موانعي را براي رقبا ايجاد كند. شايد بزرگ‌ترين خطر پيش روي شيائومي حضور همزمان در حوزه‌هاي گوناگون است. جنگ قيمت‌ها بين توليد‌كنندگان خودرو برقي در چين شدت گرفته و شيائومي به‌‌رغم رشد خود بازيگري كوچك در اين حوزه باقي مانده است. اين شركت ماهانه حدود ۲۰ هزار خودرو مي‌فروشد كه كمتر از يك دهم فروش بي‌واي دي، برند پيشتاز بازار است. رقابت در زمينه گوشي‌هاي هوشمند نيز تشديد شده است، به خصوص با بازگشت هواوي، غول فناوري چين كه كسب‌و‌كار گوشي‌هاي آن به شدت تحت تاثير تحريم‌هاي امريكا در سال ۲۰۱۹ قرار گرفت. با اين وجود نبايد نبوغ تجاري لي جون را دست‌كم گرفت.
منبع: اكونوميست