حشمت‌الله فلاحت‌پيشه: بايد به بن‌بست بي‌نتيجه بين ايران و آژانس پايان داد
منصور حقيقت‌پور: از مجلس مي‌خواهم از رفتارهاي هيجاني و تند خودداري كند
گروه سياسي
«بهانه‌زدايي از جنگ» ترجيع‌بندي است كه تحليلگران با استفاده از آن تلاش مي‌كنند تصويري از وضعيت حساس كنوني را ارائه كنند. به اعتقاد اين دسته از تحليلگران اسنپبك و ماشه آخرين تير در تركش ترامپ براي اجماع جهاني عليه ايران است. در واقع ترامپ به دنبال بهانه‌هايي است تا به او مجوز برخوردهاي تند عليه ايران را بدهد.
بنابراين در روزهايي كه موضوع احياي « اسنپ بك» به بحث اصلي سياست، مديريت و حتي اقتصاد كشور بدل شده، دستيابي به راهكارهايي كه ايران از طريق آن بتواند اين مانع را با كمترين هزينه پشت سر بگذارد معادله اصلي كشور است. در عين حال اين روزها، بسياري از فعالان سياسي و تحليلگران به بازخواني همه فرصت‌هاي از دست رفته‌اي مي‌پردازند كه ايران براي احياي برجام طي سال‌هاي 99 تا 1401 داشت اما با صحنه‌گرداني طيف‌هاي تندرو آنها را از كف داد. امروز هم نسخه راديكال‌ها در درون و بيرون مجلس براي مقابله با تحركات طرف مقابل در ايده‌هاي غير متعارفي چون خروج از NPT و بستن تنگه هرمز و... خلاصه مي‌شود. اما نكته‌اي كه انگار توجهي به آن نمي‌شود اين است كه بخش قابل توجهي از نفت و انرژي عبوري از تنگه هرمز نه به مقصد كشورهاي غربي، بلكه براي تامين نياز كشورهايي چون چين و هند بارگيري مي‌شوند. همان كشورهايي كه زمينه حضور ايران در شانگهاي و بريكس را فراهم كردند و امروز هم ايران روابط تنگاتنگي را با آنها برنامه‌ريزي كرده است! اما اگر قرار باشد ايده‌هاي غير‌متعارف تندروها كنار گذاشته شوند، ايران چه كارت‌هايي روي ميز دارد تا با تكيه بر آنها بتواند تبعات اسنپ بك را برطرف كرده يا به حداقل برساند؟ «حشمت‌الله فلاحت‌پيشه» و «منصور حقيقت‌پور» دو تن از نمايندگان ادواري مجلس كه هر دو از نزديك در جريان تصويب برجام و محتواي آن قرار داشتند در گفت‌وگو با «اعتماد» تلاش مي‌كنند اين راهبردهاي متعارف را شرح بدهند. به اعتقاد اين تحليلگران ايران ابتدا بايد از رفتارهاي عجولانه و راديكال خودداري كرده و در مراحل بعدي با بازتعريف روابط با آژانس تلاش كند وحق خود را مطابق NPT تثبيت سازد. نهايتا با استفاده از اهرم ديپلماسي و مذاكره با طرف اصلي يعني امريكا، ضمن« بهانه‌زدايي از جنگ» شرايط بحراني را به شرايط عادي و مطلوب بازگرداند.
حشمت فلاحت‌پيشه: بايد به بن‌بست بي‌نتيجه بين ايران و آژانس پايان داد
حشمت‌الله فلاحت‌پيشه، تحليلگر مسائل سياسي و نماينده ادوار مجلس در گفت‌وگو با «اعتماد» پيرامون برخي ايده‌هاي نامتعارف از سوي راديكال‌ها در مواجهه با اجراي مكانيسم ماشه مي‌گويد: « همزمان با طرح موضوع اسنپبك برخي ايده‌ها از سوي برخي طيف‌هاي تندرو در خصوص بستن تنگه‌هرمز يا خروج از NPT و... مطرح مي‌شود كه به نظرم لازم است در خصوص آن روشنگري شود. من از واكنش‌هاي مجلس دوازدهم آغاز مي‌كنم. جرياني در مجالس يازدهم و دوازدهم شكل گرفت كه عملكرد آنها به زيان منافع ملي ايرانيان تمام شد. امروز هم موضوع خروج از NPT را مطرح مي‌كنند كه اولا نشان‌دهنده نوعي بي‌عملي و در‌ثاني ادامه جرياني است كه رفتارها و تصميماتشان نتيجه‌اي جز خسارت براي ايران نداشته است. »
فلاحت‌پيشه ادامه مي‌دهد: «اين جريان از قبل از تشكيل مجلس يازدهم شكل گرفت؛ جرياني كه پيگيري ديپلماسي را براي ايران بسيار پرهزينه كرد ضمن اينكه برخي افراد منتسب به اين جريان رسما دروغ گفتند، بدون اينكه كسي از آنها بازخواست كند كه چرا يك چنين اظهارات كذبي را مطرح مي‌كنند. مثلا يكي از نمايندگان منسوب به اين طيف اعلام كرد امضاكنندگان برجام تعهد داده‌اند كه سر 33 سردار خود را به امريكا بدهند . هفتمين اسم در ليست اين تعهدات سردار سليماني است! اين فرد يا همين ادعاهاي دروغ به مجلس راه يافت و ليدر جرياناتي شد كه قوانيني را مصوب كردند كه دست ديپلمات‌ها را براي ابتكار و انعطاف و... بستند.»
اين فعال سياسي يادآور مي‌شود: «اساس كار ديپلماسي شكل دادن به ابتكاراتي است كه مانع از تضييع منافع ملي شود. ديديم تنها نتيجه‌اي كه از برخي رفتارهاي تندروها در مجلس شكل گرفت، قفل كردن و ايجاد بن‌بست در پرونده‌هاي مختلف (از جمله پرونده هسته اي) بود. آخرين نمونه اين نوع بن‌بست‌ها ديپلماتيك، قطع ارتباط با آژانس و پس از آن تلاش براي خروج از NPT و حتي بستن تنگه هرمز است.»
او با اشاره به اينكه مردم ايران در حال پرداخت هزينه‌هايي هستند كه تندروها ايجاد مي‌كنند، مي‌گويد: « وقتي ترامپ و نزديكان او از هر اظهارنظري در داخل ايران براي توجيه حمله به تاسيسات هسته‌اي ايران استفاده مي‌كنند يعني دشمنان ايران در حال بهانه‌تراشي براي سياست‌هاي تحريمي و جنگ هستند. در داخل كشور اما جريان تندرو در حال ايجاد اين بهانه‌ها براي دشمنان هستند. طرح‌هايي مانند خروج از NPT و بستن تنگه هرمز، تفاوت چنداني با طرح‌هايي ندارد كه در تل‌آويو توسط نتانياهو و همراهانش مطرح مي‌شود. نبايد فراموش كرد در حال حاضر 84درصد نفتي كه از تنگه هرمز عبور مي‌كند مرتبط با چين و كشورهاي شرق آسياست. 7ميليون بشكه نفت در روز به دو كشور هند و چيني مي‌رود كه دولت‌هاي ايران دستاورد حضور بريكس و شانگهاي را مديون اين دو كشور هستند.»
فلاحت‌پيشه در پاسخ به اين پرسش «اعتماد» كه از نظر شما براي برون رفت از شرايط فعلي چه ابتكاراتي را مي‌توان در دستور كار قرار داد، مي‌گويد: « به جاي حركت به سمت طرح‌هاي بي‌نتيجه بايد به بن‌بست بي‌نتيجه بين ايران و آژانس پايان داد. يكي از عوامل اين بن‌بست قانون اقدام راهبردي مصوب مجلس است. ايران و آژانس بايد بر سر ساز و كاري توافق كنند كه بر اساس آن آژانس حقوق NPT ايران را به رسميت بشناسد و ايران هم زمينه بازرسي‌هايي را فراهم سازد كه بر خلاف امنيت ملي ايران نباشد. اين كار مي‌تواند از جنگ بهانه‌زدايي كند. وقتي در مجلس خروج از NPT مطرح مي‌شود يعني حداقل منفذ ورود به ديپلماسي از همان آغاز بسته مي‌شود. »
اين فعال سياسي يادآور مي‌شود: «در گام بعدي معتقدم هرگونه مذاكره با كشورهاي اروپايي بي‌نتيجه است و بايد سراغ حل مشكلات با امريكا رفت. صحبتي را كه شخصا بارها كرده‌ام امروز توسط سخنگوي وزارت خارجه مطرح شد و آن اينكه اروپايي‌ها با دستور امريكا بوده كه مكانيسم ماشه را اجرايي كرده‌اند. معتقدم مكانيسم ماشه آخرين ابزاري بوده كه امريكايي‌ها در اختيار داشته‌اند. اگر در كشور يك مديريت صحيح اقتصادي البته توأم با ديپلماسي عمومي و همراه با آمادگي نظامي شكل بگيرد، امريكايي‌ها خيلي زود به مذاكرات باز مي‌گردند.»
منصور حقيقت‌پور: از مجلس مي‌خواهم
از رفتارهاي هيجاني و تند خودداري كنند
منصور حقيقت‌پور فعال سياسي اصولگرا در گفت‌وگو با «اعتماد» اما از زاويه متفاوتي به اين بحث ورود كرده و در خصوص راهبردهايي كه ايران براي مقابله با مكانيسم ماشه بايد در دستور كار قرار دهد، مي‌گويد: «به نظرم همه بايد صبوري كنيم تا كارها با تدبير پيش برود. پيش از اين، در دوره رياست جمهوری احمدي‌نژاد و زمان حضور سعيد جليلي در شعام يك چنين شرايطي براي ايران ايجاد شده بود. برجام اين روند را متوقف كرد. ملت ايران، اين شرايط را قبلا تمرين كرده است. با دغل‌كاري‌هايي كه اروپايي‌ها و امريكايي‌ها انجام مي‌دهند مردم ايران كم نمي‌آورند. اما در عين حال برخي افراد و جريانات نبايد عجولانه رفتار كنند و اجازه دهند مقامات كشور بهترين راهبرد را در پيش بگيرند.»
حقيقت‌پور ادامه مي‌دهد: « از مجلس خواهش مي‌كنم از رفتارهاي هيجاني و تند خودداري كند. نمايندگان هم اگر ايده‌اي دارند، خوب است با شوراي عالي امنيت ملي در ميان بگذارند و بگويند پيشنهاد ما براي يك ماه آينده اين است كه مثلا از NPT يا پروتكل الحاقي و... خارج شويم يا فلان برخورد را صورت دهيم. اين نوع ايده‌ها نيازمند چكش‌كاري و بحث و تبادل نظر است، بايد هزينه- فايده آنها بررسي شود. توصيه من در اين مقطع اين است كه آقايان عجله نكنند و عصباني نشوند، اين يك بازي قدرت است، ما هم متناسب با توجه به شرايط پيش روي‌مان مهره‌هاي قابل توجه و كاربردي داريم. بايد از آنها در وقت مقتضي و به صورت عاقلانه استفاده كنيم.»
به اعتقاد اين فعال سياسي اصولگرا، « ايده‌هاي عجولانه‌اي مانند خروج از NPT، بستن تنگه هرمز و... هزينه‌هاي ايران را افزايش داده و فايده‌اي براي ايران ندارد. ضمن اينكه بهانه‌هاي لازم را در اختيار دشمنان قرار مي‌دهد تا منويات شوم خود را در مواجهه با ايران اجرايي كنند.»
او تاكيد مي‌كند: «در اين شرايط حساس، همه را به تدبير، فكر و خروج از عصبانيت و تندروي و اتخاذ بهترين تصميمات كه تامين‌كننده منافع ملي و مصالح عمومي كشور است، دعوت مي‌كنم. آيا منافع ملي ايران در جنگ تامين مي‌شود؟ آيا منافع ايران در شرايط تحريمي محقق مي‌شود؟ يا اينكه منافع ايران در رفع تحريم‌ها و باز‌گشت به صحنه اقتصاد و تجارت جهاني است كه تامين مي‌شود. »
حقيقت‌پور در پاسخ به اين پرسش «عتماد» كه برخي معتقدند با توجه به اينكه ايران دامنه وسيع تحريم‌هاي امريكا را پشت سر گذاشته،تحريم‌هاي برآمده از مكانيسم ماشه عملا تاثير اقتصادي و معيشتي چنداني بر اقتصاد ايران نخواهد داشت. اين فرضيه درست است، مي‌گويد: «قبلا هم اشاره كردم كه ايران همه اين شرايط را تمرين كرده است. امروز هم كه من و شما با هم گفت‌وگو مي‌كنيم همه اين فشارها روي ايران وجود دارد. البته در صورت اجراي اسنپبك طرف مقابل مي‌تواند مزاحمت‌هايي براي ايران ايجاد كند. مثلا كشتي خريداري شده گندم ايران از برخي كشورهاي آمريكاي جنوبي را متوقف مي‌كنند يا جلوي فلان نفتكش ايران را مي‌توانند بگيرند. از اين نوع مزاحمت‌ها مي‌توانند براي ايران ايجاد كنند. اما فشار تحريمي فعلي قطعا بالاترين فشاري است كه ممكن است متوجه كشوري شود.
اين فعال سياسي با اشاره به اينكه اين تصور كه مكانيسم ماشه مجوز حمله نظامي به ايران را مي‌دهد، تصور درستي نيست، مي‌گويد: « دشمنان ايران نشان داده‌اند براي حمله به ايران نيازي به مجوز شوراي امنيت سازمان ملل ندارند. مگر امريكا براي حمله به عراق مجوز سازمان ملل را داشت؟ مگر حمله اخير اسراييل و امريكا در جريان جنگ 12روزه مجوزي داشت؟ دشمن ايران هر غلطي بخواهد بكند، مي‌كند و جواب آن را هم محكم مي‌گيرد. اينكه تصور شود از بطن مكانيسم‌ماشه، دستور حمله به ايران صادر شود، به نظرم درست نيست. اما نمي‌توان انكار كرد كه باعث افزايش انتظارات تورمي و برخي مشكلات اينچنيني مي‌شود. بنابراين مسوولان سياسي، راهبردي، اقتصادي و... بايد از همين امروز همه احتمالات را در نظر گرفته و براي مقابله با آن برنامه‌ريزي كنند.»