گروه حوادث
تصادف‌هاي رانندگي يكي از معضلات جدي و هميشگي در ايران است كه سالانه جان هزاران نفر را مي‌گيرد و خسارات جبران‌ناپذيري به خانواده‌ها وارد مي‌كند. ايران جزو كشورهايي است كه آمار تصادفات و مرگ‌ومير ناشي از آن در آن بالاست. دلايل متعددي در وقوع اين حوادث دخيل است؛ عوامل انساني كه شامل سرعت و سبقت غيرمجاز، خستگي و خواب‌آلودگي راننده، استفاده از تلفن همراه هنگام رانندگي، نبستن كمربند ايمني، رانندگي در حالت مستي يا تحت تاثير موادمخدر و بي‌توجهي به قوانين راهنمايي و رانندگي مي‌شود. عوامل محيطي و جاده‌اي كه شامل: كيفيت پايين جاده‌ها، نبود يا ضعف روشنايي كافي در شب، موقعيت جغرافيايي خاص و وضعيت آب و هوا مي‌شود. عوامل مربوط به وسايل نقليه كه شامل نقص فني در خودرو، فرسودگي خودرو و نبود سيستم ايمني مدرن در خودروها مي‌شود. عوامل ساختاري و مديريتي كه شامل نظارت ناكافي بر رانندگي و تخلفات، آموزش ناكافي رانندگان، فرهنگ پايين رانندگي و كمبود امدادرساني سريع مي‌شود.
بيست و پنجم شهريور ماه جاري، «ابوالفضل نيكوكار»، معاون اجتماعي و پيشگيري از وقوع جرم دادگستري تهران از افزايش ۲۶درصدي فوتي‌هاي تصادفات رانندگي در چهار ماهه نخست امسال خبر داد و گفت: «در چهار ماهه نخست سال ۱۴۰۴، مجموع جان‌باختگان ناشي از تصادفات رانندگي در استان تهران به هزار و ۴۳۹ نفر رسيده است؛ ۵۵۶ نفر از فوتي‌ها مربوط به درون‌شهر تهران بوده و ۱۶۲ نفر نيز در محورهاي برون‌شهري جان باخته‌اند. اين در حالي است كه آمار فوتي‌ها در مدت مشابه سال گذشته ۴۴۲ نفر بوده و شاهد افزايش ۲۶ درصدي در اين حوزه هستيم.»
همچنين بيست و چهارم شهريور ماه جاري، «ابوالفضل موسوي‌پور»، رييس پليس راهور تهران در مورد ميزان تصادفات در مردان و زنان گفت: «ميزان تصادفات خانم‌ها كمتر از مردان است.»
شهريور؛ پرتصادف‌ترين ماه سال
بيستم شهريور ماه جاري، «احمد كرمي‌اسد»، رييس پليس راه فراجا با اشاره به اينكه شهريور پرتصادف‌ترين ماه سال است، اعلام كرد: «در تمام ماه‌هاي سال، تصادفات مرگبار در جاده‌هاي كشور رخ مي‌دهد، اما آمار تصادفات جاده‌اي و تعداد مجروحان و فوتي آنان در شهريور ماه به قدري زياد است كه معتقدم اين ماه، خونبار‌ترين ماه تصادفات در سال است؛ زيرا در اين ماه اكثر مردم جز تعطيلات، در تمام روزهاي هفته اين ماه به سفر مي‌روند و به همين دليل آمار تصادفات نيز بسيار زياد است. قطعا پرترددترين و پرترافيك‌ترين جاده‌هاي كشور، جاده‌هاي شمالي هستند كه حتي در يك آخر هفته معمولي نيز شلوغ هستند، اما در اين جاده‌ها، به خاطر نوع ترافيك، راننده‌ها نمي‌توانند با سرعت زياد رانندگي كنند يا سبقت بگيرند به همين دليل ميزان تصادفات در اين جاده‌ها كم است.»
رييس پليس راه فراجا در ادامه گفت: «پر تصادف‌ترين جاده‌هاي كشور نيز جاده‌هاي تهران - مشهد، اصفهان، كرمان و خوزستان هستند. در اين جاده‌ها چون مسير طولاني و يكنواخت است، هم رانندگان سرعت مجاز را رد مي‌كنند و هم ممكن است خواب‌آلوده شوند و در واقع خلوتي اين معابر، راه را براي بي‌قانوني باز مي‌كند و رانندگان با دست بازتري رانندگي مي‌كنند. بنا بر دستورات فرماندهي راهور كشور، از ابتداي شهريور ماه، هر راننده‌اي كه حتي يك تخلف حادثه‌ساز نيز در جاده‌ها انجام دهد، در ابتدا جريمه و بعد گواهينامه‌اش به مدت سه ماه توقيف خواهد شد. در اين حالت براي فردي كه مرتكب تخلف شده، پيامك جريمه ارسال مي‌شود. همچنين پيامك ديگري با مضمون توقيف گواهينامه به صورت سيستمي نيز ارسال مي‌شود. البته اگر شماره راننده در سيستم پليس راهور ثبت باشد. در اين صورت است كه فرد متخلف تا سه ماه شبيه به فردي است كه گواهينامه ندارد، در نتيجه نبايد رانندگي كند و در صورت تصادف با او مثل يك فرد بدون گواهينامه برخورد مي‌شود و در واقع انگار جرمي مرتكب شده است.»
كرمي‌اسد همچنين گفت: «در ۱۷ روز ابتدايي شهريور، ۶۵۶ نفر جان خود را در تصادفات از دست داده‌اند. توجه به تعطيلات پاياني تابستان، به‌ويژه در نيمه دوم شهريورماه، شاهد حجم عظيمي از تردد در محورهاي مواصلاتي كشور هستيم. محورهاي منتهي به استان‌هاي شمالي همچون مازندران، گيلان، گلستان و همچنين شهرهاي قزوين و رشت از مقاصد اصلي مسافران هستند كه اين امر موجب بار سنگين ترافيك هم در مسير ورود به استان‌ها و هم در خروجي آنها شده است. تلاقي دو موج سنگين ترافيكي باعث كندي عبور و مرور در اين محورها شده است. در برخي مقاطع كه امكان يك‌طرفه كردن مسير وجود داشته باشد، همكاران بنده به صورت مقطعي و در بازه‌هاي زماني مشخص مسيرها را يك‌طرفه كرده تا امكان تردد روان‌تر براي سايرين فراهم شود. اكنون آزادراه تهران- شمال با بار فوق‌العاده پرحجم مواجه است و محور هراز نيز چه در مسير شمال به جنوب و چه در مسير جنوب به شمال با ترافيكي بسيار سنگين روبه‌رو است. به‌ويژه محدوده‌هاي چلاو، لاسم و گزنك جزو سه مقطع پرترافيك اين محور هستند كه تيم‌هاي گشتي پليس بر اساس حوزه جغرافيايي خود در اين نقاط مستقر شده‌اند. پيش‌بيني مي‌كنيم در روزهاي پاياني تعطيلات تابستان بيشترين حجم و تقاضاي سفر در محورهاي برون‌شهري ثبت شود. شهريورماه يكي از ماه‌هاي پرتصادف در كشور است. سال گذشته در همين ماه ۱۵۳۷ نفر از هموطنان در حوادث جاده‌اي جان باختند. امسال نيز تا روز ۱۷ شهريور ۶۵۶ نفر در صحنه تصادفات جان خود را از دست داده‌اند. اگرچه اين رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته كاهش داشته، اما اين افراد عزيزاني بودند كه مي‌شد با رعايت اصول ايمني از مرگشان جلوگيري كرد. عمده اين سوانح ناشي از خطاهاي انساني است. توصيه موكد پليس به رانندگان اين است كه به‌طور جدي از رفتارهاي پرخطر مانند سرعت و سبقت غيرمجاز، رانندگي در شرايط خستگي و خواب‌آلودگي و استفاده از تلفن همراه حين رانندگي خودداري كنند؛ چراكه اين عوامل اصلي وقوع حوادث ترافيكي محسوب مي‌شوند.»
استفاده از كمربند ايمني تا ۶۰ درصد مصدوميت تصادفات را كاهش مي‌دهد
اوايل شهريور ماه جاري، «كاميار مقدم»، رييس پليس شهرستان بستان‌آباد تبريز با اشاره به استفاده از كمربند ايمني گفت: «براساس يافته‌هاي علمي، استفاده از كمربند ايمني احتمال آسيب‌ديدگي را تا ۶۰ درصد كاهش مي‌دهد. لازم است تمام سرنشينان، حتي در صندلي عقب، حتما از كمربند استفاده كنند. عدم توجه به جلو يكي از عوامل اصلي تصادفات است. بايد از رانندگان خواست حين رانندگي از استفاده از تلفن همراه، خوردن و آشاميدن، استعمال دخانيات و هرگونه رفتار حواس‌پرت‌كننده پرهيز كنند. پيش از سفر، خودرو را از نظر فني بررسي و هرگونه نقص را برطرف كنيد. در صورت نياز به كمك، رانندگان مي‌توانند با شماره ۱۱۰ تماس بگيرند.»
خشم و عصبانيت، يكي از دلايل تصادفات هولناك
اواخر مرداد ماه امسال، «رابعه جوانبخت»، رييس اداره تصادفات پليس راهور تهران بزرگ با اشاره به نقش مستقيم وضعيت رواني رانندگان در بروز بسياري از تصادفات پايتخت گفت: «اضطراب، نگراني، پرخاشگري و تصميمات لحظه‌اي مي‌توانند زمينه‌ساز وقوع حوادث رانندگي باشند و ايمني شهري را با چالش مواجه كنند. رانندگي، تنها يك فعاليت مكانيكي نيست؛ بلكه رفتاري اجتماعي است كه به شدت تحت تاثير شرايط روحي و رواني فرد قرار دارد. خشم، اضطراب، نگراني و شوك‌هاي رواني ناشي از تماس‌هاي تلفني يا اخبار ناگوار مي‌توانند تمركز راننده را مختل كرده و تصميم‌گيري‌هاي لحظه‌اي را به خطر بيندازند. پنج سبك رفتاري در رانندگي تحت تاثير اختلالات رواني شكل مي‌گيرند؛ نخست، بروز رفتارهاي تهاجمي در رانندگان است؛ رفتارهايي مانند بوق زدن‌هاي مكرر، سبقت‌هاي ناگهاني و درگيري‌هاي لفظي كه معمولا از خشم و بي‌قراري ناشي مي‌شوند. دوم، كاهش توانايي تصميم‌گيري منطقي است كه باعث واكنش‌هاي آني و بدون فكر مي‌شود و راننده را در موقعيت‌هاي خطرناك قرار مي‌دهد. سومين مورد، افزايش تمايل به سرعت بالا و پذيرش ريسك‌هاي غيرمنطقي است كه در رانندگاني با روحيه پرخاشگر و هيجان‌طلب بيشتر ديده مي‌شود. چهارم، افت تمركز و توجه هنگام رانندگي است كه احتمال بروز تصادف را به طور چشمگيري افزايش مي‌دهد و درنهايت، تاثيرات بلندمدت رواني مي‌تواند منجر به شكل‌گيري سبك رانندگي تهاجمي شود؛ به‌طوري كه اين رفتارها به مرور زمان به بخشي از شخصيت راننده تبديل مي‌شوند. براساس مشاهدات و تحليل‌هاي صورت گرفته، مي‌توان رانندگان را از نظر سبك رفتاري به چهار دسته اصلي تقسيم كرد؛ نخست، رانندگاني با شخصيت پرخطر و هيجان‌جو هستند كه معمولا تمايل به سرعت بالا، سبقت‌هاي غيرمجاز و رفتارهاي پرريسك دارند. دوم، رانندگان قانون‌مدار و وظيفه‌شناس هستند كه با رعايت مقررات، نقش مهمي در حفظ نظم و ايمني ترافيك ايفا مي‌كنند. دسته سوم، رانندگان عصبي و تكانشي هستند كه تحت‌تاثير شرايط روحي، واكنش‌هاي سريع و گاه غيرمنطقي از خود نشان مي‌دهند و درنهايت، رانندگان خلاق و منعطف قرار دارند كه با درك موقعيت‌هاي مختلف، تصميمات هوشمندانه‌تري اتخاذ مي‌كنند و در مواجهه با چالش‌هاي رانندگي، انعطاف‌پذيري بيشتري دارند. رانندگاني كه در شرايط روحي نامناسب قرار دارند، پيش از رانندگي زماني را به بازيابي آرامش اختصاص دهند. همچنين لازم است از پاسخگويي به تماس‌هاي تلفني ناراحت‌كننده يا تمركز بر اخبار ناگوار حين رانندگي اجتناب شود، چراكه اين موارد تاثير مستقيم بر كاهش تمركز و افزايش احتمال بروز حادثه را دارند.»
سه اتوبان مرگبار براي رانندگان
جوانبخت همچنين اعلام كرد: «۴۷ درصد از تصادفات فوتي شهر تهران، مربوط به موتوسيكلت‌سواران است. اصلي‌ترين دليل فوت موتوسيكلت‌سواران، ضربه به سر و استفاده نكردن از كلاه ايمني است. اكثر تصادفات منجر به فوت موتوسيكلت‌سواران، در سه اتوبان پرتردد تهران اتفاق مي‌افتد. اين سه اتوبان مرگبار عبارتند از: اتوبان امام علي، اتوبان همت و اتوبان آزادگان. بسياري از موتورسواران توجه كافي به رعايت اصول ايمني نداشته و از‌سوي ديگر، شرايط خاص بزرگراه‌ها ازجمله سرعت بالا و خلوتي برخي مسيرها در ساعات مشخص، محيطي نامناسب براي تردد ايمن اين وسايل نقليه ايجاد كرده است؛ بنابراين لازم است موتورسواران با دقت و احتياط بيشتري در بزرگراه‌ها تردد كنند. بيشتر جان‌باختگان اين حوادث از قشر جوانان جامعه هستند و اين امر نشان مي‌دهد كه جوانان بيشترين استفاده را از موتوسيكلت دارند و در معرض خطرات بيشتري نسبت به گروه‌هاي سني ديگر قرار مي‌گيرند؛ افراد زير ۱۸ سال ۵درصد، ۱۸ تا ۲۵ سال ۲۴درصد، ۲۵ تا ۳۵ ساله‌ها ۳۰درصد، ۳۵ تا ۴۵ سال ۱۹درصد، ۴۵ تا ۵۵ ساله‌ها ۹درصد، ۵۵ تا ۶۵ ساله‌ها ۹درصد و بالاي ۶۵ ساله‌ها ۴درصد آمارها در تصادف را به خود اختصاص داده است.»
اوايل شهريور ماه جاري نيز «مصطفي زيني‌وند»، رييس اداره تصادفات و مهندسي ترافيك پليس راهور تهران بزرگ با اشاره به سهم ۳۷درصدي عابران پياده در سه ماهه اول امسال از آمار تصادفات فوتي پايتخت و لزوم انجام اقدامات لازم براي متوقف كردن اين آمار گفت: «به منظور آشكارسازي تابلوها، در طرحي ابتكاري و جديد، قابي از جنس شبرنگ فسفري كه داراي قابليت بازتاب نور هم در شب و هم در روز است دورتادور تعدادي تابلوي گذرگاه عابر پياده نصب شده و اين تابلوها به صورت آزمايشي در محل گذرگاه‌هاي عابرپياده طول خيابان وليعصر حدفاصل پل پارك‌وي تا ميدان تجريش نصب شده است.»