شب پر زرق و برق دو شاتله چطور گذشت؟
برندگان توپ طلا از اجماع روي دمبله تا ترديدها در مورد بونماتي
گروه ورزش
عثمان دمبله، مهاجم فرانسوي پاري‌سن‌ژرمن، در حالي كه توپ طلاي ۲۰۲۵ را از دست رونالدينيو، ستاره سابق فوتبال برزيل دريافت مي‌كرد، در سالن «تئاتر دو شاتله» پاريس در تاريخ ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۵ به ابراز احساسات حاضرين واكنش نشان داد. سپس اشك از چشمانش سرازير شد.
به گزارش روزنامه« اعتماد»، اگر دنبال يك گلزن بي‌رحم و تمام‌عيار مي‌گشتيد، سراغ فرد اشتباهي آمده بوديد. تيتر مصاحبه‌اي در نوامبر ۲۰۲۳ با روزنامه اكيپ اين‌طور نوشته شده بود: «فقط گل‌ها نيستند كه اهميت دارند» و كنار آن، عكسي از دمبله با لبخندي پهن منتشر شد.
او در همان مصاحبه گفت كه با وجود آگاهي از اينكه مي‌تواند گل‌هاي بيشتري بزند، آمار نه چندان درخشانش در زمينه گلزني، هيچ وقت او را نگران نكرده است: «شب‌ها راحت مي‌خوابم. هنوز به خودم اعتماد دارم.»
دو سال پيش‌تر، وقتي از او پرسيدند دوست دارد مردم چگونه از او ياد كنند، پاسخ داد: «دوست دارم بگويند: او دريبل‌زن تماشاگرپسندي بود. اينكه هر وقت ساعت يك، چهار يا نه تلويزيون را روشن مي‌كرديد، وقت مي‌گذاشتيد كه دريبل‌هاي مرا ببينيد و بعد گل‌هايم را.»
اولويت‌هاي او روشن بود: اول دريبل، بعد گل. آمار هم اين را نشان مي‌داد. از زمان درخشش در رن (۲۰۱۶-۲۰۱۵) كه ۱۲ گل در ليگ زد، هرگز در ليگ به آمار دو رقمي گل نرسيده بود. بهترين فصلش از نظر گلزني، ۱۴ گل در بارسلونا در فصل ۲۰۱8-۲۰۱9 بود.
اما ناگهان همه چيز تغيير كرد. وقتي لوييس انريكه، سرمربي پاري‌سن‌ژرمن، در ميانه فصل گذشته او را در پست «فالس ناين» (مهاجم كاذب) قرار داد، دمبله به طرز شگفت‌آوري متحول شد: او طي ۲۲ بازي در زمستان و اوايل بهار، ۲۷ گل به ثمر رساند. در پايان فصل، تعداد گل‌هايش در همه رقابت‌ها به ۳۵ رسيد؛ فقط پنج گل كمتر از مجموع گل‌هايش در كل دوران ۶ ساله‌اش در بارسلونا! او پاري‌سن‌ژرمن را به كسب چهارگانه تاريخي و نايب‌قهرماني جام جهاني باشگاه‌ها رساند.
دوشنبه شب در پاريس، اين روند درخشان ادامه يافت: دمبله در ۲۸ سالگي توپ طلاي ۲۰۲۵ را برد و ششمين فرانسوي شد كه اين جايزه را كسب مي‌كند، بعد از كوپا، پلاتيني، پاپن، زيدان و بنزما. او همچنين اولين بازيكن از يك تيم فرانسوي بود كه پس از پاپن در ۱۹۹۱ برنده شد. لوئيس انريكه از همان ابتداي فصل دنبال يك «فالس ناين» بود. مشكل بزرگ او بعد از رفتن امباپه به رئال مادريد، جاي خالي گل‌هاي اين ستاره بود. خودش گفته بود: «اگر كسي ۴۰ گل بزند، خوشحال مي‌شويم، اما از نظر من بهتر است ۴ بازيكن هر كدام ۱۲ گل بزنند. جمعا ۴۸ مي‌شود و بهتر است.»
گونسالو راموس به عنوان مهاجم نوك اصلي فصل را شروع كرد، اما خيلي زود مصدوم شد. انريكه مجبور شد بازيكنان مياني‌اش را در نقش مهاجم كاذب امتحان كند: آسنسيو، لي كانگ-اين و دوئه، اما هيچ كدام جواب ندادند. با اينكه تيم در ليگ صدرنشين بود، در ليگ قهرمانان مشكل داشت: برد سخت ۱-۰ مقابل خيرونا، مساوي خانگي با پي‌اس‌وي و شكست مقابل اتلتيكو مادريد و سپس باخت ۱-۰ مقابل بايرن در نوامبر. خطر حذف زودهنگام جدي شد.
در اين زمان بود كه دمبله به مركز ماجرا كشيده شد. او ابتدا نااميد شد، چون پنالتي‌زن اول تيم انتخاب نشد (انريكه اين نقش را به ويتينيا داد) . حتي در اكتبر به خاطر دير رسيدن به تمرين، از تركيب بازي با آرسنال كنار گذاشته شد. در نوامبر هم مقابل بايرن اخراج شد.
اما نقطه عطف، ديدار ۱۵ دسامبر برابر ليون بود: دمبله به تركيب اصلي برگشت و در همان دقايق ابتدايي گل زد. از همانجا ماشين گلزني‌اش روشن شد. از آن به بعد، پشت سر هم گل زد: مقابل موناكو، در سوپرجام فرانسه در دوحه، مقابل سنت‌اتين و سپس در بازي تاريخي ليگ قهرمانان مقابل منچسترسيتي. او اولين بازيكن تاريخ پاري‌سن‌ژرمن شد كه در دو بازي پياپي هت‌تريك مي‌كند (برابر اشتوتگارت و برست) . عثمان در ۱۰ بازي، ۱۸ گل زد؛ آماري كه هيچ كس در جهان به آن نزديك نبود.
اما نكته مهم اين بود: گل‌هاي او ديگر فقط حاصل دريبل‌هاي طولاني يا شوت‌هاي محكم نبود. بيشترشان گل‌هاي ساده مهاجمان نوك بود؛ بغل‌پاهاي كوتاه، توپ‌هاي برگشتي يا جاگيري هوشمندانه. خودش گفت: «قبلا وقتي گوش راست بازي مي‌كردم، بايد ۳ يا ۴ بازيكن را دريبل مي‌زدم تا به موقعيت گل برسم. اما حالا در شماره ۹، فقط كافي است يك نفر را رد يا توپ را وارد دروازه كنم.»
دوست نزديكش، مصطفي دياتا مي‌گويد: «او اول به خاطر وظيفه پذيرفت اين نقش را بازي كند، چون مربي انتظار داشت. اما بعد خودش هم لذت برد، چون هم در قلب بازي است، هم گل مي‌زند، هم با هم‌تيمي‌ها تركيب مي‌كند. اين حس به او خوشبختي داده است.»
دمبله نه‌تنها گل‌هاي مهمي در مراحل حساس ليگ قهرمانان زد (برابر ليورپول و آرسنال)، بلكه وقتي گل نمي‌زد، با پاس گل‌هاي تعيين‌كننده‌اش تفاوت ايجاد مي‌كرد. در فينال مقابل اينتر، پاس پشت‌پاي درخشانش براي گل دوئه نماد اوج بلوغش بود. حتي تصوير وايرال او بعد از فينال هم مربوط به لحظه‌اي بدون توپ بود: وقتي در ضربه شروع دروازه‌بان اينتر، در گوشه محوطه جريمه كمين كرده بود تا پرس تيمي پاري‌سن‌ژرمن را رهبري كند. بازيكني كه زماني به فردگرايي متهم مي‌شد، حالا رهبر پرس تيمي بود.
او به فرانس فوتبال گفت: «براي من، مهاجم اجازه ندارد تقلب كند. بايد هميشه زحمت بكشد؛ چه در دفاع، چه در حمله. مربي به من گفت بايد براي جوان‌ترها الگو باشم. من اولين مدافع تيم هستم. اين پيام را گرفتم.»
هم‌تيمي‌هايش هم به شخصيت او اشاره كردند: دوئه او را «برادر بزرگ» ناميد، ويتينيا گفت: «او رهبر با عمل است.» ژوآئو نووس، هافبك تيم گفت: «هميشه شوخ‌طبع و خوش‌اخلاق است. البته صبح‌ها نه هميشه! اما در زمين يك سوپراستار جهاني است.»
با وجود شكست ۳-۰ مقابل چلسي در فينال جام جهاني باشگاه‌ها، دمبله درخشان‌ترين بازيكن اروپا بود. نبود تورنمنت ملي بزرگ هم به او كمك كرد تا رقيبانش نتوانند درخشش او را تحت‌الشعاع قرار دهند.
رقيب اصلي‌اش، لامين يامال، با وجود ۱۸ گل و ۲۵ پاس گل، به خاطر ناكامي بارسلونا در ليگ قهرمانان عقب ماند. صلاح، امباپه و هالند هم با وجود فصل‌هاي خوب، جام‌هاي بزرگي نبردند. هم‌تيمي‌هايش مثل حكيمي و ويتينيا هم فصل فوق‌العاده‌اي داشتند، اما همه زير سايه ستاره اصلي خط حمله تيم قرار گرفتند.
دمبله كه در رن نوجواني پراستعداد اما بي‌ثبات بود، در دورتموند ستاره‌اي شد كه اعتصاب كرد تا به بارسا برود، در بارسا بازيكني پر از مصدوميت و ناكامي بود، حالا در پاري‌سن‌ژرمن به كامل‌ترين نسخه خودش رسيد: بهترين فوتباليست جهان.
سومين توپ طلاي پياپي بونماتي و ايرادهاي سيستم راي‌گيري
آيتانا بونماتي، هافبك بارسلونا و تيم ملي اسپانيا، دوشنبه شب در پاريس دقايقي قبل از دمبله سومين توپ طلاي متوالي خود را دريافت كرد. او با لباسي بلند و قهوه‌اي رنگ كه در نور مي‌درخشيد، روي صحنه آمد و سخنراني‌اي مودبانه و حساب شده ايراد كرد.
جاي بحث چنداني درباره شايستگي بونماتي براي عنوان بهترين بازيكن جهان وجود ندارد. با اين حال، هنوز هم از اينكه توپ طلا به هم‌تيمي اسپانيايي‌اش ماريونا كالدنتي نرسيد، متعجبم؛ كسي كه در نهايت دوم شد. كالدنتي كه سابقه بازي در بارسلونا را دارد، فصل فوق‌العاده‌اي با تيم جديدش، آرسنال، سپري كرد و در فينال ليگ قهرمانان ۲۰۲۵ توانست برابر تيم سابقش به قهرماني برسد؛ افتخاري كه از نظر جام، برتري محسوسي نسبت به بونماتي بود.
نوشتن اينكه كالدنتي بايد برنده مي‌شد، كار دشواري است؛ اما نوشتنش ضروري است. كافي است نيم‌نگاهي به بازي‌هاي بارسلونا يا اسپانيا بيندازيد تا درك كنيد بونماتي تا چه اندازه بازيكني خارق‌العاده است. با اين جايزه، او در ۲۷ سالگي به اولين فوتباليست زن تاريخ تبديل شد كه سه توپ طلا برده است ـ آن هم پياپي. در ميان مردان، فقط ليونل مسي و ميشل پلاتيني چنين كاري كرده‌اند. با اين حال، اهداي توپ طلا به بونماتي در اين سال نشان مي‌دهد كه برخي از ۵۰ خبرنگاري كه راي مي‌دهند، تصميم‌هايي سطحي يا ساده‌انگارانه گرفته‌اند. سيستم به اين صورت است كه يك خبرنگار از هر يك از ۵۰ كشور برتر رده‌بندي فيفا راي مي‌دهد. فوتبال زنان روزبه‌روز تاثيرگذارتر و پيچيده‌تر مي‌شود. وقت آن رسيده كه اين جوايز هم به اندازه ادعاي پرستيژ خود، جدي گرفته شوند. از جمله، نياز به ديدگاه‌هاي دقيق‌تر و متنوع‌تر در فرآيند راي‌گيري وجود دارد تا بازيكنان به درستي مورد تقدير قرار گيرند.
آمار بونماتي اين فصل چيزي شبيه «استاندارد هميشگي» او است: ۲۰ گل و ۱۶ پاس گل در همه رقابت‌ها. او به بارسلونا كمك كرد سه‌گانه داخلي بگيرد و با اسپانيا به فينال قهرماني اروپا برسد (هرچند در نهايت به انگليس باختند) . اما حتي اين اعداد هم در برابر تجربه تماشاي بازي او ناچيز به نظر مي‌رسند. ديد و غريزه او به همان اندازه توانايي‌هاي فني‌اش مسلط است. حضورش در زمين چنان پررنگ است كه گاهي بيشتر مي‌توان اهميتش را در غياب او ديد.
بونماتي بي‌ترديد سال‌هاست بهترين فوتباليست زن جهان است. با اين حال، عملكرد اين فصل او نسبت به استانداردهاي فرابشري خودش كمي فروكش كرد. فاصله عظيمي كه هميشه بين او و ديگر بازيكنان بود، اندكي كمتر شد و او را انساني‌تر نشان داد.
از سوي ديگر، بارسلونا ليگ قهرمانان را نبرد؛ اما كالدنتي همراه آرسنال آن را فتح كرد.
بونماتي بعد از مراسم گفت: «اين فوتبال است. بيشتر وقت‌ها شكست مي‌خوري تا پيروز شوي. اما نسل ما عادت كرده زياد ببرد. بله، ما دو فينال را باختيم، اما باز هم به فينال رسيديم. اين آسان نيست كه هر سال به فينال برسيم. اين‌بار باختيم، چون تيم‌هاي ديگر بهتر بودند، اما اختلاف كم بود.» در رقابت‌هاي يورو ۲۰۲۵ زنان هم هر دو با اسپانيا حضور داشتند. بونماتي ابتداي تورنمنت به دليل بيماري مننژيت ويروسي بازي‌هاي محدودي داشت، اما باز هم گل فوق‌العاده‌اي در نيمه‌نهايي مقابل آلمان زد. كالدنتي هم در تمام بازي‌ها حضور داشت و در فينال، تك گل جريان بازي اسپانيا را زد. جالب آنكه هر دو در ضربات پنالتي فينال مقابل انگليس، ضربه‌هايشان را از دست دادند.
برگه راي توپ طلا از راي‌دهندگان مي‌خواهد به «عملكرد فردي، شخصيت تاثيرگذار، عملكرد و افتخارات تيمي و اخلاق ورزشي» توجه كنند. بونماتي در تيمي بازي مي‌كند كه همه چيز برايش آشناست: هم‌تيمي‌ها، سبك بازي بارسلونا و ليگ داخلي اسپانيا كه سلطه بارسا بر آن بيشتر رواني است تا صرفا فني.
اما كالدنتي در اولين فصل حضورش در آرسنال و ليگ برتر زنان انگليس، شرايط كاملا متفاوتي داشت. او به عنوان بازيكن آزاد به لندن آمد و خيلي زود ستاره تيم شد. ۱۹ گل زد، جايزه بهترين بازيكن فصل ليگ را گرفت و بعد هم جايزه بهترين بازيكن سال اتحاديه بازيكنان (PFA) را كه توسط خود بازيكنان انتخاب مي‌شود.
بنابراين، مقايسه دستاوردهاي دو بازيكن لغزنده و دشوار است. اما مي‌توان گفت موفقيت‌هاي كالدنتي در بستر شرايط جديد، تاثيرگذارتر به نظر مي‌رسد.
سوال مهم اين است: اگر فصل بعد بونماتي بهتر از امسال بازي كند، اما در سطح ۲۰۲۴ باشد (كه دومين توپ طلايش را برد)، باز هم بايد جايزه را ببرد؟ او چقدر مي‌تواند «ضعيف‌تر» ظاهر شود و همچنان برنده باشد؟ و ديگران بايد چقدر بهتر باشند تا او را كنار بزنند؟ سال آينده مسابقات ملي مثل انتخابي جام جهاني، جام ملت‌هاي آسيا و جام ملت‌هاي آفريقا برگزار مي‌شوند. اين يعني شايد دوباره وزن بيشتري روي عملكرد باشگاهي بيفتد، به خصوص با توجه به تركيب اروپامحور راي‌دهندگان. همين موضوع نياز به بررسي عميق‌تر و دقيق‌تر عملكرد بازيكنان را بيش از پيش نشان مي‌دهد.