سفر پزشكيان به نيويورك و چالش‌هاي پيش رو
عارف دهقاندار
اين فناوري در حوزه‌هاي انرژي هسته‌اي، پزشكي هسته‌اي، كشاورزي و صنايع نقش راهبردي دارد و محصول دهه‌ها تلاش دانشمندان ايراني است كه در تجاوز اخير رژيم صهيونيستي و طي ترورهاي هدفمند، بسياري از آنها به شهادت رسيدند. اصرار ايالات‌متحده بر محدودسازي كامل اين ظرفيت، با حقوق ايران در چارچوب معاهده منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي در تضاد آشكار است و باتوجه به تجاوز اخير، بعيد است كه چنين چيزي محقق گردد. باتوجه به سياست‌هاي پيش گرفته شده ازسوي غرب و تهديدات نظامي اخير و حملات غيرقانوني عليه كشور و آسيب‌هاي قابل توجه به تاسيسات هسته‌اي، شايد ايران درنهايت مجبور به خروج از معاهده منع گسترش و تغيير در دكترين هسته‌اي خود شود. اين بازنگري مي‌تواند شامل افزايش سطح غني‌سازي اورانيوم، گسترش ظرفيت‌هاي تحقيقاتي و تقويت برنامه هسته‌اي به شكل غيرمتمركز به عنوان اهرمي دفاعي و بازدارنده براي كشور باشد تا محاسبه هزينه و فايده براي اقدامات خارج از چارچوب را براي طرف مقابل بالا ببرد. اين رويكرد، به عنوان راه‌حلي استراتژيك، به ايران امكان مي‌دهد تا در برابر فشارهاي خارجي، استقلال و امنيت خود را حفظ كند. هر چند كه تصميم‌گيري نهايي در اين زمينه به عهده مسوولان ارشد نظام و شوراي عالي امنيت ملي است.
سفر رييس‌جمهور و فرصت‌هاي محدود
سفر رييس‌جمهور، پزشكيان به نيويورك فرصتي محدود براي تبيين مواضع ايران در مجمع عمومي سازمان ملل بود. رييس‌جمهور كشورمان در اين سخنراني بر پايبندي جمهوري اسلامي ايران بر پيمان منع گسترش تسليحات هسته‌اي تاكيد كرد، اما در كنار آن قاطعانه از نقض تعهدات برجامي ازسوي غرب و اقدامات تجاوزكارانه اسراييل، مانند حملات نظامي و خرابكاري در تاسيسات هسته‌اي و حمايت‌هاي بي‌چون و چراي امريكا از اين رژيم انتقاد نمود. براساس سخنان اخير آيت‌الله خامنه‌اي و براساس تجربيات گذشته، سودي از مذاكره با امريكا عايد ايران نشده است و بعيد است كه نتايجي را به همراه داشته باشد. مساله فلسطين و جنايت‌هاي رژيم صهيونيستي عليه مردم مظلوم غزه موضوعي است كه پزشكيان به آن پرداخت و بر آن اساس رويكردهاي غيرمسوولانه و دوگانه غربي‌ها را در قبال اين جنايات محكوم كرد.
نتيجه‌گيري
سفر پزشكيان به نيويورك در مقطعي حساس انجام مي‌شود، شرايطي كه روندهاي ژئوپليتيكي تا حد زيادي فشارها را بر ايران افزايش داده است. ايران برخلاف راهبرد خصمانه غربي‌ها و عدم محكوميت هدف قرار گرفتن تاسيسات هسته‌اي ايران ازسوي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، براي ممانعت از فعال شدن مكانيزم ماشه، ذيل تعهدات خود در پادمان، همكاري‌ها را با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از سر گرفته است. اما به نظر مي‌رسد كه غربي‌ها تصميم خود را گرفته و تروييكاي اروپايي با حمايت امريكايي‌ها مكانيزم ماشه را فعال خواهند نمود. در اين شرايط، علي‌رغم تمام همكاري‌هاي گذشته ايران با آژانس و پايبندي به معاهده منع گسترش، شايد گزينه‌اي جز خروج از NPT و تغيير در دكترين هسته‌اي براي ايران باقي نماند.
پژوهشگر امنيت بين‌الملل