درباره سريال دپارتمان Q كه يكي از بهترين اقتباس‌هاي ادبي است
مجموعه‌اي بي‌ادعا اما حرفه‌اي و دوست‌داشتني
فرزانه متين
اگر به داستان‌هاي روانشناسانه با لايه‌هاي پيچيده در ژانر جنايي علاقه‌مند هستيد، حتما سريال دپارتمانQ را از دست ندهيد.اين سريال نه اپيزودي محصول ۲۰۲۵ توليد انگليس به كارگرداني قصه‌گوي هاليوود يعني اسكات فرانك است.فرانك، خالق سريال گامبي وزير در به تبديل كردن ادبيات به سينما مشهور است، او در واقع از يك رمان با احترام به ذات داستان به بهترين شكل ممكن اقتباس مي‌كند.وي از بازماندگان فيلمنامه‌نويساني است كه سينما را نه با تصاوير يا جلوه‌هاي بصري، بلكه با كلمات متحول كرده است، حالا او اين‌بار يك سريال با اقتباس از كتاب‌هاي پرفروش دانماركي يوسي آدلر-اولسن، را براي نتفليكس ساخته است.همان‌طور كه گفته شد مجموعه دپارتمان Q از بهترين اقتباس‌هاي ادبي چند سال اخير است كه حول محور تيمي از پليس‌ها به رهبري يك نابغه منزوي و جامعه‌گريز كه پرونده‌هايي كه محكوم به شكست است را حل مي‌كند.در اين اثر بازيگراني چون متيو گود، كلوئه پيري، كيت ديكي، جيمز سيوز، ليا برن والكسي مانولو به ايفاي نقش مي‌پردازند.
كارل مورك با بازي بي‌نظير متيو گود، كارآگاهي گوشه‌گير، بي‌ادب و فراري از كار تيمي يك روز به صحنه جرم مي‌رود.او به اصرار، يك افسر پليس بي‌تجربه را مجبور مي‌كند كه صحنه جرم را بررسي كند، مجرمي مسلح از آشپزخانه بيرون مي‌پرد و تيراندازي مي‌كند، پليس جوان در دم مي‌ميرد و همكار و بهترين دوست مورك، جيمز هاردي فلج مي‌شود و خود وي نيز با رد گلوله از گردنش از اين مهلكه جان سالم به در مي‌برد.مورك بعد از دوران نقاهت توسط پليس ادينبورگ، مايرا وي كه به تازگي از بيمارستان مرخص شده به رياست واحدي به نام دپارتمان Q منصوب مي‌كند كه اين دپارتمان، واحد پرونده‌هاي حل نشده است.
اين مكان در زيرزمين اداره پليس شهر است كه قرار است مورك به همراه دو افسر پليس براي ما يكي از پرونده‌هاي مشكوك حل نشده را به سرانجام برساند.از اين رو سريال دو خط موازي را با يكسري خرده روايت تعريف مي‌كند.اكرم سليم به عنوان مامور اطلاعات كه پناهجوي سوري است و گذشته‌اش در هاله‌اي از ابهام قرار دارد، شخصيتي كليدي در حل پرونده دارد و اولين دستيار مورك مي‌شود.سليم از بين پرونده‌ها، پرونده‌اي مربوط به ناپديد شدن يك دادستان زن به نام مريت كه در چهار سال گذشته در يك سفر تفريحي ناپديد شده را پيدا مي‌كند.به تدريج افسر پليس ديگري به نام رز ديكسون كه در ابتدا كاراكتر حاشيه‌اي داشت و در گذشته دچار آسيب روحي شده بود به تدريج عمق پيدا مي‌كند و در كنار كارآگاه مورك تند مزاج و اكرم سليم محترم درصدد پيدا كردن اين دادستان هستند و از سوي ديگر همكار فلج شده مورك از بيمارستان در حال پردازش داده‌ها و اطلاعات در مورد اين پرونده است، مريت (دادستان گمشده) چهار سال است كه در يك لوله خاكستري رنگ كه براي غواصي كاركرد داشته، توسط افرادي نامعلوم به زور نگهداشته شده است كه به تدريج متوجه مي‌شويم، زنداني شدنش به پيشينه دوران نوجواني او باز مي‌گردد .
اين روايت‌ها باعث آشفتگي مخاطب مي‌شود، چراكه مي‌خواهد زودتر سر از اين داستان در بياورد، اما ريتم اين سريال جنايي كند است از اين رو برخي مخاطبان در يك شبانه‌روز مجبور شده‌اند اين نه قسمت را پشت سر هم تماشا كنند.بايد اظهار داشت دپارتمان Q چيزي فراتر از يك داستان پليسي ساده است و نگاهي متفاوت به وقايع و پرسوناژها دارد و مخاطب را وادار مي‌كند تا مدام خودش هم درگير حل معما شود.
تاريكي و گيرايي سريال به شدت با فضاي گوتيك ادينبورگ همخواني دارد از اين رو جو حاكم بر سريال، نوآر است.نقطه اوج داستان، بازي متيو گود است او كه به دليل ظاهر اشرافي‌اش بيشتر در سريال‌هاي تاريخي چون دانتون ابي و تاج براي مخاطبان شناخته شده، بازي متفاوتي را در اين سريال از خود به نمايش گذاشت . او نه در شكل و شمايل يك كارآگاه كلاسيك، بلكه يك فرد معمولي با تندمزاجي و بدبيني، تصويري از يك كارآگاه عصبي را به تصوير مي‌كشاند.او سرشار از آسيب‌هاي روحي است، همسر مهماندارش با يك خلبان او را ترك كرده و حالا مورك بايد با پسرخوانده نوجوانش سر و كله بزند گرچه در ظاهر خودخواه است، اما رفتارهايي از خود نشان مي‌دهد كه فردي با شفقت به شمار مي‌رود. او در نشان دادن تضاد دروني بسيار تحسين‌برانگيز بازي كرده و همچنين نقش‌آفريني‌اش مورد تحسين منتقدان قرار گرفته است.
اكثر سريال‌هاي جنايي سر و صدا دارند و مدعي هستند، اما سريال دپارتمان Q مجموعه‌اي بي‌سر و صداست، اما همه چيز دارد از كارگرداني كاربلد، فيلمنامه‌اي منسجم، شخصيت‌پردازي‌هاي قوي و فيلمبرداري قابل قبول.در كل قدرت اين سريال در شخصيت‌سازي آن نهفته است كه به عمق روايت مي‌افزايد.
با توجه به استقبال از اين فصل، قرار است با اقتباس از جلدهاي ديگر كتاب يوسي آدلر-اولسن، فصل‌هاي بعدي آن ساخته شود كه هر فصل مربوط به يك پرونده است.خبرها حاكي از آن است كه اسكات فرانك براي سه فصل بعدي با نتفليكس قرارداد بسته است. دپارتمان Q از پروژه‌هاي بلندمدت نتفليكس براي دوستداران سريال‌هاي معمايي و جنايي است.