وخامت اوضاع انساني در غزه
محمود فاضلي
دو سال از نسل‌كشي و جنايات رژيم اسراييل در غزه ميگذرد. حملات اسراييل بي‌وقفه به غزه باعث تشديد بحران انساني در اين منطقه شده است. غزه حدود ۲ سال جنگي را پشت سر گذاشته است كه به عنوان طولاني‌ترين نسل‌كشي معاصر توصيف مي‌شود؛ جنگي كه با هدف فرسايش، گرسنگي دادن و تخليه جمعيتي آغاز شد، اما به جاي در هم شكستن مردم، اراده آنها را در كوره‌اي از آتش سخت‌تر و مقاومت آنان را ريشه‌دارتر كرد. در غزه مردم در برابر شديدترين اشكال خشونت سازمان‌يافته و نسل‌كشي مدرن ايستادگي كردند. اين مدت معياري براي سنجش آگاهي و آزموني براي پايداري بوده است؛ از دل ويراني‌ها، مردمي برخاسته‌اند كه شكست‌ناپذيرند و از زير آتش، مقاومتي سر برآورده كه هر چه جنگ شدت يافته، صلابت بيشتري پيدا كرده است.
مجموع قربانيان از آغاز جنگ ۶۷۱۷۳ و ۱۶۹۷۸۰ مجروح بوده است. از اين تعداد، ۲۰۱۷۹ كودك، ۱۰۴۲۷ زن، ۴۸۱۳ سالمند و ۳۱۷۵۴ مرد بوده‌اند. تعداد قربانيان كادر پزشكي ۱۷۰۱ نفر بوده و ۳۶۲ نفر نيز توسط اسراييل بازداشت شده‌اند. ۲۵ بيمارستان از ۳۸ بيمارستان غزه در نتيجه حملات اسراييل از خدمت خارج شده‌اند، در حالي كه ۱۳ بيمارستان همچنان به صورت جزيي و در شرايط دشوار فعاليت مي‌كنند. اشغالگران ۱۰۳ مركز مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه از ۱۵۷ مركز را تخريب كرده‌اند، در حالي كه ۵۴ مركز به صورت جزيي فعاليت مي‌كنند.
توقف منظم كمك‌هاي پزشكي و مانع‌تراشي در رسيدن ايمن آنها به بيمارستان‌ها و افزايش تعداد مجروحان و شهدا، بحران كمبود داروها و لوازم مصرفي پزشكي در بخش‌هاي حياتي را تشديد كرده است، بهطوري كه بيش از ۵۵ درصد از داروها و ۶۶ درصد از لوازم مصرفي پزشكي و ۶۸ درصد از لوازم آزمايشگاهي ناياب شده است. دسترسي به مجتمع پزشكي «الشفاء»، بيمارستان «القدس» و بيمارستان «الحلو» بسيار خطرناك شده است؛ مقامات مربوطه موظفند براي محافظت از مراكز درماني و پرسنل پزشكي و تضمين دسترسي ايمن مداخله كنند. هدف قرار دادن مستقيم موسسات بهداشتي منجر به تخريب سيستم‌هاي الكتريكي و الكترومكانيكي شده است، به طوري كه اشغالگران ۲۵ ايستگاه توليد اكسيژن از ۳۵ ايستگاه و ۶۱ ژنراتور برق از ۱۱۰ ژنراتور را تخريب كرده‌اند.
ميزان قحطي در غزه بر اساس طبقه‌بندي‌هاي سازمان ملل به حد خطرناكي رسيده است، بهطوري كه ۴۶۰ مورد مرگ ناشي از قحطي و سوءتغذيه در غزه ثبت شده است كه ۱۵۴ نفر از آنها كودك بوده‌اند. ۵۱۱۹۶ كودك زير پنج سال همچنان از سوءتغذيه حاد رنج مي‌برند. جلوگيري از رسيدن واكسيناسيون‌هاي روتين و اضطراري منجر به كاهش ۸۰ درصدي پوشش واكسيناسيون كودكان شده است، توقف مرحله چهارم واكسيناسيون پيشگيرانه فلج اطفال كه با افزايش عوامل انتشار بيماري همراه است، كودكان را تهديد مي‌كند. ۴۹۰۰ مورد قطع عضو و معلوليت نيازمند ابزارهاي كمكي و برنامه‌هاي توانبخشي بلندمدت در غزه وجود دارد. اين در حالي است كه بسته شدن گذرگاه‌ها براي خروج بيماران و مجروحان، ۱۸ هزار بيمار را از سفر براي درمان در خارج از كشور محروم كرده كه ۵۵۸۰ نفر از آنها كودك بوده‌اند.
دفتر هماهنگي امور بشردوستانه سازمان ملل در سرزمين‌هاي فلسطيني (اوچا) درباره وخامت اوضاع انساني اعلام كرد كه ساكنان شهر غزه براي دسترسي به مايحتاج زندگي در بحبوحه بمباران‌ها با سختي فراواني روبهرو هستند. به گفته اين دفتر تعدادي از سازمان‌هاي امدادرساني مجبور به تعليق فعاليت‌هاي خود در غزه شده‌اند. ميزان ارائه وعده‌هاي غذايي در شمال غزه ۷۰ درصد كاهش يافته و اين سازمان و شركاي آن با چالش‌هاي جدي در اين زمينه روبهرو هستند.
به گفته «فرحان عزيز حق» معاون سخنگوي سازمان ملل، بر اساس گزارش دفتر هماهنگي امور بشردوستانه مردم همچنان در حال فرار و آوارگي از شمال غزه هستند. تنها در عرض ۱۰ ساعت، همكاران ما كه جابه‌جايي جمعيت را رديابي مي‌كردند، 6 هزار و ۷۰۰ نفر را كه از شمال به جنوب گريخته‌اند، شمارش كردند. از اواسط ماه آگوست، بيش از ۴۱۷ هزار مورد آوارگي ثبت شده است.
شرايط در جنوب نيز همچنان ناامن است. چادرها، خانه‌ها و حتي يك بازار شلوغ مورد اصابت قرار گرفته‌اند و بسياري از كشته‌شدگان غيرنظامي بوده‌اند. خانواده‌ها در جنوب غزه در اين پناهگاه‌ها و ساير پناهگاه‌هاي شلوغ يا چادرهاي موقت در امتداد ساحل فشرده شده‌اند. بسياري ديگر در فضاي باز، اغلب در ميان آوار مي‌خوابند. تازه‌واردان در جنوب با بهداشت ضعيف، عدم وجود حريم خصوصي يا ايمني و خطر بالاي جدا شدن كودكان از خانواده‌هايشان روبهرو هستند.
سازمان ملل براي حمايت از مردم در جنوب، خدمات خود را گسترش داده است. به عنوان مثال، در خان‌يونس، «آنروا» اخيرا 9 مركز پزشكي را در كنار مركز سلامت و بهداشت بازسازي كرده است كه تعداد مراكز بهداشتي فعال در اين منطقه را بيش از دوبرابر مي‌كند.
بسياري از امدادگران مجبور به تعليق كار خود در اين منطقه شده‌اند و صدور دستور تخليه، تعهدات طرفين را از پيروي از قوانين بين‌المللي بشردوستانه مبرا نميكند؛ بسياري از غيرنظاميان همچنان در شهر غزه هستند و بايد از آنها محافظت شود. 85 درصد شهر خان‌يونس تخريب شده است. به گفته سخنگوي آژانس امدادرساني و كاريابي فقط 9 درصد از نيازهاي جمعيت وارد غزه مي‌شود. اسراييل حدود ۲۵۰ هزار فلسطيني محاصره شده در غزه را تروريست يا حامي تروريسم مي‌خواند.
سازمان جهاني بهداشت اعلام كرد: هزاران مجروح در غزه به نگهداري و بازپروري در سال‌هاي آينده نياز خواهند داشت. حدود 24 هزار نفر در غزه متحمل جراحاتي شده‌اند كه زندگي آنها را تغيير داده است كه يك‌چهارم آنها كودك هستند. هزاران مجروح در غزه به مراقبت و بازپروري در سال‌هاي آينده نياز خواهند داشت. 167 هزار و 376 نفر از اكتبر 2023 تاكنون در غزه زخمي شده‌اند و بيش از 5 هزار نفر تحت عمل قطع عضو قرار گرفته‌اند.