سيد محمد خاتمي: ما از تمام اهداف سند چشم‌انداز بيست ساله عقب مانديم
رييس دولت اصلاحات در جريان سفر اخير خود به استان يزد، از باغ دولت‌آباد بازديد كرد
رييس‌جمهور اسبق ايران با اشاره به تدوين برنامه‌هاي توسعه و چشم‌انداز در زمان دولت خود گفت: رييس‌جمهور و دولت بايد مقتدر باشد و رييس‌جمهور امور را فرماندهي كند؛ گرچه در اين زمينه همواره سختي‌هايي وجود داشته و دارد. سيدمحمد خاتمي پس از پايان اين بازديد، طي سخناني با اشاره به جنبه نوستالژيك شهر يزد براي خود، به مسائل و مشكلات اين استان و كشور پرداخت و گفت: روزگاري سخن از كم‌آبي يزد بود، اما امروز مشخص شده كه اساسا كل ايران در اقليم نيمه خشك دنيا قرار دارد و نيز با تحولاتي كه در فضاي زيست بشري ايجاد شده و الزاماتي كه دنياي مدرن ايجاد كرده و نقش روزافزون صنعت و تكنولوژي، بحران آب جدي است؛ تا جايي كه حتي اين پيش‌بيني مطرح شده كه جنگ جهاني سوم بر سر آب خواهد بود. طبعا اين مشكلات به دليل قرار گرفتن در اقليم نيمه خشك، در مناطقي چون يزد به دلايلي همچون از بين رفتن منابع زيرزميني، كاهش نزولات آسماني، گسترش شهرها و... به شكل فاجعه‌باري بروز يافته است.
وي با اشاره به جايگاه يزد در ايران باستان، گفت: يزد منطقه‌اي است كه اگر نبود، عمده پهنه ايران كويري بود و ساكنان اين منطقه به خاطر ابداعاتي همچون قنات توانسته‌اند در جايي كه زندگي وجود ندارد، ايجاد زندگي كنند. وجود اين زندگي و جلوگيري از تبديل بخش عمده ايران به كوير چقدر ارزش دارد؟! همچنين ما جزو معدود كشورهاي پر قدمت جهان هستيم كه از قبل اسلام نيز داراي تمدني وسيع بوده است. پس از اسلام نيز بزرگ‌ترين سهم در ايجاد تمدن اسلامي را ايران داشت، البته سهم كشورهاي ديگر را كم نمي‌كنم، اما حتي صرف و نحو عربي را ايرانيان ايجاد كردند، بزرگ‌ترين فقهاي اهل تسنن ايراني هستند و فلسفه اسلامي درون ايران تاسيس مي‌شود و حتي عرفان اسلامي نيز متأثر از ايران است كه يكي از كانون‌هاي مهم اين تمدن ايراني-اسلامي نيز يزد است. خاتمي با اشاره به سابقه دين زرتشتي در ايران و مهاجرت بخشي از آنان به هند، يادآور شد: باقي‌مانده پيروان اين دين نيز در يزد و كرمان زندگي مي‌كنند. يعني در يزد كه به آن «دارالعباده» گفته مي‌شود، ما با زرتشتيان علي‌رغم برخي محدوديت‌ها، همزيستي مسالمت‌آميز برابر داشته‌ايم. همچنين اگر ما از تلاش براي تحميل اشرافيت به ايران توسط اعراب صدر اسلام سخن مي‌گوييم، اين مناطق مركزي چون يزد و كرمان بودند كه جلوي اين تحميل را گرفتند و اصالت ايراني را حفظ كردند.
وي به جنگ اخير اشاره كرد و يادآور شد: شما در جنگ ۱۲ روزه ديديد تمام اختلافات كنار رفت و كساني كه حتي به دولت اعتراض داشتند همه كنار همديگر مقابل تجاوز ايستادند و همه از ايران سخن گفتند و نظام جمهوري اسلامي همه گفت «اي ايران» را بگوييد. البته اي ايران گفتن كافي نيست، بلكه بايد نسبت به ايران اهتمام عملي داشت. من از اسلامي سخن مي‌گويم كه به ايران احترام قائل است و در ايراني استعداد بزرگي را كشف كرد و نيز از ايراني سخن مي‌گويم كه از اين گشايش اسلام بهره‌برداري كرد. رييس دولت اصلاحات در ادامه سخنان خود گفت: ما اگر به يزد توجه مي‌كنيم به خاطر تعصب منطقه‌اي نيست، بلكه به خاطر كانون ايجاد شگفت‌انگيز زندگي و شكوفايي در يك منطقه كويري است. مردم يزد همواره به مناطق مختلف ايران مهاجرت كرده‌اند و با حفظ هويت خود در آنجا نيز ايجاد زندگي كرده‌اند؛ اما اينكه دليل اين مهاجرت غيرقابل سكونت شدن يزد باشد، باعث مي‌شود اصل زندگي كه در قرون و اعصار متمادي شكل گرفته، از بين برود. امروز نه تنها نيروهاي تحصيلكرده يزد در حال مهاجرت هستند، بلكه حتي در كارهاي ساده نيز نيازمند نيروي كار غيريزدي هستيم. وي ادامه داد: قرن‌ها تلاش براي ايجاد زندگي در يك منطقه لم‌يزرع، با اين مهاجرت‌ها دچار آسيب مي‌شود و مهم‌تر از آن، تهديد هويت ايراني‌اي را در پي خواهد داشت كه در اين منطقه شكل گرفته است كه بايد فكري به حال آن شود. خاتمي در ادامه سخنان خود، به مقايسه توسعه ايران با تركيه پرداخت و گفت: زماني گفتم كه ما نمي‌دانيم نفت نقمت است يا نعمت؟! نمي‌خواهم بگويم تركيه براي ما الگوست؛ اما تركيه يك قطره نفت ندارد، ولي امروز با گردشگري و صنعت توانسته از ما بسيار جلوتر برود. ما نفت داشتيم و او نداشت، اما درآمد او از توريسم از كل درآمد نفتي ما بيشتر است. در حالي كه ما قدمت تاريخي بيشتري داريم و بهترين پتانسيل براي تقويت توريسم را داريم. زمينه و سرمايه ميراث فرهنگي ما مي‌تواند ما را از درآمد نفت بي‌نياز كند تا نفت را تبديل به ارزش افزوده كنيم و براي نسل‌هاي بعدي هم حفظ كنيم. وي ادامه داد: فارغ از سرمايه‌گذاري كشورهاي حاشيه خليج‌فارس در زمينه علم و تكنولوژي، رقم درآمد ما از توريسم را با آنها مقايسه كنيد. اما ما دنبال [کار] ديگري رفتيم كه نه به آنها رسيديم و نه توسعه. ما هم از تمام اهداف سند چشم‌انداز بيست ساله عقب مانديم و از كشورهاي ديگر منطقه عقب افتاده‌ايم. توسعه ما فقط در بخش نظامي و آن‌هم به بركت موشك‌هاي‌مان بوده كه در نتيجه در بخش نظامي داراي رتبه سوم در منطقه هستيم، اما در ساير شاخص‌ها رتبه پايين داريم. رييس دولت اصلاحات يادآور شد: در پايان دولت اصلاحات در جلسه كارگزاران نظام با رهبري گفتم كه ما با توجه به تمام شاخص‌هاي اقتصادي، در مرحله «تيك‌آف» هستيم تا به تمام اهداف چشم‌انداز بيست ساله برسيم. تمام اعداد و ارقام مربوط به آن دوره وجود دارد. در پايان آن دولت را با رشد اقتصادي ۱۲درصد و ارز تك‌نرخي تحويل دادم، اما پرسش اينجاست كه چرا با وجود آن زمينه موجود، به اهدافمان نرسيديم و عقبگرد كرديم؟!
وي گفت: در كنار مشكل آب و رشد نامتناسب صنعت، بايد به توريسم و ميراث فرهنگي اهتمام داشت. در آن صورت مي‌توان ظرف چند سال با حمايت و سرمايه‌گذاري خوب، آن را به عنوان نمونه‌اي از امكان توسعه متكي به توريسم به كل كشور معرفي كرد. خاتمي در پايان، با تجليل از شخصيت آيت‌الله معزالديني از علماي يزد، ايشان را از نظر خانواده، علم، تقوا، اخلاق و فقاهت، از سرمايه‌هاي يزد دانست كه وجود او نعمت بزرگي براي اين استان است. وي، حجت‌الاسلام والمسلمين محمد صدوقي را نيز بقيه‌السلف خاندان بزرگ صدوقي دانست.