آموزش مهارتمحور؛ سرمايهگذاري براي فردا
بسياري از مهارتهاي ديروز، كارآمدي خود را از دست دادهاند. در اين جهان متحول، مهارتهايي مانند تفكر انتقادي، حل مساله، كار گروهي، ارتباط موثر، سواد ديجيتال، خلاقيت و يادگيري مادامالعمر نقش تعيينكنندهاي در موفقيت فردي و اجتماعي دارند.
با اين حال، اين مهارتها هنوز جايگاه شايستهاي در برنامههاي درسي مدارس و دانشگاههاي ما ندارند. آموزش رسمي، كمتر به دانشآموز ميآموزد چگونه فكر كند، مساله را تحليل كند يا مسووليتپذيرانه تصميم بگيرد؛ مهارتهايي كه زيربناي توسعه انساني و اقتصادياند.
يكي از ضعفهاي جدي نظام آموزشي كشور، گسست ميان آموزش و زندگي واقعي است. دانشآموزان و دانشجويان، كمتر با پروژههاي عملي، آموزشهاي مسالهمحور و تجربههاي واقعي كار و اجتماع مواجه ميشوند. اين فاصله باعث ميشود آموزش رسمي، براي بسياري از جوانان بيارتباط با نيازهاي واقعي زندگي تلقي شود.
مهارتمحوري، به معناي بازتعريف نقش مدرسه و دانشگاه است؛ از فضايي براي انتقال يكسويه دانش، به محيطي پويا براي تجربه، تمرين، كار گروهي و يادگيري فعال. بدون اين تغيير، آموزش همچنان از جامعه عقب خواهد ماند.
تحقق آموزش مهارتمحور، صرفا با اصلاح سرفصلها يا افزودن چند واحد درسي ممكن نميشود. اين تحول، نيازمند تغيير نگرش عميق در سياستگذاري آموزشي، شيوه تدريس، نظام ارزشيابي و حتي فرهنگ عمومي نسبت به موفقيت تحصيلي است. تا زماني كه نمره، مدرك و كنكور معيار اصلي سنجش توانمندي باشد، مهارتآموزي در حاشيه باقي خواهد ماند.
در اين مسير، نقش معلمان و اساتيد كليدي است. توانمندسازي معلمان، انعطافپذيري برنامههاي درسي، پيوند آموزش با صنعت و بازار كار و مشاركت بخش خصوصي، از الزامات جدي اين تحول به شمار ميروند.
مهارتمحوري در نظام آموزشي، يك انتخاب اختياري يا تجملي نيست؛ ضرورتي راهبردي براي آينده ايران است. جامعهاي كه نتواند نسل جوان خود را به مهارتهاي لازم براي زندگي، كار و مشاركت اجتماعي مجهز كند، ناگزير هزينه آن را با بيكاري، نارضايتي اجتماعي و عقبماندگي توسعهاي خواهد پرداخت.
و در نهايت:
امروز، نظام آموزشي ايران در نقطهاي سرنوشتساز ايستاده است. ادامه مسير حافظهمحور گذشته يا حركت شجاعانه به سوي آموزش مهارتمحور، دو راهي پيش روي سياستگذاران آموزشي است. آينده كشور، بيش از آنكه به تعداد مدارك دانشگاهي وابسته باشد، به كيفيت مهارتهاي نسلي بستگي دارد كه اكنون در كلاسهاي درس نشستهاند. تصميم امروز ما، سرنوشت فرداي ايران را رقم خواهد زد.