علي مكاري بهبهاني به نقش پر رنگ سد مارون در بحث توسعه اشاره و بيان داشت: 30 درصد آبهاي سطحي كل كشور در استان خوزستان قرار دارد به همين دليل شروع دوران توسعه در ايران در بحث آب از خوزستان آغاز شده و شركت امريكايي آغازگر طرح و سازمان عمران خوزستان و آب و برق خوزستان در دهه 30 و از رودخانه دز و مارون آغاز به كار كردهاند.
علي مكاري بهبهاني، مدير عامل شركت بهرهبرداري از سد، نيروگاه و شبكههاي آبياري مارون با بيان اين مطلب افزود: حوضههاي آبي كرخه و مارون جزو حوضههاي بحراني خوزستان از نظر كمبود منابع آبي بوده و با توجه به كاهش شديد ميزان بارندگيها در بالادست مخزن و به تبع كاهش آورد، كمبود آب مخزن در اين حوضهها بيشتر بوده است.
علي مكاري بهبهاني به نقش پر رنگ سد مارون در بحث توسعه اشاره و بيان داشت: 30 درصد آبهاي سطحي كل كشور در استان خوزستان قرار دارد به همين دليل شروع دوران توسعه در ايران در بحث آب از خوزستان آغاز شده و شركت امريكايي آغازگر طرح و سازمان عمران خوزستان و آب و برق خوزستان در دهه 30 و از رودخانه دز و مارون آغاز به كار كردهاند.
وي گفت: سازمان آب و برق خوزستان در سال1339 پيش از تاسيس وزارت نيرو(1341) تاسيس شده است.
مديرعامل شركت بهرهبرداري از سد، نيروگاه و شبكههاي آبياري مارون گفت: سه رودخانه دايم مارون، زهره و خيرآباد از كنار شهر بهبهان ميگذرند. شهر بهبهان از اين لحاظ منحصر به فرد و تنها شهر ايران است كه از چنين مزيتي برخوردار است. به همين دليل، با وجود وجود منابع نفتي و منابع گازي و وجود اولين لوله گاز ايران كه از بيد بلند به سرخس بوده است، توسعه بهبهان هميشه بر اساس كشاورزي بوده و هست و به خاطر خاك حاصلخيز و آب فراوان، كشاورزي بهبهان از قدمت تاريخي 2500 ساله برخوردار است.
او افزود: در دهه 30 و 40 برنامهريزي و مطالعات اوليه براي ساخت سد بر روي رودخانه مارون (تاب) انجام شد، اطلاعات تكميلي در دهه پنجاه صورت گرفت و تكميل پروژه در دهه شصت اتفاق افتاد و پس از جنگ بحث اجرايي سد مخزني مارون شروع شد.
وي اظهار داشت: سدها از نظر كاركرد به چهار دسته مخزني، جرياني، انحرافي و تنظيمي تقسيم ميشوند. سد بزرگ مارون، يك سد مخزني است با ظرفيت يك ميليارد و دويست ميليون متر مكعب. چهار دشت بهبهان، جايزان، رامشير و شادگان و 7 شهر استان به وسعت 55 هزار هكتار زير مجموعه مخزن مارون هستند. 76 هزار هكتار برداشت آب از اين مخزن صورت ميگيرد كه بيش از 95 درصد آن براي مصارف كشاورزي است. اين آب بالغ بر 500 كيلومتر طي ميكند تا به تالاب شادگان برسد.
مكاري بهبهاني در ادامه به ضرورت حفظ محيط زيست اشاره كرد و ابراز داشت: هور العظيم و هور شادگان دو تالاب بسيار حياتي خوزستان و حتا كشور هستند كه حكم ريههاي تنفسي اين خطه را ايفا ميكنند لذا بايستي سيستم محيط زيست را هم رعايت كنيم و به گونهاي عمل نكنيم كه محيط زيست به خطر بيفتد. انتهاي رودخانه كرخه هور العظيم است و انتهاي رودخانه مارون هورشادگان.
وي اضافه كرد: اگر اتفاقاتي نظير درياچه اروميه براي تالاب شادگان بيفتد، با مشكلات زيست محيطي فراوان و گرد و غبار مواجه خواهيم شد؛ لذا در نظر گرفتن حق آبه تالاب براي ما از اهميت بسيار بالايي برخوردار است. به همين دليل كميتهاي با محوريت سازمان آب و برق خوزستان و متشكل از سازمانهاي محيط زيست، كشاورزي، هواشناسي و استانداري براي حفظ سلامت تالاب در نظر گرفته شده است.
مدير عامل شركت بهرهبرداري از سد، نيروگاه و شبكههاي آبياري مارون اهميت اطلاعرساني درباره ضرورت احيا و نگهداري تالابها را گوشزد كرد و افزود: متاسفانه برخي مردم متوجه اهميت وجود تالاب و در نظر گرفتن حق آبه براي آنها نيستند؛ چرا كه نميدانند با خشك شدن تالاب چه مشكلات بزرگي دامن گير ساكنين منطقه خواهد شد.
او همچنين با بيان اينكه حجم مخزن سير نزولي پيدا كرده و اين يك هشدار جدي است، گفت: در گذشته و در شرايط عادي ذخيره آب سد مارون حدود يك ميليارد و دويست بوده اما اكنون تنها حدود 250 ميليون متر مكعب آن باقيمانده است.
مكاري بهبهاني اهداف سد مارون را از جمله مهار سيلابهاي فصلي، تامين آب كشاورزي و توليد انرژي برق آبي خواند كه در حال حاضر به دليل كمبود آب ذخيره شده در پشت سد، توليد انرژي برق متوقف شده است. مكاري بهبهاني در ادامه بيان كرد: هر جا كه بحث مقوله آب در ميان باشد، سازمان آب و برق حضور دارد، آبهاي سطحي، آبهاي زير سطحي، آب سواحل و حتا انتقال آب شرب. سازمان آب و برق خوزستان با توجه به قدمت پنجاه ساله خود كل استان را رصد كرده، مطالعه، برنامهريزي و تعيين كرده در رودخانههاي استان كجاها، با چه اولويتي، چه شبكههايي انجام شود.
اين به اين معناست كه سازمان آب و برق خوزستان براي آبهاي سطحي داراي برنامهريزي است. اين سازمان يك ميليون و دويست و هفتاد و سه هزار هكتار را شناسايي كرده كه از اين تعداد بخشي را عملياتي كرده، بخشي در حال اجرا و بخشي در انتظار اعتبارات است.
وي در خصوص تاريخچه شركت بهرهبرداري مارون گفت: در بهبهان به دليل وجود آبهاي سطحي فراوان، توجه به آبهاي سطحي بيشتر و به آبهاي زير زميني كمتر است اما اين به معناي بي توجهي به آبهاي زير سطحي نيست چنان كه ما در اين خطه قناتهايي با قدمت 2000 سال داريم. در اوايل دهه 20 تونل آبي با طول 4400 متر بر روي رودخانه مارون احداث ميشود و در همين سال يك بنگاه آبياري تشكيل شده و آب را از مارون به كل دشت بهبهان ميرسانند و بدين شكل هم آب شهر بهبهان و هم آب كشاورزي 2500 از زمينهاي اين دشت به شكل سنتي مشروب ميشود.
مكاري در ادامه افزود: در دهه شصت اين شبكه سنتي مدرن شد و 13500 طول افزايش پيدا كرد؛ يعني عملا پنج برابر شد. در سال 1370 شركت بهرهبرداري مارون تاسيس شد و در سال 1372 شركت عملا به صورت عملياتي كارش را آغاز كرد. در دهه هشتاد پس از اينكه سد مخزني مارون به بهرهبرداري رسيد، در كنار آن نيروگاهي احداث شد و اولين نيروگاه برق آبي مارون در سال 1383 به بهرهبرداري رسيد؛ و نام شركت از آبياري زهكشي مارون به سد و نيروگاه و شبكههاي آبياري مارون تبديل شد.
مدير عامل شركت بهرهبرداري از سد، نيروگاه و شبكههاي آبياري مارون ظرفيت توليد برق اين نيروگاه را در مواقع پرآبي 150 مگاوات دانست و اظهار داشت: پيشتر يك واحد 75 مگاواتي وجود داشت و امسال نيز يك واحد 75 مگاواتي در دست تاسيس است و عملا داراي دو واحد 75 مگاواتي خواهيم بود.
وي گفت: نيروگاه مارون تنها نيروگاه جنوب شرق استان است كه به جز توليد بحث ولتاژ را نيز پوشش ميدهد يعني افت فشار اين قسمت از استان را تنظيم ميكند. پيك سراسري مصرف برق شب و پيك مصرف در خوزستان ظهر و شب است؛ اين نيروگاه براي كنترل اين دو پيك بالاخص پيك سراسري در نظر گرفته شده است هرچند فعلا به دليل كمبود آب در مخزن توليد برق متوقف شده است.
مكاري بهبهاني از حضور اين شركت در بازار بورس، در صورت پا گرفتن اين بورس خبر داد و بيان داشت: بورس انرژي تازه تشكيل شده و هنوز نيروگاههاي استان وارد نشدهاند؛ براي ورود به بورس انرژي بايد پروانه توليد گرفت كه ما اولين شركت داراي پروانه توليد هستيم.
وي نيروي شاغل در اين شركت را صد در صد بومي دانست و گفت: با توجه به وجود نيروي تحصيلكرده و متخصص فراوان در بهبهان، تمام تلاش شركت در خصوص جذب نيروي بومي شهر و سپس نيروي بومي منطقه بوده است.
مدير عامل شركت بهرهبرداري از سد، نيروگاه و شبكههاي آبياري مارون تاثير خشكسالي را بر اين منطقه گريزناپذير دانست و گفت: عوارض خشكسالي بيش از همه بر قشر كشاورز تاثير ميگذارد كه معيشت شان از اين راه است لذا براي كنترل شدت اين بحران، در هر فصل زراعي تصميمات ستاد مديريت بحران اجرا ميشود به اين معنا كه اين ستاد تصميم ميگيرد كه در هر فصل زراعي با توجه به منابع چند درصد كشت شود. اين ستاد متشكل از ستاد مديريت بحران استانداري، جهاد كشاورزي، هواشناسي، محيط زيست، فرمانداران و بخشداران است.
او اضافه كرد: در فصل زراعي موجود تصميم بر اين شد كه منابع موجود تنها صرف شرب، كشتهاي دايم و باغات و نخيلات شود. به همين دليل سعي شده كه در مصرف آب دقت به خرج داده شود لذا سياستگذاري ميشود، ابلاغ ميشود و شركتهاي مرتبط و امور آبها كه مجري هستند دست به كار اجرا ميشوند.
علي مكاري بهبهاني بر ضرورت آموزش نحوه صحيح آبياري در كشاورزي اشاره و تصريح كرد: 92 درصد آب در بخش كشاورزي مصرف ميشود و تنها 4 درصد آن در بخش شرب مصرف ميشود. لذا راه برون رفت از بحران موجود رعايت فصل كشت، مدرن سازي كاشت، داشت و برداشت و فرهنگ سازي و آگاهي رساندن به كشاورزان درخصوص بحران آب، رفتن به سمت تغيير الگوي كشت در ميان مدت و خارج شدن از روش آبياري سنتي و رفتن به سمت آبياري نوين در بلندمدت، انجام آبياري شبانه، جلوگيري از مصرف آب بي رويه با نوبت بندي دقيق در مزارع و تجديد نظر در نوبت بنديهاي پيشين است.
وي گفت: آبياري نوين كه شامل آبياري قطرهاي و باراني است بايد جاي آبياري ثقلي كه پرت آبش 80 درصد و راندمان آب بسيار پايين است را بگيرد، الگوي كشت پر مصرف مانند برنج ميبايست حذف و كشتهاي كم مصرف مانند كنجد جايگزين شود. آبياري بايد نوبتي و به صورت دسترسي ده روزه بالادست و ده روزه پايين دست به آب باشد.
او اضافه كرد: تا كنون حدود 1000 هكتار از زمينهاي بنه باشت بهبهان آبياري نوين شدهاند. با اين عمل مصرف آب يك سوم و بازدهي آن سه برابر شده است.
مدير عامل شركت بهرهبرداري از سد، نيروگاه و شبكههاي آبياري مارون با اشاره به كم بودن ميزان بارندگيها در ايران بيان داشت: ميانگين جهاني بارش 850 ميليمتر است و ميانگين بارش در ايران يك سوم بارش جهاني يعني 250 ميليمتر است و چون در كمربند خشك و نيمه خشك هستيم لذا سهبرابر جهاني تبخير داريم. از اين 250 ميليمتر، 420 ميليارد آورد است كه 130 ميليارد قابل مهار است و از 130 ميليارد مهار شده، ميزان ظرفت سد مارون يك ميليارد است. اگر 10 درصد مصرف آب كشاورزي كاهش يابد، به اين معناست كه 10 سد مارون احداث شده است.
او همچنين گفت: ميتوان خيلي از محصولات را با قيمت كمتر وارد كرد زيرا تن در هكتار در آن كشور ارزانتر تمام ميشود اما ميتوان با كاشت محصولات كم مصرفتر آب را بهينه كرد.
وي درباره اقدامات صورت گرفته توسط اين سازمان اعلام داشت: در اين سازمان كميته اطلاعرساني تشكيل و جلسات توجيهي با مسوولان و كشاورزان برگزار شد و توانستيم همراهي آنها را داشته باشيم. همچنين كميته آب شهرستان بهبهان تشكيل شد و به تشريح بحران آب در جلسات شوراي كشاورزي پرداختيم. ما همچنين بازديد كشاورزان از سد مخزني مارون را در برنامه خود قرار داديم تا كشاورزان از نزديك اين بحران را لمس كنند.
وي در پايان اظهار اميدواري كرد كه با برگزاري كلاسهاي آموزشي براي كشاورزان و ترويج روشهاي آبياري نوين توسط جهاد كشاورزي، خروج از بحران موجود به شكلي هر چه آسانتر صورت گيرد.
برش
اگر اتفاقاتي نظير درياچه اروميه براي تالاب شادگان بيفتد، با مشكلات زيست محيطي فراوان و گرد و غبار مواجه خواهيم شد
نيروگاه مارون تنها نيروگاه جنوب شرق استان است كه به جز توليد بحث ولتاژ را نيز پوشش ميدهد يعني افت فشار اين قسمت از استان را تنظيم ميكند
عوارض خشكسالي بيش از همه بر قشر كشاورز تاثير ميگذارد كه معيشتشان از اين راه است لذا براي كنترل شدت اين بحران، در هر فصل زراعي تصميمات ستاد مديريت بحران اجرا ميشود به اين معنا كه اين ستاد تصميم ميگيرد كه در هر فصل زراعي با توجه به منابع چند درصد كشت شود. اين ستاد متشكل از ستاد مديريت بحران استانداري، جهاد كشاورزي، هواشناسي، محيط زيست، فرمانداران و بخشداران است