گزارش «اعتماد» از آخرين تحولات بازار جهاني نفت
دلهره سقوط در بازار نفت
گروه اقتصادي|قيمت نفت اوپك براي نخستين بار در پنج سال گذشته به حدود60 دلار در هر بشكه رسيد.
به گزارش خبرنگار «اعتماد»، آخرين اظهارات وزير نفت عربستان مبني بر اينكه اين كشور توليد خود را كاهش نخواهد داد و اقدامي براي جلوگيري از كاهش بيشتر قيمت نفت نخواهد داشت، در تداوم كاهش بهاي نفت تاثيرگذار بود.
در حالي بهاي نفت هر روز را با كاهشي محسوس نسبت به روز گذشته آغاز مي‌كند كه ايران در حال بررسي برنامه مالي خود در سال آينده است. ايران قيمت هر بشكه نفت را در لايحه پيشنهادي دولت براي بودجه سال 1394 معادل 72 دلار پيش‌بيني كرده است. رقمي كه حالا به نظر برخي تحليلگران و با توجه به اوضاع فعلي بازار اندكي بالا به نظر مي‌رسد.
هر چند دولت ايران رقم 72 دلار براي هر بشكه نفت را معقول دانسته است اما برخي كشورهاي جهان قيمت هر بشكه نفت را در بودجه سال آينده ميلادي‌شان حتي تا 80 دلار نيز پيش‌بيني كرده‌اند. اين بدان معناست كه كشورهاي نفتخيز انتظار تداوم كاهش قيمت‌ها را ندارند اما واقعيت بازار چيزي ديگر را در اين حوزه نشان مي‌دهد. سازمان اوپك در جديدترين گزارش خود از كاهش 10، 15 دلاري قيمت نفت ايران در نوامبر سال جاري ميلادي (آبان ۹۳) خبر داد و اعلام كرد هر بشكه نفت ايران در اين ماه به طور متوسط 46/74 دلار معامله شده است.
اين تنها مقامات ايران نيستند كه براي تحليل چرايي كاهش قيمت نفت به سياسي بودن اين مساله استناد مي‌كنند و آن را دستاويز غرب براي مقابله با شرق مي‌دانند.
در اين مسير عربستان، يكي از بزرگ‌ترين توليدكنندگان نفت جهان نيز در كنار غرب قرار گرفته است تا به گفته برخي برنامه فشار بر ايران و روسيه عملي شود.
كاهش قيمت نفت برنامه‌هاي اين دو كشور را به‌شدت تحت تاثير قرار خواهد داد. دولت ايران نيز هر چند پيش‌بيني كرده است سال آينده تورم كاهش و اشتغال افزايش يابد، اما با ارايه بودجه انقباضي اين پيام را صراحتا به فعالان اقتصادي مي‌دهد كه سال آينده سال سختي است.
مازاد 2 ميليون بشكه‌يي نفت در بازار
از سوي ديگر رييس سابق اوپك، اين سازمان را در متوقف كردن روند نزولي بهاي نفت «ناتوان» دانست و خواستار همراهي روسيه، نروژ و نيجريه با اوپك براي حمايت از قيمت‌ها شد.
عبدالله بن حمدالعطيه با اشاره به سقوط قيمت نفت و عرضه روزانه ٢ ميليون بشكه نفت اضافي به بازار، گفت: اوپك نمي‌تواند همانند گذشته به تنهايي اين مساله را حل كند زيرا هم اكنون شرايط متفاوت است. بايد روسيه، نروژ و مكزيك هم با اوپك همراه شوند و در خصوص كاهش توليد خود بحث كنند. رييس سابق اوپك و مشاور ارشد امير قطرهمچنين با ابراز ترديد در موافقت اعضاي اوپك براي تشكيل جلسه اضطراري براي مقابله با روند كاهشي قيمت نفت، تاكيد كرد كه كشورهاي صادر كننده نفت تنها در صورتي با جلسه اضطراري موافقت مي‌كنند كه توليدكنندگان خارج از اوپك نيز با كاهش توليدشان موافقت كنند.
نفت 45 دلاري در راه است؟
قيمت نفت امريكا براي نخستين بار در 5 سال اخير به كمتر از 60 دلار رسيده است. هر بشكه نفت امريكا با 59 دلار و 95 سنت معاوضه شد. وزير سابق انرژي امريكا با اذعان به زيان ديدن برخي ايالت‌هاي امريكا از سقوط قيمت نفت پيش‌بيني كرد قيمت نفت به ۴۵ دلار در هر بشكه برسد.
بيل ريچاردسون، وزير سابق انرژي امريكا به شبكه سي‌ان‌بي‌سي گفت، امريكا بايد ممنوعيت صادرات نفت و گاز طبيعي را بردارد، زيرا اين اقدام مي‌تواند به سود امنيت ملي و ايجاد فرصت‌هاي شغلي جديد باشد.
وي با ارايه پيشنهاداتي براي از بين بردن نقش روسيه در معادلات انرژي جهان افزود: اوپك به عنوان يك كارتل نفتي تضعيف شده است، اما همچنان در معادلات حضور دارد از اين رو امريكا بايد خود را به جاي روسيه، به عنوان تامين كننده اصلي گاز طبيعي اروپا مطرح سازد. وي اضافه كرد: وضعيت ژئوپولتيك نيز از اين تغييرات متاثر خواهد شد. روسيه همچنان با مشكلات اقتصادي در زمينه بودجه مواجه خواهد بود. وي همچنين گفت، ونزوئلا، نيجريه و ايران نيز به دليل كاهش قيمت‌ها احساس فشار خواهند كرد.
همه‌چيز در خدمت كاهش قيمت‌ها
حالا ديگر هر اتفاقي و هر حركتي به روند كاهشي قيمت‌ها دامن مي‌زند. پس از آنكه اعضاي اوپك نتوانستند در نشست اخير بر سر برنامه حمايت از توليد به توافق دست يابند، روند كاهشي قيمت تشديد شد. اظهارات اخير وزير انرژي عربستان از يك سو و گزارش ارايه شده از سوي آژانس بين‌المللي انرژي از سوي ديگر سبب شده است قيمت نفت با كاهش بيش از گذشته روبه‌رو باشد. حالا ديگر بهاي هر بشكه نفت رسما كاهشي 40 درصدي را از نسبت به شش ماه قبل تجربه كرده است. قيمت نفت در نيمه‌هاي خرداد حتي 115 دلار در هر بشكه را نيز رويت كرد اما حالا براي ماندن در مرز 60 دلار بايد تقلايي بيش از گذشته داشته باشد.
برخي از تحليلگران معتقدند سد مقاومتي قيمت نفت درهم شكسته و احتمال كاهش قيمت‌ها تا 45 دلار در هر بشكه نيز دور از ذهن نيست. اتفاقي كه مي‌تواند سرمايه‌گذاري بر طرح‌هاي جايگزين مانند استحصال ذخاير نامتعارفي چون «شيل گس‌ها» و «شيل اويل‌ها» را زير سوال ببرد.