روز اعتراض
پزشك دولت
مثل يارانه نقدي، بيمه را به دارا و ندار بخشيدند
امروز نباشم، فردا وضعم بهتر از امروز خواهد بود
اعتماد| وزير بهداشت روز گذشته در اظهاراتي مفصل به مخالفان طرح تحول نظام سلامت و برخي شايبه‌هاي مطرح شده پاسخ داد. طرحي كه 15ارديبهشت سال گذشته (93) آغاز شد تا موثرترين راه دولت يازدهم براي كمك به جيب مردمي باشد كه طي دو دوره دولت‌هاي نهم و دهم، به دليل هزينه‌هاي كمرشكن درمان، يا از درمان و اميد به بهبودي دست شسته بودند، يا بيماري در جسم شان كهنه شده بود ضمن آنكه تمام زندگي خود را در راه چند روز زندگي بيشتر از دست داده بودند. دولت يازدهم تصميم داشت با اجراي يك طرح ملي، مهم‌ترين شعار خود درباره اولويت بخشي به سلامت جسم و روح شهروندان را در اين طرح متجلي كند. دولت و در معناي تام، مردان و زناني كه دو روز در هفته پاي ميز خيابان پاستور مي‌نشينند تا برنامه كاري روزهاي گذشته و پيش رو را مرور كنند، قرار بود در اجراي اين طرح با مجري آنكه قطعا نمي‌توانست جز وزير بهداشت دولت باشد، همياري و همراهي كنند. روزها و هفته‌ها و ماه‌هاي اول، همه‌چيز خوب بود. همه لبخند مي‌زدند و از وزير بهداشت تشكر مي‌كردند. خبرنگاران رسانه‌هاي گروهي كه روزهاي تلخ و سرنوشت رقت آور بيماران به خاك نشسته دولت‌هاي نهم و دهم را از ياد نبرده بودند، باور نمي‌كردند كه هزينه‌هاي درمان از جيب مردم كاهش يافته باشد. باور نمي‌كردند كه جاي بيمار و بيمارستان، بعد از هشت سال عوض شده و اين‌بار، مديران بيمارستان‌ها هستند كه به بيماران پول برمي‌گردانند. اما مراجعات مكرر خبرنگاراني از هر جناح و سليقه سياسي، واقعيت اين اتفاق را ثابت كرد. طرح تحول سلامت، لبخند را به لب بيماران محتضر بازگردانده بود و اين اتفاق، پيامي نداشت جز اميد به روزهاي بهتر. اما از آبان سال گذشته، داستان به گونه‌اي ديگر ورق خورد. از ماه‌هاي پاياني سال گذشته تا امروز، مخالفان وزارت بهداشت با بهانه قرار دادن ساده‌ترين جمله‌هاي سيد حسن قاضي‌زاده هاشمي، مسيرشان را بيشتر در جهت عكس و به عمد تغيير داده‌اند. حتي جلسات مشترك با نمايندگان رده بالاي دولت هم نتوانسته مخالفت‌ها را به موافقت و همراهي تبديل كند. پشت پرده‌هاي درجريان حكايت از آن دارد كه سيل مخالفت‌ها همچنان در جريان است. به همين سبب هم بود كه وزير بهداشت، سه روز بعد از جلسه شامگاهي با مسوولان وزارتخانه‌اي كه وزارت بهداشت را رقيب خود مي‌بيند، باز هم معترض بود به انتقادات مخالفان كه بنا بر خطي هدفمند پيش مي‌روند تا شعارهاي رييس قوه مجريه و اقدامات وزيرش را بي‌اثر كنند و در بيست و دومين مجمع عمومي انجمن اسلامي جامعه پزشكي كشور با اشاره به بحث سلامت و مطالبي كه اين روزها درباره طرح تحول سلامت مطرح است، گفت: «در اول كار دولت، با وجود آنكه مردم بايد دارو را گران‌تر مي‌خريدند، دارو در دسترس هم نبود. در 100 روز نخست فعاليت دولت، تيم مربوطه مشغول رفع اين مشكلات شد و تيمي ديگر هم درصدد طراحي طرحي بودند كه بتوان بخشي از مطالبات را به انجام رساند. ما يك شبه درباره طرح تحول سلامت فكر نكرديم. مشكلات مردم در حوزه سلامت بر كسي پوشيده نيست. اين مشكلات پيش از اين هم گفته شده بود، اما گوش شنوايي وجود نداشت. از طرفي كساني كه در اين دولت كار را در دست گرفتند، اطلاعات و تجربه دارند. همچنين افراد بين‌المللي به عنوان مشاور انتخاب شدند. در اين راستا طرحي طراحي شد كه البته عنوان «تحول» را ما به آن نداديم بلكه اين عنوان در دولت پيشنهاد و تصويب شد. در ابتدا تصور مي‌شد اگر دولت، مجلس و بيمه‌ها با طرح تحول سلامت همكاري نكنند، ابزار و لوازم اين كار معطل خواهد ماند؛ مثل همه طرح‌هايي كه در كشور آغاز شد و بعد از مدتي سياستگذاران از آنها حمايت نكردند. به همين دليل تا جايي كه ممكن بود تضمين‌هاي لازم را براي طرح تحول سلامت گرفتيم كه البته مدارك آن هم موجود است. اما بعضي از دوستان از روز اول هنرشان در اين بود كه مخالفت كرده تا بلكه كسب راي كنند، بيشتر ديده شوند يا شايد هم حداقل كم اطلاع‌اند. برخي‌ها به ويژه كساني كه مولفه‌ها، پول و اختيار دست‌شان بود مدام اين حرف‌ها را تكرار مي‌كنند كه طرح تحول بي‌مقدمه است و به سرنوشت بقيه طرح‌ها دچار مي‌شود. طبيعي است شما كه اختيار داريد و پول دست‌تان است اگر حمايت نكنيد و سنگ اندازي كنيد، هر طرح ديگري هم كه باشد با شكست مواجه خواهد شد. در هر حال با شرايط حوزه سلامت به نظر مي‌رسيد انجام اقداماتي لازم است ولو اينكه آسيبي هم كنارش باشد؛ مهم اين بود كه رضايتمندي مردم به‌طور نسبي تامين مي‌شد؛ چراكه ايران جزو معدود كشورهايي است كه پرداخت از جيب مردم در حوزه سلامت به‌شدت بالاست. اين طرح شروع شد و اكنون اگر بناست حمايت كنند، مشخص است كه ادامه مي‌يابد و اگر بناست دولت و مجلس حمايت نكنند باز هم طبيعي است كه زمين مي‌خورد. بنابراين كساني كه آرزومندند اين طرح شكست بخورد مي‌توانند در اين دو بخش وقت بگذارند. آنچه من متوجه هستم اين است كه امكان برگشت به عقب نيست؛ چرا كه تازه بخشي از حقوق مردم محقق شده است. امروز مطالبه‌گري مطالبه مردم شده و ديگر از بيان ما گذشته است. مردم انتظار دارند، راهي هم براي بازگشت به عقب نيست و هر دولت و مجلسي بيايد بايد ادامه دهد. اين كاري كه شروع شده كه البته بخشي از حقوق مردم بوده و مهم‌ترين طرحي است كه دولت با تاخيري 30 ساله در حوزه اجتماعي آغاز كرده، نيازمند حمايت و همچنين اصلاح است. در مقابل اظهارات نادرست سكوت نكنيد؛ چرا كه وقتي سكوت مي‌كنيد آن را تاييد كرده‌ايد. برخي از همين دوستان شما در 10 – 12 سال گذشته كه تريبون دست‌شان افتاده، بدترين اهانت‌ها را به پزشكان كرده‌اند و از دزدي و خلاف پزشكان به طمع هر آنچه شما تعبير مي‌كنيد، صحبت كرده‌اند. اينكه يك نفر 80 ميليون و 100 ميليون درآمد دارد راست است يا دروغ؟ اگر دروغ است بايد آن را بگوييد. جاهايي كه لازم است، صحبت كنيد و فكر نكنيد كه سكوت مشكلي را حل مي‌كند.»
به گزارش ايسنا، وزير بهداشت افزود: «برخي آقايان شبهه‌اي ايجاد مي‌كنند كه اين طرح عجولانه شروع شد، منابع آن درست پيش‌بيني نشد و اكنون به دليل تقاضاي القايي، هزينه‌هاي بيمه‌ها افزايش يافته است. آن زمان كه ما طراحي طرح را انجام مي‌داديم، متخصصان امور مالي و كارشناسان وزارت بهداشت و نمايندگان بيمه‌ها كه مي‌خواستند هزينه‌ها را متقبل شوند حضور داشتند. امروز يك سال و نيم از اجراي طرح تحول نظام سلامت مي‌گذرد و نسبت به آنچه پيش‌بيني مي‌كرديم هزينه‌هاي‌مان كمتر است. بعضي‌ها مغزشان منجمد است و بنا ندارند باور كنند و مدام مي‌گويند پول طرح تحول در جيب پزشكان رفته است؛ اين ظلم مضاعف است به جامعه پزشكي.»
وي افزود: «براي دولت هيچ جاي نگراني درباره ادامه طرح تحول نيست؛ اما اينكه عده‌اي آن هم در فصل بودجه، به دروغ مي‌خواهند مباحثي را القا كنند، جاي سوال دارد. همواره در فصل بودجه چنين مباحثي را مطرح مي‌كنند و به سلامت مردم كه مي‌رسد، نمي‌خواهند هزينه كنند و پول را مي‌برند در دستگاه‌هايي مثل صنعت، راه و جاده و كشاورزي و... كه همه آنها مشكلاتي را براي درمان ايجاد مي‌كنند. خيلي بي‌انصافند كساني كه لباس سفيد تن‌شان است، پزشك هستند و حداقل عنوان اصلاح‌طلبي را يدك مي‌كشند اما با حقوق سلامت مردم اين‌طور رفتار مي‌كنند. بايد مراقبت كنيم تا در برنامه ششم توسعه و بودجه سال 95 تصميم‌گيري درست صورت گيرد. بارها در جلسه دولت هم گفته‌ام كه هنوز با حق مردم و مباحث مطرح در قانون اساسي خيلي فاصله داريم. طبق برنامه پنجم توسعه سهم مردم در پرداخت هزينه‌هاي سلامت بايد به زير 30 درصد مي‌رسيد، اين درحالي است كه به ازاي كاهش هر يك درصد، 790 ميليارد تومان بايد خرج كنيم و زماني كه وزارت بهداشت را تحويل گرفتيم سهم مردم در پرداخت هزينه‌ها بالاي 60 درصد بود. از طرفي مگر ما چقدر پول گرفتيم؟ آنچه روي كاغذ بوده با آنچه تحويل داده شده، خيلي فاصله دارد. بازرسي كل كشور، ديوان محاسبات، بازرسي رياست‌جمهوري، وزارت كشور هم نظارت مي‌كنند.اي كاش مخالفان اين طرح، مابقي كارها را هم به همين شفافي گزارش مي‌كردند. خدمت مقام معظم رهبري و دولت گفته‌ام كه درباره طرح تحول نظام سلامت دو موضوع «پايدار بودن منابع» و «ساختار» بسيار مهم است. نمي‌توان عنوان توليت را داشت اما هيچ كاره بود و مسووليت را تكه پاره كرد. در منابع هم همين طور است؛ چطور بناست هزينه‌هايم را كنترل كنم؛ در حالي كه منابعش در اختيارم نيست؟ متاسفم در دولتي كه شما حضور داشتيد و مجلس هم دست شما بوده، با اين تعبير كه ارايه‌دهنده و فروشنده خدمت نبايد يكي باشد، بيمه‌ها از وزارت بهداشت جدا شدند. بيمه‌ها و بهزيستي رفتند جايي ديگر و يك وزارت كار و تعاون هم به آن چسبيد. اگر نمونه چنين ساختاري را در دنيا داريد، بگوييد.»وزير بهداشت در پاسخ به اظهاراتي مبني بر ايجاد تقاضاهاي القايي به دنبال اجراي طرح تحول نظام سلامت گفت: «وقتي بيمارستان‌ها صد درصد ضريب اشغال دارند و بيماران در راهروها و... مي‌خوابند و حتي در برخي شهرها 130 درصد ضريب اشغال داريم، مشخص است كه «تقاضاي القايي» معني ندارد. بر اساس آمار ما، مجموع بستري‌هاي ما پنج درصد افزايش يافته است. مردم نيازمند خدمت هستند، اما جا نداريم كه به آنها سرويس دهيم. ما تقاضاي القايي را پيش‌بيني مي‌كرديم و براي آن هم راهكار داشتيم، اما نه در شروع اجراي طرح. انتظارمان آن است كه گايدلاين‌ها تدوين و اجرا شوند. البته گايدلاين‌ها را كسي كه پول دستش است يعني بيمه مي‌تواند اجرا و رفتارسازي كند. اكنون گروهي مشخص شده‌اند كه گايدلاين‌ها را بنويسند و از شما مي‌خواهم كمك كنيد.»
وي درباره مشكلات با بيمه‌ها نيز گفت: «در ارتباط با بيمه‌ها چند مشكل وجود داشت؛ يك مورد آن پرداخت‌هاست كه در اين زمينه هيچ تقصيري متوجه وزارت بهداشت نيست. مبحث ديگر برخي رويه‌ها در بيمه‌هاست. در اين زمينه هم تابع قانون هستيم. خواسته‌ايم كه بر اساس كتاب تعرفه‌ها و آنچه هيات وزيران و شوراي عالي بيمه مصوب كرده، عمل شود و تبصره روي تبصره نزنند. در اين زمينه دو، سه شب پيش جلسه‌اي داشتيم و تا اندازه‌اي صلح و صفا شد. البته از دكتر نوربخش (مديرعامل سازمان بيمه تامين اجتماعي) تشكر مي‌كنم و انصافا تلاش زيادي كرد و موفق شد دست‌هايي را قطع كند و در آينده هم مابقي قطع خواهد شد و مجموعه را در اختيار كشور قرار داد و اميدوارم خدا به «نوربخش» كمك كند. بيمه تامين اجتماعي هيچ كمبودي از نظر اعتبارات ندارد؛ پولي كه مردم بابت حق بيمه مي‌دهند اگر به بخش درمان بيايد، نه تنها در درمان كسري نخواهد داشت بلكه اضافه هم دارد. مشكل تامين اجتماعي آن است كه مستمري‌بگير و صندوق‌هاي بازنشستگي و... دارد. اما اين‌مسائل ربطي به طرح تحول ندارد و مشكلي است از جايي ديگر. بنابراين ما هيچ هزينه‌اي به بيمه تحميل نكرديم. داستان تامين اجتماعي قبل از آمدن دكتر نوربخش را هم كه همه مي‌دانند؛ چه خلاف‌هايي اتفاق افتاد و هيچ كسي صدايش درنيامد، حتي همان كساني كه امروز تريبون در اختيارشان است. نهايت اتفاقي كه افتاد آن بود كه منابع را از وزارت بهداشت تحويل جماعتي دادند كه تا حرف مي‌زنيم 2000 نفر را جمع مي‌كنند و ما را متهم مي‌كنند. تنها يك كلمه گفتيم آنچه مردم به عنوان حق بيمه مي‌دهند بايد برود در صندوقي شفاف و غير از درمان در جاي ديگري هزينه نشود. وقتي از صندوق فعلي استفاده مي‌شود، كار من روي زمين مي‌ماند و سلامت مردم تحت تاثير قرار مي‌گيرد. كجاي اين خلاف مصلحت و عقل و تجربه است. در مورد ساختار حرف ما كاملا روشن، علمي و منطقي است. مشكل كشور ما اين است كه كسي تصميم نمي‌گيرد و همه‌چيز در رودربايستي است؛ يكي راي مي‌خواهد و ديگري چيزي ديگر. خيلي چيزها را اگر تصميم نگيريد نابود مي‌شود و ديگر فايده‌اي ندارد.»
وزير بهداشت خطاب به حاضران گفت: «تا عمر داريد از آدم متخلف دفاع نكنيد. هيچ امري درست‌تر از راستي و درستي نيست. خدا موهبتي به ما عطا كرده است و بارها خدا را شكر كرده‌ام؛ مطمئن باشيد امروز به من بگويند نباش، فردا وضعم بهتر از امروز خواهد بود. ولي امروزي كه هستم، آن چيزي را مي‌گويم كه به آن معتقدم. از آنچه هست بايد مراقبت و دفاع كرد.»