تقويم تاريخ
26 دي
فرار «محمدرضا پهلوي» از كشور (1357ش)
با فراگير شدن جرقههاي اوليه انقلاب و فشار نيروهاي مخالف رژيم و هماهنگي قيامهاي مردمي به رهبري حضرت امام خميني (ره) كنترل امنيت كشور از دست نيروهاي رژيم و حتي حكومت نظامي خارج و موجب شد در مدت زمان كوتاهي، پايههاي اقتدار رژيم 2500 ساله شاهنشاهي سست شده و منجر به فرار شخص اول مملكت شود. در آن تاريخ، همه ناظران سياسي معتقد بودند كه حل بحران با ادامه حضور شاه امكانپذير نيست و رهبر انقلاب اسلامي، به هيچ عنوان حضور شاه و رژيم سلطنتي را تحمل نخواهد كرد. شاه نيز به اين موضوع واقف بود. در اين زمان، وي، تنها خروج از كشور را به نفع خود ميدانست. سرانجام محمدرضا پهلوي سه روز پس از تشكيل شوراي سلطنت به همراه همسر و خانواده خويش ايران را براي هميشه ترك كرد.
27 دي
شهادت «سيدمجتبي نواب صفوي» رهبر فداييان اسلام و يارانش (1334ش)
شهيد سيدمجتبي نواب صفوي در سال 1303ش در خانيآباد تهران به دنيا آمد و پس از اتمام دروس ابتدايي، به آبادان سفر كرد. سيد مجتبي سپس براي ادامه تحصيل به نجف اشرف مهاجرت كرده و در آنجا از محضر مدرسين حوزه علميه نجف اشرف بهرهمند شد. وي پس از چهار سال اقامت در نجف به دستور آيتالله سيدابوالحسن اصفهاني جهت مبارزه با كجرويهاي كسروي به ايران آمد و با تشكيل «جمعيت فداييان اسلام» به مبارزه با بدخواهان و بدانديشان پرداخت. ترور احمد كسروي، عبدالحسين هژير، علي رزمآرا و حسين علاء از جمله فعاليتهاي سياسي اين جمعيت است. شهيد نواب صفوي همچنين با حكومت دكتر مصدق به خاطر عدم عمل به احكام اسلامي به مخالفت برخاست و به همين جهت در ايام نخست وزيري مصدق، دستگير و به زندان افتاد و تا سقوط حكومت مصدق در زندان بود. سرانجام به همراه سه تن از همرزمانش به نامهاي خليل طهماسبي، مظفر علي ذوالقدر و سيدمحمد واحدي در دادگاه رژيم پهلوي محكوم و در صبحگاه 27 دي 1334 شمسي تيرباران شدند.
29 دي
شكايت ايران از دخالتهاي شوروي به سازمان ملل متحد (1324 ش)
غائله آذربايجان يكي از مسائلي بودكه با پايان جنگ جهاني دوم در ايران صورت عمل به خود گرفت اما بازتاب بينالمللي يافت. شكلگيري فرقه دموكرات به رهبري جعفر پيشهوري و حمايت دولت شوروي از خودمختاري آذربايجان، باعث عكسالعمل ارتش ايران شد. در اين حال نيروهاي نظامي ايران قصد ورود به منطقه را داشتند اما سربازان شوروي كه از زمان جنگ جهاني دوم در منطقه مستقر بودند از ورود آنان به منطقه جلوگيري كردند. در شهريور 1324ش، دولت ايران از دولتهاي نيروهاي مستقر در كشور درخواست كرد افراد خود را از ايران خارج كنند كه امريكا و انگلستان در راستاي مقابله با شوروي اين امر را عملي كردند. اما ارتش شوروي، برخلاف قراردادهاي قبلي از اين اقدام سر باز زد. از اين رو، در روز 29 دي 1324ش نماينده ايران در سازمان ملل از اين سازمان درخواست رسيدگي كرد كه پس از صدور قطعنامه و پيگيري امر، قرار شد كه نيروهاي شوروي تا خرداد 1325 ايران را ترك كنند. شش ماه پس از خروج ارتش سرخ، نيروهاي نظامي ايران با ورود به آذربايجان، به غائله حزب دموكرات پايان بخشيدند.
30 دي
درگذشت مهندس بازرگان نخستين نخست وزير جمهوري اسلامي (1373ش)
مهندس مهدي بازرگان در سال 1286 ش در تهران به دنيا آمد و تحصيلاتش را در رشته دكتراي مهندسي ماشين در فرانسه به پايان رساند. وي در ابتدا در مدارس و سپس از 1320 در دانشگاه تهران به تدريس پرداخت. مهندس بازرگان در جريان ملي شدن صنعت نفت وارد مبارزات سياسي شد و پس از كودتاي 28 مرداد 32 دستگير و تبعيد شد. بازرگان، پس از آزادي از زندان، جمعيت نهضت آزادي را به اتفاق آيتالله طالقاني و دكتر يدالله سحابي بنيان نهاد كه در واقع جناح مذهبي جبهه ملي به شمار ميرفت. رهبران نهضت آزادي در سال 1334 به بعد، به دليل فعاليت عليه رژيم شاه، توسط اين رژيم دستگير شدند و بازرگان نيز به زندان محكوم شد. مهدي بازرگان كمي قبل از انقلاب اسلامي به عضويت شوراي انقلاب درآمد و با پيشنهاد اين شورا، مامور تشكيل دولت موقت شد. هرچند در حكم نخستوزيري مهندس بازرگان، حضرت امام خميني وي را از گرايشهاي حزبي و انتخاب وزراي مليگرا منع كرده بودند، ولي وي اكثريت كابينه را از اعضاي نهضت آزادي و جبهه ملي برگزيد. عمر اين دولت بيش از 9 ماه نپاييد. دولت مهندس بازرگان پس از تسخير لانه جاسوسي امريكا در تهران در آبان ماه 1358 دست به استعفاي دستهجمعي زد كه با پذيرش امام مواجه شد و از آن پس دوران افول سياسي مهندس بازرگان و همحزبيهايش فرا رسيد. بازرگان در اواخر عمر از ايران خارج شد و سرانجام در آخر دي ماه 1373 بر اثر ابتلا به بيماري قلبي در 87 سالگي در سوييس درگذشت.
1 بهمن
مرگ «ولاديمير لنين» پايهگذار اتحاد جماهير شوروي سابق (1924م)
ولاديمير ايليچ اوليانف معروف به لنين رهبر انقلاب اكتبر 1917 روسيه، در 22 آوريل سال 1870م به دنيا آمد. اعدام برادر بزرگ وي به جرم شركت در توطئه قتل الكساندر سوم، تزار روسيه، در لنين انگيزه سازماندهي فعاليت براي براندازي حكومت تزاري را به وجود آورد. در سال 1903م حزب سوسيالدموكرات روسيه در نتيجه اختلافات داخلي به دو گروه تندرو و ليبرال تجزيه شد. گروه تندروها به بلشويك (اكثريت) و گروه ليبرالها به منشويك (اقليت) معروف شدند. اين تجزيه و انشعاب ضربه بزرگي براي لنين كه در پي ايجاد اتحاد بين مخالفان تزار بود، محسوب ميشد. با اين حال، لنين در سالهاي بعد توانست با كمك گروه اكثريت يا بلشويكها، حزب بلشويك را با خط مشي مبارزه علني و مسلحانه عليه حكومت تزاري به وجود آورد. لنين موفق شد بنيان يك حكومت خفقان و ديكتاتوري را در جامعه روسيه فرو بريزد و با قتل تزار روس و خانوادهاش، حكومت تزاري را سرنگون سازد. زمامداري لنين بيش از شش سال طول نكشيد و سرانجام در 21 ژانويه 1924م بر اثر سكته مغزي
در 54 سالگي به كام مرگ فرو رفت.