معلمي و گزينش حرفه‌اي
كارشناس ارشد مديريت آموزشي
محمد داوري
تناسب شغل و شاغل يكي از اصول جذب نيرو ذيل مديريت منابع انساني است. اين اصل مي‌گويد پيش از هر اقدامي بايد حرفه مورد نظر تعريف شود و شاخص‌هاي حرفه‌اي متناسب با كاركرد و انتظارات از آن حرفه تهيه و تدوين شود. سپس در گام بعدي متناسب با شغل و شاخص‌هاي مربوطه براي گزينش و آموزش و تربيت نيرو اقدام كرد. اين «تناسب» كار بسيار پيچيده و مشكلي است و يك فرآيند علمي و تخصصي است. علي‌رغم توسعه تكنولوژي و گسترش فناوري‌هاي مختلف «نيروي انساني» مهم‌ترين ركن است و موفقيت هر دستگاهي منوط به بهره‌مندي از نيروي توانمند و كارآمد است. حال اين ضرورت و اهميت در دستگاهي مانند آموزش و پرورش كه ورودي و خروجي آن «انسان» است و فرآيندهاي آموزشي و تربيتي هم توسط «انسان» صورت مي‌گيرد، چند برابر ساير دستگاه‌ها و نهادهاست. در هر دستگاهي «شغل محوري» وجود دارد و بقيه مشاغل در راستاي كمك به آن شغل تعريف مي‌شوند. به عنوان مثال در يك شركت داروسازي شغل محوري «داروساز» است و ساير مشاغل مديريتي و خدماتي و پشتيباني براي تكميل فرآيندي كه يك داروساز انجام مي‌دهد در شركت فعاليت خواهند كرد به عبارتي اگر «داروساز» را حذف كنيم ديگر مشاغل يك شركت داروسازي جايگاه و معنا و كاركردي نخواهند داشت. در آموزش و پرورش هم شغل محوري «معلمي» است؛ ساير مشاغل اعم از مديريتي و اجرايي و پشتيباني مكمل اين شغل هستند يعني با حذف «معلم» ديگر مشاغل معنا و توجيهي نخواهند داشت.بنابراين گزينش و جذب معلمان با شاخص‌هاي حرفه‌اي معلمي اساسي‌ترين بخش كار در مجموعه دستگاه تعليم و تربيت است. به عبارتي اگر كساني كه براي حرفه معلمي انتخاب مي‌شوند، استعداد، علاقه، انگيزه و دانش و مهارت و ساير ويژگي‌هاي ضروري اين شغل را نداشته باشند ديگر تلاش‌هاي ساير بخش‌ها بي‌فايده خواهد بود.ترديدي نيست كه معلمي يك حرفه و فن است و نيازمند دانش و مهارت، مانند ساير حرفه‌ها، كه به تناسب كاركرد آن نيازمند دانش و مهارت هستند اما حرفه معلمي برخلاف بسياري از مشاغل ديگر نيازمند يك سري از شاخص‌هاي رفتاري و روانشناختي نيز است، اگر كارگر خط توليد پيچ و مهره از نظر رفتاري و روانشناختي مشكلاتي داشته باشد اما از دانش و مهارت مربوطه برخوردار باشد چندان كارش آسيب نمي‌بيند اما معلم بدون اين ويژگي‌ها نمي‌تواند معلم موفقي باشد.خلاصه اينكه حرفه معلمي نيازمند گزينش حرفه‌اي است، گزينش و آموزش و تربيتي كه تضمين‌كننده موفقيت معلم در ايفاي نقش معلمي باشد و به نظر مي‌رسد از اين جهت نظام آموزشي ما به شدت رنج مي‌برد و نيازمند تدابير اساسي و راهكارهاي ريشه‌اي است.