گلايه‌هاي مرضيه برومند از مشخص نبودن وضعيت بودجه جشنواره تئاتر عروسكي مبارك
همه با من خوبند
اما پولي در كار نيست
پيام رضايي
در فاصله بيش از يك ماه تا شروع شانزدهمين جشنواره تئاتر عروسكي تهران مبارك به گفته مرضيه برومند وضعيت بودجه اين جشنواره همچنان روشن نيست. اين در حالي است كه بر خلافه دوره‌هاي قبل، نه سه ماه قبل از جشنواره بلكه از آبان سال گذشته فراخوان آن منتشر شده و در سال گذشته گروه‌ها انتخاب شده‌اند. اما جالب اينجاست كه دبير جشنواره مي‌گويد مديران به طور كامل از جشنواره حمايت كرده و مي‌كنند اما داستان قديمي بودجه همچنان كار را دچار مشكل كرده است: «من امسال با هيچ كس مشكلي ندارم. با آقاي مرادخاني هم مشكلي ندارم. ايشان هميشه از من حمايت كردند. دلگرمي دادند. نمي‌دانم با كي دعوا كنم، امسال كسي را ندارم و دنبال يكي هستم كه باهاش دعوا كنم! حالا نمي‌دانم اين شخص آقاي روحاني است يا نه! آقاي جنتي وزير ارشاد هم هميشه احترام من را نگه داشته و دلم نمي‌خواهد با ايشان دعوا كنم! ولي مثل اينكه بي‌دعوا امورات من نمي‌گذرد! اين است كه شما بگوييد من با كي دعوا كنم! (مي‌خندد) بنويسيد من با كي دعوا كنم تا پول بدهند؟!» اين جملات را مرضيه برومند در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد. دبير شانزدهمين جشنواره تئاتر عروسكي تهران مبارك اين روزها به‌شدت درگير آماده شدن براي برگزاري جشنواره‌اي است كه به گفته خودش قرار است تنها به چهارراه وليعصر محدود نباشد. اما برگزاري چنين جشنواره‌اي كه گروه‌هاي خارجي هم در آن شركت مي‌كنند نيازمند ثبات مالي است. «داستان از اين قرار است كه كلا سازو كار تخصيص بودجه در اين مملكت بسيار پيچيده است. يعني همان بودجه اندك را هم آنقدر بد و بي‌موقع و ديرهنگام مي‌دهند كه واقعا نوشدارو پس از مرگ سهراب مي‌شود. با وجود آنكه بودجه‌اي كه به بخش تئاتر اختصاص دادند بسيار اندك است، همان را هم اگر درست بدهند مي‌شود بر اساس آن برنامه‌ريزي كرد. اما چون اين درست پرداخت نمي‌شود از معاونت هنري گرفته تا مركز هنرهاي نمايشي تكليف‌شان روشن نيست. همه در انتظار هستند.»
مرضيه برومند يادآوري مي‌كند كه دوره شانزدهم بر خلاف دوره‌هاي پيشين فراخوان خود را از سال گذشته اعلام كرده است، اما شرايط مالي تقريبا اين برنامه‌ريزي را ناكارآمد مي‌كند. «در نتيجه چقدر وقت مسوولان گرفته مي‌شود به غر زدن‌ها و جواب غرهاي ما را دادن! يعني خود من نمي‌دانم چند بار به آقاي مرادخاني گفته‌ام! يا نمي‌دانم چند بار آقاي مرادخاني مرا آرامش و دلداري داده‌اند كه نگران نباشيد! بودجه مي‌آيد! عاقبت هم مي‌آيد. اما بسيار دير. خب چقدر بايد انرژي من و مسوولان مركز هنرهاي نمايشي صرف اين قضيه پيگيري پول شود ؟! اين علامت سوال بزرگ كه «اين پول كي مي‌آيد؟چطور تقسيم مي‌شود؟!» هميشه هست. اينقدر بدهي هم وجود دارد كه وقتي هم بيايد خود مسوولان هم داستان دارند. اينكه نمي‌شود! من نمي‌دانم اين بودجه اندك چي هست كه به موقع هم پرداخت نمي‌شود. آن وقت آدم مي‌بيند كه خيلي جاها پول هست و بريز و بپاش هم وجود دارد. و اين هم يك علامت سوال بزرگ ديگر است؟»
جشنواره تئاتر عروسكي با وجود افت‌وخيزهايي كه در دوره‌هاي مختلف و به دلايل متعدد داشته است اما از جشنواره‌هاي مطرح پس از انقلاب به شمار مي‌رود. با اين حال دبير اين جشنواره مي‌گويد بودجه اين جشنواره تقريبا نصف بودجه جشنواره تئاتر فجر است: «ما سال گذشته چيزي حدود 20 درصد بودجه جشنواره‌مان را مصرف نكرديم و پس داديم. آن موقع من مي‌خواستم از اين صرفه‌جويي در ميان دوره استفاده كنم و جشنواره پژوهش هم راه بيندازم. بخش پژوهش را از خود جشنواره حذف كردم چون فكر مي‌كنم جواب نمي‌دهد و همه گرفتار هستند و حيف است. اما خب نشد.» او مي‌گويد دوست دارد امسال هم بتواند اين صرفه‌جويي و مديريت بودجه را انجام دهد تا بتواند ميان‌دوره را برگزار كند: «چون نبايد فاصله بيفتد. واقعيت اين است كه اين جشنواره هر ساله بود كه بعدها به دلايل مالي و بودجه آن را دوسالانه كردند. عيبي ندارد! ولي نبايد زمين بيفتد. بايد حتما يك جشنواره داخلي ميان‌دوره داشته باشيم كه اين مسير قطع نشود.»
ظاهرا در اين دوره جشنواره تئاتر عروسكي تهران مبارك 13 گروه خارجي حضور خواهند داشت. برومند درباره چگونگي اين انتخاب‌ها مي‌گويد: «ما لقمه بزرگ برنمي‌داريم و در بخش خارجي هم گروه‌هايي را دعوت مي‌كنيم كه بتوانيم با آنها كنار بياييم. اكثر اين گروه‌ها خودشان در كشور خودشان اسپانسرشان را پيدا مي‌كنند. اگرچه، به هيچ‌وجه كيفيت را فداي اين نكته نمي‌كنيم. امسال به احتمال زياد از امريكا يك گروه خواهيم داشت. همچنين از هلند، آلمان، فرانسه، فلسطين، اسپانيا، هند، اوكراين و... كه بخشي از آنها اجراي خياباني خواهند داشت.»
مرضيه برومند كه سال‌هاست در عرصه نمايش، تلويزيون و سينما فعال است و سابقه مديريتي جشنواره را نيز دارد مي‌گويد در حال حاضر همه مديران دارند تلاش مي‌كنند تا جشنواره تئاتر عروسكي با بالاترين كيفيت و آرامش برگزار شود. او در حرف‌هايش گريزي هم به مساله فيش‌هاي حقوقي مي‌زند: «در دوره گذشته مشكلاتي داشتيم و با مديريت وقت مركز هنرهاي نمايشي چندان هم سليقه نبوديم. امسال من مشكلي در اين زمينه ندارم. آقاي شفيعي و همكاران‌شان دارند بسيار مسوولانه و دلسوزانه كار مي‌كنند. فيش‌هاي حقوقي‌شان هم هيچ كدام سر به فلك نمي‌زند كه هيچ! از حد معمول هم پايين‌تر است! (مي‌خندد) اين مسوولان در حال حاضر نه فقط در حرف بلكه عملا هم پيگير ما هستند. الان مركز هنرهاي نمايشي آنقدر تلاش مي‌كند كه از اين طرف و آن طرف هر طور شده بودجه بگيرد. من تا الان گليمم را از آب بيرون كشيده‌ام.» با همه اين مسائل اما برومند مي‌گويد به دليل حمايت مركز هنرهاي نمايشي تا اينجاي كار توانسته‌اند كار را پيش ببرند و از گروه‌ها حمايت مالي كنند: «شكرخدا تا اين لحظه بدهكار گروه‌ها نيستيم. مرحله دوم را هم گذرانديم و به شكلي بودجه را رسانديم. اما اين فشار عصبي زيادي را براي ما ايجاد مي‌كند. ما الان بايد حواس‌مان به گروه‌ها و جشنواره باشد. نبايد صرف اين موضوع شود. من الان دارم در جايي كار مي‌كنم كه نسبت به آنها احساس نزديكي و همدلي مي‌كنم. آنها هم به اندازه من دارند دلسوزي مي‌كنند و دوست دارند جشنواره خوب و آبرومند برگزار شود.»
اما به گفته دبير جشنواره قرار است اين دوره با هماهنگي و همراهي نهادها و سازمان‌هاي مختلفي انجام شود تا شهر تهران فضايي متفاوت و شاد را تجربه كند. اتفاقي كه در همه جاي دنيا مرسوم است و جشنواره‌هايي با چنين ابعادي معمولا فضاي عمومي شهر و در نتيجه حس و حالي عمومي را تحت تاثير قرار مي‌دهد: «خوشبختانه هماهنگي خوبي با شهرداري داريم و توافقنامه‌اي با هم داريم كه در فرهنگسراها و محيط‌هاي عمومي مثل پارك‌ها هم اجرا داشته باشيم و اين فضاي عروسكي را ايجاد كنيم. اميدوارم اين تفاهم و توافق‌ها عملي شود و در عمل هم مثل حرف‌هاي‌مان اتفاق بيفتد. با تلويزيون هم دوباره وارد مذاكره خواهم شدو فكر مي‌كنم كه مشكلي نخواهيم داشت و تلويزيون برنامه‌ها، تيزر و گزارش‌هاي روزانه ما را پوشش دهد. در عمارت مسعوديه هم فضاي عروسكي بسيار جالبي را خواهيم داشت. با كانون پرورش فكري هم هماهنگ هستيم. » او درباره اهميت تئاتر عروسكي مي‌گويد: «به نظرم تئاتر عروسكي از گونه‌هاي ديگر تئاتر كامل‌تر است. به نظرم هر تئاتري كه از عروسك- و از هر نوع- براي انتقال مفاهيم استفاده مي‌كند كامل‌تر و موفق‌تر است.»
مرضيه برومند كه با آثاري چون «قصه‌هاي زي زي گولو»، «مدرسه موش‌ها»، «خونه مادربزرگه» و... حضور بسيار موفقي در عرصه نمايش عروسكي داشته، مي‌گويد درباره كار جديد هم صحبت‌هايي كرده اما تا نهايي شدن آن ترجيح مي‌دهد سكوت كند: «فعلا نمي‌توانم تا ثبت قرارداد چيزي بگويم. صحبت‌هايي شده اما فعلا ترجيح مي‌دهم سكوت كنم. قبلا هم تقريبا مسجل شده بود اما به هم خورد. فعلا بايد به جشنواره فكر كنيم و تا اتمام جشنواره همه تمركز من روي جشنواره خواهد بود. به چيز ديگري نمي‌توانم فكر كنم. من دوست ندارم كه يك جشنواره فقط در چهار راه وليعصر و چهار سالن دور و برش برگزار كنم. فايده‌اي ندارد. بچه‌هاي عروسكي و خانواده‌هاي‌شان مي‌آيند و سالن پر مي‌شود اما فايده‌اي ندارد. »