گزارش محرمانه بان كي مون در اختيار رويترز قرار گرفت؟
ناگهان احضار روح برجام
گزارش محرمانه‌اي كه در اختيار خبرگزاري امريكايي رويترز قرار گرفته است باز هم نام ايران، برنامه جامع اقدام مشترك، قطعنامه 2231 و آزمايش موشك‌هاي بالستيك را به ستون صدر اخبار بين‌المللي آورد. بان كي مون، هشتمين دبيركل سازمان ملل هفته‌هاي پاياني حضور در اين مسند را مي‌گذراند و البته در همين چندهفته هم درست مانند 9 سال گذشته كم خبرساز نبوده است. بان كي مون، ديپلماتي از كره جنوبي قريب به دو هفته پيش با خارج كردن نام عربستان از ليست ناقضان حقوق كودك عملا تير خلاص را به اعتبار و حيثيت حرفه‌اي خود زد. آقاي دبيركل زماني كه تحت شديدترين انتقادها قرار گرفت ادعا كرد كه به دليل تهديد رياض به قطع كمك‌هاي مالي داوطلبانه به برنامه‌هاي متفاوت انسان‌دوستانه سازمان ملل مجبور به حذف نام كشوري شده كه كودكان يمني را در يك سال گذشته قلع و قمع كرده است. بان‌كي‌مون بايد تا 10 روز ديگر گزارش خود در خصوص رابطه سازمان ملل با ايران در يك سال گذشته از برجام و قطعنامه 2231 را به اين سازمان ارايه كند اما گويا خبرگزاري رويترز براي كاستن از فشارهاي جانبي بر آقاي دبيركل هنگام انتشار اين گزارش به استقبال سوژه‌هايي رفته كه احتمالا با غرض ورزي در گزارش فوق منعكس خواهد شد. آزمايش موشك بالستيك ايران «با روح سازنده توافق هسته‌اي ايران و قدرت‌هاي جهان همخواني ندارد» اين جمله شاه‌بيت گزارش محرمانه‌اي است كه يك خبرگزاري امريكايي مي‌گويد منعكس‌كننده نظر آقاي دبيركل در خصوص ايران است. شاه بيتي كه بسيار به تلاش‌هاي لابي‌هاي سعودي و صهيونيستي براي تخريب برجام در شش ماه اخير ورود اين توافق به فاز اجرا شباهت دارد. برنامه جامع اقدام مشترك تا چندروز ديگر يك ساله مي‌شود و البته از عمر اجراي آن كمي بيش از شش ماه مي‌گذرد. شش ماهي كه از نخستين روزهاي آن شاهد بازگشت رونق اقتصادي و خروج ايران از انزواي سياسي بوده‌ايم. همين رفت و آمدها و محل رجوع قرار گرفتن ايران در كنار بلندشدن صداي انتقادها از عربستان سعودي، همين لبخندها به تهران در حاشيه شكست‌هاي رياض در پرونده‌هاي منطقه‌اي از سوريه تا يمن به بهانه‌اي بدل شد تا باز هم رقباي منطقه‌اي ايران به سوژه جديدي براي ايران هراسي فكر كنند. متهم كردن ايران به فعاليت‌هاي مخرب منطقه‌اي و سروصدا در خصوص آزمايش موشك‌هاي بالستيك ايران كه همگي جنبه دفاعي دارند، سوژه جديد در دست دشمنان برجام در سطح منطقه‌اي و فرامنطقه بوده است. اكنون بان‌كي‌مون مي‌گويد كه اقدام‌هاي ايران در زمينه موشكي با روح برجام ناسازگار است اما تصميم‌گيري در خصوص اينكه آيا قطعنامه در جريان 2231 نقض شده است يا خير، بر عهده شوراي امنيت است. در قطعنامه 2231 از ايران خواسته شده است كه به مدت هشت سال از كار روي موشك‌هاي بالستيكي كه براي حمل تسليحات هسته‌اي طراحي شده‌اند، خودداري كند. تحريم‌هاي تسليحاتي ايران كه از شاهراه سازمان ملل و شوراي امنيت عبور كرده است در قطعنامه‌هاي پيشين لحن بسيار تندتر و الزام‌آوري را به خود اختصاص داده بود اما در قطعنامه 2231 از ايران درخواست شده و الزامي در كار نيست. رويترز مي‌گويد كه در گزارش محرمانه‌اي كه به رويت اين خبرگزاري رسيده، بان كي مون در متن نخستين گزارش دوسالانه خود به شوراي امنيت در خصوص اجراي تحريم‌ها و محدوديت‌هاي باقيمانده عليه ايران نوشته است كه: «من از ايران تقاضا مي‌كنم كه از انجام آزمايشات موشك بالستيكي خودداري كند زيرا (اين آزمايشات) قابليت افزايش تنش‌ها در منطقه را داراست. با وجود آنكه شوراي امنيت مسووليت تفسير قطعنامه‌هاي خود را برعهده دارد، من نگرانم كه اين آزمايشات موشك‌هاي بالستيك با روح سازنده‌اي كه با امضاي توافق هسته‌اي ايران به نمايش گذاشته شد، همخواني نداشته باشد.» امريكا، انگليس، فرانسه و آلمان در ماه مارس نامه‌اي را درباره آزمايشات موشكي ايران خطاب به بان كي مون نوشتند و در آن اعلام كردند كه اين آزمايشات با قطعنامه شوراي امنيت «ناسازگار» است و در «تقابل» با قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل است. در اين نامه نوشته شده بود كه موشك‌هايي كه ايران در آزمايشات خود مورد استفاده قرار داده است، «ذاتا قابليت حمل تسليحات هسته‌اي را دارد» و همچنين از شوراي امنيت خواسته بودند كه «در ارتباط با واكنش‌هاي مناسب» به عدم همكاري و مشاركت ايران در عمل به تعهداتش بحث‌هايي را آغاز كند. ايران بارها و بارها در چندماه گذشته تاكيد كرده كه هيچ فعاليت مرتبط با موشك‌هاي بالستيكي كه با قابليت حمل سلاح‌هاي هسته‌اي طراحي شده باشند انجام نداده است. بان كي مون در اين گزارش محرمانه به ضبط محموله سلاح‌هايي توسط امريكا در خليج عمان در ماه مارس هم اشاره كرده و بدون ارايه هيچ گونه مدرك خاصي استدلال كرده كه بر اساس نتيجه‌گيري امريكايي‌ها اين سلاح‌ها از ايران سرچشمه گرفته و احتمالا به يمن ارسال مي‌شده است. ايران به دبيرخانه سازمان ملل اعلام كرده است كه هرگز در چنين محموله‌اي دخيل نبوده است.
بان كي مون برجام را تفسير نكند
« به بان كي مون توصيه مي‌شود با توجه به اينكه وي و همكارانش در مذاكرات حضور نداشته و از سوابق توافق‌ها بي‌خبرند، در گزارش شش ماهه خود به شوراي امنيت به تفاسيري كه با نص برجام متناقض بوده و صرفا نمايانگر فشارهاي سياسي داخلي يك يا چند عضو دايم شوراي امنيت است، نپردازد و با رعايت حيطه صلاحيت و اختيارات خود، يك گزارش منصفانه و واقع‌بينانه در مورد كوتاهي امريكا در عمل به تعهدات برجامي خود كه مورد گواهي همه كشورهايي كه با ايران همكاري اقتصادي خود را از سر گرفته‌اند، ارايه كند.» اين جمله واكنش سريع و صريح يك مقام مسوول در وزارت امور خارجه ايران به انتشار بخشي از گزارش احتمالي بان‌كي‌مون در خصوص وضعيت تحريم‌هاي ايران است. به نظر مي‌رسد بان كي مون كه طبيعتا اطلاعي از ظرافت‌هاي توافق و جزييات آن ندارد، تحت تاثير همان گروه‌هاي فشاري كه وي را وادار به حذف نام عربستان از فهرست كودك كشان كرد، اكنون نيز با اظهارنظرهاي غيرمسوولانه و بي ارتباط خود مي‌تواند يك توافق تاريخي را تخريب كند.
هم‌صدايي آلمان با مخالفان برجام
پيش از رويت گزارش محرمانه دبيركل سازمان ملل توسط خبرگزاري رويترز، آنگلا مركل، صدراعظم آلمان نيز ادعايي مشابه را مطرح كرده و اعلام كرد كه فعاليت‌هاي موشكي ايران در تناقض با قطعنامه شوراي امنيت است و همچنان هم ادامه دارد. صدراعظم آلمان در ادامه ادعاهاي خود در اين زمينه گفت كه سامانه‌هاي ضدموشكي ناتو در حقيقت برنامه موشكي ايران را هدف قرار گرفته و صرفا براي اقدامات تدافعي تعبيه شده است. «ولاديمير پوتين»، رييس‌جمهوري روسيه كه هفته گذشته در جمع سفراي كشورهاي خارجي در ساختمان وزارت خارجه روسيه سخنراني مي‌كرد با رد اين ادعاي مركل گفته بود: دوره تهديد هسته‌اي موهوم از جانب ايران كه با آن ساخت سپر موشكي را توجيه مي‌كردند، سپري شده اما ناتو در شرق اروپا به ايجاد سامانه‌هاي ضدموشكي به طور تمام و كمال ادامه مي‌دهد. اين اظهارات صدراعظم آلمان به دنبال گزارش سازمان اطلاعات داخلي آلمان كه يك رسانه آلماني مدعي انتشار آن شده صورت گرفته است. در اين گزارش گفته شده است كه ايران به تلاش خود براي دستيابي به فناوري هسته‌اي غيرقانوني ادامه مي‌دهد. سرويس اطلاعاتي آلمان در اين گزارش اعلام كرده است كه «فعاليت‌هاي تداركاتي حساس غيرقانوني ايران مرتبط با اشاعه در آلمان توسط دفتر فدرال حفاظت از قانون اساسي در سال 2015 ميلادي به ثبت رسيده است، حتي با لحاظ استانداردهاي بين‌المللي نيز در سطح نسبتا بالايي قرار دارد. اين مساله به ويژه در رابطه با مواردي كه مي‌تواند در زمينه فناوري هسته‌اي مورد استفاده قرار گيرد نيز صدق مي‌كند.»