فعاليت 33 سد اجرايي و مطالعاتي متوقف شد
از مهر ماه امسال فاز اصلي احياي درياچه اروميه آغاز مي‌شود. اولويت در برنامه‌هاي فاز احيا، كاهش مصرف آب كشاورزي از طريق ايجاد محدوديت در اراضي كشاورزي جديد، تبديل حداكثري اراضي كشاورزي به آبياري‌هاي نوين در راستاي رعايت حقابه درياچه اروميه، تسريع در اجراي پروژه‌هاي تعادل‌بخشي، مديريت و كنترل برداشت از منابع آب‌هاي سطحي و زيرزميني است. پيش‌بيني مي‌شود با رعايت برنامه زمان‌بندي، درياچه اروميه حداكثر تا 10 سال آينده زنده و به حالت اكولوژيك خود باز گردد. جان تازه‌اي كه مدتي است با برنامه‌هاي فاز تثبيت ستاد احياي درياچه اروميه، به كالبد آن بر گشته است. هرچند منتقدان دولت اين اتفاق را به بارش‌هاي اخير نسبت مي‌دهند، اما به گزارش روابط عمومي ستاد احياي درياچه اروميه آنچه امروز باعث شكل‌گيري وضعيت موجود شده است؛ نه تنها بارش‌هاي مناسب سال جاري بوده بلكه اجراي يكسري اقدامات از جمله رهاسازي 576 ميليون مترمكعب آب از سدهاي بوكان، ساروق و حسنلو در زمستان 93 و 94؛ ساماندهي و لايروبي رودخانه‌هاي حوضه آبريز اين درياچه، توقف فعاليت 33 سد در دست اجرا و يا مطالعه حوضه آبريز درياچه اروميه است. از ديگر اقدامات انجام گرفته توسط اين ستاد در زمان منتهي به ارديبهشت 95، مسدود كردن بيش از 200 شق نهر سنتي در فصول غيرزراعي، نظارت دقيق بر برنامه مصارف 12 سد بزرگ حوضه آبريز درياچه اروميه، عدم تحويل آب مازاد ورودي به سدهاي حوضه آبريز درياچه اروميه به بخش كشاورزي، كنترل و كاهش برداشت از منابع آب سطحي و زيرزميني حوضه است. يكي از برنامه‌هاي جدي ستاد احياي درياچه اروميه از زمان آغاز فعاليتش توقف سدهاي حوضه آبريز درياچه اروميه بوده است. در اين راستا نيز تاكنون ادامه اجراي چهار سد بزرگ ملي سيمينه، ليلان، باراندوز و نازلو در كنار ساير سدهاي اين حوضه متوقف شده است. بدين ترتيب اثرات مخربي كه پيش‌بيني مي‌شد اين سدها در آينده نه چندان دور پديد بياورند؛ تاحدودي ازبين مي‌رود. گفتني است در ميان سدهاي متوقف شده؛ چراغ ويس از فهرست خارج شد تا تامين آب شرب مردم سقز كه با مشكلات بهداشتي متعددي روبه‌رو بودند، تامين شود. سد چراغ ويس كه از سال 1388 اولين كلنگ آن به زمين خورد؛ تا آغاز كار ستاد احياي درياچه اروميه بيش پيشرفت قابل توجهي نداشت و با حمايت مالي 820 ميلياردي اين ستاد در سه سال اخير، پيشرفت آن به 85 درصد رسيد.
هدف گذاري براي انتقال 600 ميليون متر مكعب آب در سال 1398
انتقال آب از حوضه‌هاي مجاور تا اتصال كامل به پيكره آبي درياچه اروميه يكي از بزرگ‌ترين طرح‌هاي ستاد احياي درياچه اروميه است كه با اتمام آن 600 ميليون متر مكعب آب به درياچه اروميه منتقل مي‌شود. گفتني است طرح انتقال آب از سال 1386 توسط پيمانكاري قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبيا آغاز شد؛ اما تا بهمن سال 92 پيشرفت پروژه 13 درصد بود.
به دنبال حمايت مالي ستاد احياي درياچه اروميه از اين پروژه، پيشرفت آن اكنون به 22 درصد رسيده است. طبق پيش بيني ستاد احياي درياچه اروميه، عمليات حفاري دستگاه شماره دو يعني TBM دوم حدود 40 روز ديگر آغاز مي‌شود؛ به دنبال اين اتفاق تا سال 1402 آب به درياچه سرازير مي‌شود.
353 ميليارد ريال براي توقيف چاه‌هاي غيرمجاز و كنترل برداشت چاه‌هاي مجاز
يكي از برنامه‌هاي كليدي كه ستاد احياي درياچه اروميه در دستور كار قرار داده؛ كنترل و كاهش برداشت از منابع آب سطحي و زيرزميني حوضه است. برنامه‌اي كه قصد دارد به وضعيت نگران‌كننده برداشت‌هاي غيرمجاز پايان دهد. براين اساس تاكنون 353 ميليارد ريال اعتبار براي توقيف چاه‌هاي غيرمجاز و كنترل برداشت چاه‌هاي مجاز در سه استان همجوار درياچه در نظر گرفته شده است. اما روند اجراي اين برنامه طبق گزارش‌هاي ستاد احياي درياچه اروميه به‌كارگيري 125 اكيپ گشت و بازرسي كنترل برداشت از آب‌هاي سطحي و زيرزميني، پلمب 1400 چاه غيرمجاز، برچيدن 195 موتورتلمبه غيرمجاز، 99 مورد توقف دستگاه حفاري در استان آذربايجان غربي و نصب 3700 كنتور هوشمند بر روي چاه‌هاي برق‌دار مجاز است. گفتني است در صورتي كه تمامي موتورتلمبه‌هاي غيرمجاز در اين مناطق حذف شوند؛ 150 ميليون مترمكعب آب در سال به درياچه سرازير مي‌شود.
اتصال زرينه‌رود به سيمينه‌رود
درحالي كه منتقدان دولت، ستاد احياي درياچه اروميه را به ناتواني در احياي درياچه اروميه متهم مي‌كنند؛ ساماندهي و لايروبي رودخانه‌هاي حوضه آبريز درياچه اروميه در راستاي كاهش تلفات انتقال آب در مسير آبراهه‌هاي منتهي به درياچه اروميه و انتقال آب به پيكره آبي آن با سرعت در سال‌هاي اخير انجام شد. گفتني است در اسفند 1393 برنامه اتصال زرينه رود به سيمينه رود آغاز شد و ظرف مدت 9 ماه با اعتباري معادل 140 ميليارد ريال در آبان 1394 پايان يافت. لازم به ذكر است، اتصال زرينه رود به سيمينه رود با سه ميليون مترمكعب عمليات خاكبرداري در طول 25 كيلومتر به اتمام رسيد. براساس گزارش اين ستاد، پروژه لايروبي رودخانه آجي چاي و ديگر رودخانه‌هاي آذربايجان غربي در مدت 11 ماه با مبلغي معادل 120 ميليارد ريال به اتمام ر سيد.
پروژه‌اي بدون هزينه
يكي از برنامه‌هاي ويژه ستاد احيا در پنج سال اول اجراي كاهش 40 درصدي مصرف آب در بخش كشاورزي است. برنامه‌اي كه با عنوان نظارت دقيق بر برنامه مصارف 12 سد بزرگ حوضه آبريز درياچه اروميه از سال آبي 94-93 شروع شد. طبق اين گزارش سال آبي 93-1392 مبناي كار قرار گرفت و براين اساس نيز 18 درصد رهاسازي براي مصارف كشاورزي كاهش يافت. راهكاري كه بدون هزينه به مدت دو سال اجرا شد.
پارك ملي درياچه اروميه
يكي از مباحث مورد توجه ستاد احياي درياچه اروميه حفاظت از اكولوژيك پارك ملي درياچه اروميه است. برنامه‌اي كه سازمان محيط زيست اجرا مي‌كند. ستاد تا پايان سال 94 رقمي معادل 5/13 ميليارد ريال هزينه كرده؛ پروژه‌اي كه در سال گذشته پيشرفت 100 درصدي داشته است.