اهميت رسانه در افشاي تخلفات
محمد سالاري
به باور بسياري از كارشناسان و صاحبنظران، رسانه‌ها نقش مهم و تاثير‌گذاري در مبارزه با مفاسد اقتصادي دارند. بي‌شك برخورد با كانون‌هاي فساد و تزوير با تقويت مكانيزم‌هاي نظارتي امكان‌پذير است كه در كنار آن روشنگري‌هاي رسانه‌اي در افشاي برخي ناهنجاري‌ها نقش مكمل را ايفا مي‌كند. رسانه و فضاي مجازي در دنياي امروز به ابزارهاي مهمي براي انتقال سريع پيام به مخاطب مبدل شده و تا حد زيادي اذهان افكار عمومي را تحت سيطره خويش در آورده‌اند. وسايل ارتباط جمعي در نظام‌هاي دموكراتيك، در امر مطالبه‌گري، اطلاع‌رساني، ايجاد شفافيت و كاهش فساد موفق عمل كرده‌اند. مطبوعات و رسانه چشم و گوش ملت و مسوولان هستند. كاركرد دقيق آنها زماني معنا پيدا مي‌كند كه به دور از برخي همسويي‌هاي سياسي، در مقاطع حساس به درستي مسائل را نقد كرده و همدلانه و قانون‌مدار كج‌روي‌ها را در راستاي بهبود و پالايش فضاي جامعه برملا كنند. گرچه ورود به چنين حوزه‌اي مي‌تواند براي رسانه هزينه زا بوده و تبعاتي به همراه داشته باشد اما كاركرد دقيق و بي‌شايبه رسانه همراه با رعايت خط قرمزها و در كنار آن ايفاي نقش نظارتي به عنوان ركن چهارم دموكراسي مي‌تواند تاثير بسزايي در توسعه كشور داشته باشد. افشاگري رسانه بايد هدفمند، حرفه‌اي، اخلاق‌مدار و در راستاي منافع جامعه باشد. به عبارتي ديگر، رسانه‌ها بايد مسوولان را در برابر عمل انجام شده قرار دهند. يعني با طرح موضوعات بدون نام بردن صريح از افراد، دست‌اندركاران را وادار كنند كه موضوع را پيگيري كرده و با آن برخورد ريشه‌اي كنند. اين كاركرد مهم رسانه از مجراي گردش آزاد اطلاعات قابل دسترسي است به اين معني كه نشريات و كليه رسانه‌ها بايد بتوانند اطلاعات و اخبار را منتشر كنند و انتشار اخبار براي سلامت جامعه و كشور امري ضروري و اجتناب‌ناپذير است. با اين حال ممكن است در اين راه افراد و گروه‌هايي كه منافع خود را در تضاد با روشنگري رسانه مي‌بينند مقاومت كرده يا دست به كارشكني بزنند كه رانت‌خواران و يقه‌سفيد‌ها از جمله اين دسته افرادند. از سوي ديگر سازمان‌هاي اداري و نهادها تا حدي بسته و پنهان عمل مي‌كنند و اجازه نمي‌دهند اصحاب رسانه سر از كار آنها در بياورند اين در حالي است كه رسانه‌هايي كه قصد افشاگري در راستاي بهبود شرايط جامعه را دارند با دغدغه‌هاي اساسي روبه‌رو هستند، از ممنوعيت انتشار اسامي متخلفان گرفته تا لابي‌هاي آشكار و پنهاني كه به هر نحو ممكن تلاش مي‌كنند مانع از افشاي حقايق از سوي رسانه‌ها شوند. از ابتداي روي كار آمدن دولت تدبير و اميد رسانه‌ها به عنوان بازوي نظارتي كشور، ياور قوه قضاييه و همراه قوه مجريه بوده و به عنوان ناظران افكار عمومي و برحسب وظيفه مسائل مختلفي را مطرح كردند. از نظر حقوقي حمايت از مطبوعات افشاگر به رسميت شناخته شده و در اين راستا سازمان بازرسي كل كشور موظف شده از رسانه‌هايي كه كار نظارتي انجام مي‌دهند، حمايت كند كه اين امر به معناي به رسميت شناختن نقش نظارت داوطلبانه رسانه‌ها در افشاي تخلفات و مسائل كشور است. اكنون و در دهه چهارم انقلاب نقش و كاركرد ركن چهارم دموكراسي به عنوان ابزار قدرتمند نظارتي از اهميت بالايي برخوردار شده است. گرچه پيشرفت تكنولوژي آسيب‌پذيري‌هايي را متوجه كاركرد واقعي رسانه كرده و فضاي مجازي به عنوان رقيب رسانه بعضا از طريق شايعه‌پراكني و ترويج اخبار غيرواقع سعي در جلب مخاطب دارد، اما بي‌شك هنوز هم مطبوعات و رسانه‌هاي حرفه‌اي تاثير بسزايي در قانونمند كردن فضاي جامعه و تشويق مردم و مسوولان به رعايت قانون دارند و مي‌توانند در ايجاد جامعه‌اي سالم، اخلاق‌مدار، پويا، پاك و ارزشي نقش‌آفرين باشند.