تقويم تاريخ
30 مرداد
تهاجم ارتش پيمان ورشو به چكسلواكي
در سال‌هاي اوليه زمامداري لئونيد برژنِف بر اتحاد جماهير شوروي، تغيير و تحولاتي در كشور چكسلواكي تحت رهبري الكساندر دوبچك ايجاد شد. شتاب تحولات در چكسلواكي و فاصله گرفتن اين كشورِ بلوك شرق از ساير كشورهاي كمونيستي، باعث نگراني سران كِرِملين از اوضاع چكسلواكي شد. از اين رو طي دو كنفرانس با حضور رهبران پنج كشور عضو پيمان ورشو، از چكسلواكي خواسته شد تا ضمن قبول اصل تساوي حقوق احزاب كمونيست، از آرمانهاي سوسياليستي بلوك شرق دفاع كند. اما دوبچك تغيير زيادي در خط مشي خود نداد. از اين رو، تصميم به مداخله نظامي و مسلحانه در چكسلواكي در 18 اوت 1968م اتخاذ شد و به چهار كشور ديگر عضو پيمان ورشو شامل لهستان، مجارستان، بلغارستان و آلمان شرقي كه از دستورات مسكو پيروي مي‌كردند ابلاغ شد. در نهايت، 24 لشكر از نيروهاي پيمان ورشو در شامگاه روز بيستم اوت 1968م وارد خاك چكسلواكي شدند و بدون برخورد با مقاومتي به طرف پايتخت پيشروي كردند.
31 مرداد
قتل «لئون تروتِسكي» سياستمدار شوروي سابق
لئون تروتِسكي، عامل اصلي پيروزي انقلاب بلشويكي روسيه، در نهم آوريل 1879م در اوكراين در جنوب غربي روسيه به دنيا آمد. وي در سال 1902م در لندن با لنين آشنا شد و پس از گرايش به ماركسيسم، در ساير مراحل اقدامات لنين، يار و همرزم او بود. وي پس از پيروزي انقلاب كمونيستي به مدارج بالايى رسيد و ارتش سرخ شوروي را ايجاد كرد. تروتسكي و استالين كه هر دو از همرزمان لنين و از مهم‌ترين چهره‌هاي انقلاب روسيه بودند، پس از مدتي چنان دشمن يكديگر شدند كه تروتسكيسم و استالينيسم، دو واژه كاملا متضاد شده بود. تروتسكي در سال 1927، همراه با 75 نفر از اعضاي موثر و بلندپايه حزب كمونيست، از كميته مركزي و سپس از عضويت در اين حزب اخراج شد و به جمهوري قزاقستان تبعيد شد. وي در سال 1937 به رهبري شبكه توطئه عليه استالين متهم و پس از محاكمه، به طور غيابي به مرگ محكوم شد. تروتسكي در همين سال به مكزيك رفت تا اينكه در 21 اوت 1940م در آن كشور توسط يكي از عوامل استالين با ضربات تبر در 61 سالگي به قتل رسيد.
1 شهريور
روز بزرگداشت «ابوعلي سينا» و روز پزشك
ابوعلي حسين بن عبدالله بن حسين بن علي بن سينا ملقب به حجة الحق، معروف به شيخ الرييس، از حكماي بزرگ و علماي نامدار جهان و پزشكان اسلام است. وي در سوم ماه صفر سال 370 ق در بلخ به دنيا آمد و از خردسالي به فراگيري علوم زمان پرداخت تا اينكه در جواني، علامه دهر شد. او چنان در علم پيش رفت كه استادان خود را استاد شد و عمرش به 20 نرسيده بود كه به مطالعه علوم فلسفي همت گماشت. ابوعلي سينا به سبب معالجه بيماري امير نوح بن منصور ساماني، مقرب پادشاه شد. شيخ از اين فرصت استفاده كرد و به كتابخانه دربار راه يافت. شيخ به زبانهاي فارسي و عربي، تاليفات فراوان دارد كه اشارات، شفا، حكمت عرشيه، قضا و قدر و لغه‌العرب و... از آن جملهاند. ابن‌سينا موسس حكمت مشا و بزرگترين فيلسوف جهان اسلام تلقي مي‌شود. فلسفه مسيحي در قرون وسطي تحت تأثير ترجمه آثار او با ارسطو آشنا شد. سرانجام اين دانشمند شهير و فيلسوف كبير در 58 سالگي در همدان درگذشت و در همان شهر مدفون شد.
2 شهريور
اعلان جنگ ژاپن به آلمان در جنگ جهاني اول
با فروزان شدن آتش ويرانگر و خانمانسوز جنگ جهاني اول، جنگ اوليه اتريش و صربستان به يك جنگ عمومي در اروپا مبدل شد و كشورهاي مختلف هر يك به بهانهاي وارد اين معركه مي‌شدند. در طول ماه آگوست 1914م، اين جنگ ابعاد وسيعتري به خود گرفت چرا كه در روزهاي دوازدهم و سيزدهم اين ماه، انگلستان و فرانسه به اتريش اعلان جنگ دادند. 10 روز بعد در 23 آگوست، ژاپن نيز به عنوان متحد انگليس به اتريش و آلمان اعلان جنگ داد. با ورود به ژاپن به عرصه جنگ جهاني اول، آتش اين نبرد در فراسوي مرزهاي اروپا در شرق آسيا نيز شعلهور شد. جنگ جهاني اول با شكست اتريش و آلمان و فروپاشي امپراتوري‌هاي اتريش و عثماني و همچنين فروپاشي نظام تزاري در روسيه به پايان رسيد. در طول جنگ جهاني اول نيروهاي متخاصم بي‌طرفي ايران را ناديده گرفته و به بهانه‌هاي واهي خاك ايران را اشغال كردند. اگرچه بعد از فرو نشستن آتش جنگ اين كشورها حاضر نشدند غرامت ايران را بپردازند و حتي نمايندگان ايران را در كنفرانس صلح راه ندادند.
3 شهريور
مرگ لئو پولد بيسمارك، «صدر اعظم آهنين»
پرنس اوتوفون ادوارد لئوپولد بيسمارك، در اول آوريل 1815م در خانوادهاي قديمي در پروس (آلمان) به دنيا آمد و پس از پايان تحصيلات خود، در 32 سالگي در پارلمان پروس به عنوان يك نماينده ضد سلطنتي شناخته شد. وي در سال 1859 به عنوان سفير كبير پروس به سنپترزبورگ در روسيه و سپس پاريس رفت و پس از آن براي احراز مقام وزارت امور خارجه و رياست كابينه، به پروس فراخوانده شد. وي سپس به قصد تشكيل امپراتوري نيرومند آلمان، با اتريش جنگي به راه انداخت و كليه اميرنشينهاي منطقه را با پروس متحد ساخت. بيسمارك در جنگ يك ساله 1870م بين فرانسه و آلمان، با قدرت كلام و نفوذ سخن خويش، باعث پيروزي آلمان شد. بعد از اين پيروزي، بيسمارك به عنوان صدر اعظم آلمان انتخاب شد. بيسمارك حل و فصل قضاياي سياسي و رفع اختلافات و مشكلات را در ميان خون و فولاد جست‌وجو مي‌كرد. اتوفون لئوپولد بيسمارك سرانجام در حالي كه در اواخر عمر از كار بركنار شده بود، در 24 اوت 1898م در 83 سالگي درگذشت.