انتشار سه رمان «پروژه رزي»، «نازارين» و «در انتظار بربرها»
از پروژه ازدواج تا انتظار براي بربرها
علي مطلب‌زاده
رمان‌هاي «پروژه رُزي» نوشته گرام سيمسيون، «نازارين» نوشته بنيتو پرث‌گالدوس و «در انتظار بربرها» از جي.ام. كوتسي يه كتابهايي هستند كه به‌تازگي توسط نشر مركز منتشر شده‌اند. «پروژه رزي» نوشته گرام سيمسيون، نويسنده استراليايي با ترجمه مهدي نسرين منتشر شده است. اين رمان درباره شخصيتي به نام دون تيلمان است كه قصد ازدواج دارد. دون تيلمان، پروفسور ژنتيك است كه ذهني تحليلگر و دقيق دارد و هرگاه در زندگي با معضلي روبه‌رو مي‌شود، پروژه‌اي را براي تحيل و حل آن كليد مي‌زند. با وجود هوش علمي سرشارش، دون در زمينه ارتباطات اجتماعي آن قدرها هم زبردست نيست و به قول خودش مرتب مرتكب «سوتي معاشرتي مي‌شود. همين موضوع باعث شده كه دوستان او چهار نفر بيشتر نباشند. او براي ازدواجش يك پرسشنامه 16 صفحه‌اي علمي تهيه مي‌كند تا به وسيله آن همسر ايده‌آلش را پيدا كند. اينجاست كه سروكله شخصيت ديگر اين رمان يعني «رزي» پيدا مي‌شود. او زني است كه هيچ‌كدام از مواردي را كه تيلمان براي ازدواج مشخص كرده ندارد و علاوه بر آن دنبال انجام پروژه‌اي است كه براي خودش تعريف كرده است. رزي در جست‌وجوي پدر واقعي‌اش است و براي اين مقصود به دانش ژنتيك دون تيلمان نياز دارد. دون بدون آگاهي از اين امر كه چه اتفاقي برايش در شرف وقوع است با دنياي آن سوي وقايع قابل اثبات روبه‌رو مي‌شود و در مي‌يابد احساس منطق خاص خودش را دارد.
گرام سيمسيون، نويسنده، فيلمنامه‌نويس و نمايشنامه‌نويس استراليايي متولد نيوزيلند است. او تا پيش از آنكه در سال 2013 نخستين رمانش را منتشر كند در حوزه اطلاعات و مدلسازي داده‌ها كار مي‌كرد. در اين سال او رمان «پروژه رزي» را نوشت كه بيش از يك ميليون نسخه‌اش فروش رفت و براي سيمسيون در عالم نويسندگي شهرت جهاني به بار آورد. او در سال 2012 موفق شد براي رمان «پروژه رزي» جايزه ويكتورين استراليا را در بخش اثر منتشرنشده دريافت كند. اين رمان پس از انتشارش به يك اثر پرفروش بين‌المللي نيز تبديل شد.
رمان «نازارين» نوشته بنيتو پرث‌گالدوس، نويسنده اسپانيايي با ترجمه كاوه ميرعباسي كه پيش از اين توسط نشر مركز منتشر شده بود به تازگي به چاپ دوم رسيده است. «نازارين» نخستين رماني است كه از پرث‌گالدوس در ايران منتشر مي‌شود. بنيتو پرث‌گالدوس (1920- 1843) مهم‌ترين چهره ادبي اسپانيا در سده نوزدهم و بزرگ‌ترين رمان‌نويس اين كشور پس از سروانتس محسوب مي‌شود. او در ميان اسپانيايي‌ها از همان اعتباري برخوردار است كه ديكنز در انگلستان، بالزاك در فرانسه و داستايوفسكي در روسيه دارد. او مثل اين نويسندگان نه‌تنها با آثارش مخاطبانش را سرگرم مي‌كرد بلكه در نوشته‌هايش واقعيت جامعه اسپانيا و كاستي‌هاي آن را در سال‌هايي كه آثارش را نوشته هم نشان مي‌داد. او رمان «نازارين» را با الهام از «دون كيشوت» سروانتس نوشته است. نازارين در زبان اسپانيايي يعني «ناصره‌اي». گالدوس با اين نامگذاري وجهي از منش قهرمان اصلي داستان را مي‌رساند؛ شخصيتي كه به‌نوعي يادآور چهره فراموش‌نشدني ديگري در ادبيات اسپانيا يعني «دن كيشوت» است كه هموطن او سروانتس آن را خلق كرد. اين رمان روايتي است از زندگي يك كشيش به نام «نازارين» كه او تخيلاتش را با خواندن انجيل برمي‌انگيزد و شيوه زندگاني مسيح را سرمشق خودش قرار مي‌دهد. نازارين پابرهنه و به شكل يك گداي سرگردان جاده‌هاي روستايي را مي‌پيمايد و موعظه مي‌كند. دو زن عامي كه از گناه‌هاي‌شان پشيمانند نيز در اين سفرها نازارين را همراهي مي‌كنند. هرچند نازارين با هدف كاهش نيازهايش از مادريد راهي روستاها مي‌شود اما اين كارش به نوعي از نظام سرمايه‌داري اسپانيا نيز انتقاد مي‌كند. به اين ترتيب مي‌توان رمان «نازارين» را به‌نوعي ماحصل تضادهاي جامعه اسپانيايي اواخر سده نوزدهم برخورد با تجدد دانست.
«در انتظار بربرها» نوشته جي.ام. كوتسي با ترجمه محسن مينوخرد رمان ديگري است كه نشر مركز به‌تازگي چاپ دوم آن را منتشر كرده است. راوي اين رمان پيرمردي است كه در يكي از شهرهاي كوچك مرزي (كه مكان و موقعيت آن نامشخص است) سمت شهردار را دارد و نماينده حاكميت يا به قولي امپراتوري است. امپراتوري‌اي كه مدام دم از تهديد و حمله احتمالي بربرها مي‌زند.
بربرها در اين رمان به‌نوعي اشاره به قبايل بومي و بدوي ساكن در اطراف مرزهاي كشور را دارد و مردم نيز تحت تاثير تبليغات يا شايعات و افسانه‌ها به نوعي از حمله بربرها در هراس هستند. در ادامه رمان سرهنگ جول از اداره سوم براي سركشي به نقاط مرزي و بررسي تهديد بربرها به اين شهر كوچك وارد مي‌شود.
داستان رمان از همين‌جا شروع مي‌شود. سرهنگ جول در سراسر داستان يك عينك دودي بر چشم دارد كه نشان‌دهنده نگاه تيره و بدبينانه او نسبت به همه‌چيز دارد. سرهنگ جول آمده تا بفهمد چقدر شايعات درباره احتمال حمله بربرها صحت دارد. ورود او وقايع پي‌درپي رمان را شكل مي‌دهد؛ وقايعي كه در طول يك سال در فاصله دو فصل زمستان رخ مي‌دهد.
اين كتاب كه سال 1980 منتشر شده در ايران در فاصله سال‌هاي 82 تا 86 با پنج ترجمه مختلف منتشر شد. آخرين ترجمه از اين رمان توسز محسن مينوخرد بود كه نشر مركز آن را در سال 86 منتشر كرد و به‌تازگي چاپ دوم آن توسط همين نشر منتشر شده است. كوتزي كه خود متولد آفريقاي جنوبي است تاكنون دو بار جايزه بوكر را يكي در 1983 به خاطر كتاب زندگي و زمانه مايكل ك. و ديگري در 1999 به خاطر كتاب رسوايي دريافت كرد.
او در سال 2003 نوبل ادبيات را هم دريافت كرد. كوتسي در رمان «در انتظار بربرها» پنجره‌اي به روان انساني باز مي‌كند. داستان او توصيف سرشت فريبكارانه و پرطمع آنهايي است كه به جنگ فكر مي‌كنند، انسان‌هايي كه وقتي در راس قدرت هستند در رسيدن به آنچه درست مي‌دانند از هيچ ستمي به ديگر انسان‌ها
دريغ نمي‌كنند.