شوكت ميرضيايف، رييس جمهور موقت ازبكستان شد
گروه جهان| تنها چند روز پس از سفر ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه به ازبكستان بازي سياسي در اين كشور سرعت بيشتري گرفته است. مرگ اسلام كريموف، رييس‌جمهور فقيد ازبكستان عملا اين كشور را براي نخستين‌بار در 27 سال گذشته با خلأ سياسي روبه‌رو كرده است. روز گذشته در حالي كه قانون اساسي ازبكستان راهكار تعيين جانشين براي رييس‌جمهور را تعريف كرده است، ورق‌هاي بازي سياسي در اين كشور به گونه ديگري چيده شد كه البته با پيش‌بيني‌ها در روزهاي پس از مرگ كريموف همخواني داشت. در نتيجه اين چينش جديد، نعمت‌الله يولداشف، رييس مجلس سناي پارلمان، كه طبق قانون اساسي، بايد جانشين موقت اسلام رييس‌جمهور فقيد ازبكستان مي‌شد، در اجلاس مشترك مجالس عليا و سفلاي پارلمان از اين سمت كناره‌گيري كرد. در نتيجه اين كناره‌گيري؛ شوكت ميرضيايف، نخست‌وزير ازبكستان، به عنوان كفيل رياست‌جمهوري اين كشور انتخاب شد. به گزارش بي‌بي‌سي، در بيانيه مشتركي كه دفاتر مطبوعاتي مجالس عليا و سفلاي پارلمان ازبكستان منتشر كرده، آمده است: در جريان اجلاس مشترك، نعمت‌الله يولداشف، رييس مجلس سناي ازبكستان، پيشنهاد كرد كه اختيارات رييس‌جمهوري بهتر است به نخست‌وزير شوكت ميرضيايف تحويل يابد، چون او تجربه چندين ساله كار در سمت‌هاي راهبري در نهادهاي دولتي را دارد و از احترام در ميان مردم برخوردار است. رهبران فراكسيون‌هاي احزاب سياسي، اعضاي مجلس نمايندگان و سنا، با توجه به «ضرورت حفظ ثبات، تامين نظم و امنيت عمومي، حل موثر مهم‌ترين مسائل مربوط به توسعه اقتصادي و اجتماعي و سياسي كشور در شرايط فعلي» از پيشنهاد رييس مجلس سناي پارلمان ازبكستان حمايت كرده‌اند.
دست راست مخفي!
انتخابات رياست‌جمهوري ازبكستان سه‌ماه ديگر برگزار مي‌شود و تا آن تاريخ ميرضيايف هم نخست‌وزير و هم كفيل رياست‌جمهوري ازبكستان خواهد بود. پس از مرگ كريموف نيز در تمامي تحليل‌ها در خصوص وضعيت سياسي ازبكستان از ميرضيايف كه از سال ۲۰۰۳ نخست‌وزير ازبكستان است، به عنوان يكي از نامزدهاي احتمالي عمده به مقام رياست‌جمهوري نام برده مي‌شد. از وي به عنوان دست راست كريموف و مردي كه چندان در رسانه‌ها ظهور نداشته است نام برده مي‌شود. برخي از منابع انگليسي، وي را به نقض حقوق كودكان با وادار كردن آنها به كار متهم مي‌كنند. سيستم حكومتداري كريموف عملا امكان ظهور چهره‌هاي قدرتمند سياسي را غيرممكن كرده بود اما از همان روزهاي ابتدايي شايع شدن فوت وي، تحليلگران از ميرضيايف به عنوان قدرتمندترين شخصيت سياسي پس از مرگ آقاي كريموف نام مي‌بردند. ديدار ولاديمير پوتين رييس‌جمهور روسيه با ميرضيايف در مدت زمان حضور چندساعته پوتين در سمرقند اين گمانه‌زني‌ها را تقويت كرده بود كه وي از حمايت روسيه برخوردار است و احتمالا بر كرسي كريموف تكيه خواهد زد. ميرضيايف متولد سال ۱۹۵۷ است و قبل از رسيدن به مقام نخست‌وزيري در سمت‌هاي استانداري ولايات «ديزك» و «سمرقند» ايفاي وظيفه كرده است. وي از سال ۲۰۰۳ به اين سو نخست‌وزير ازبكستان است.
در جست‌وجوي غيرممكن
به گزارش آسوشيتدپرس، رييس‌جمهور موقت ازبكستان در نخستين اظهارنظرهاي رسمي در اين جايگاه اعلام كرده است كه وي به دنبال رابطه خوب با چين، روسيه و امريكا است. ادعايي كه با توجه به جايگاه سياسي هركدام از اين كشورها تحقق آن چندان با واقعيت تطبيق نخواهد داشت. ميرضيايف در بخش‌هايي از سخنان خود از اصلاحات سخن گفت و تاكيد كرد كه به دنبال احياي رابطه با سه كشور فوق است. ميرضيايف در ادامه سخنانش تاكيد كرده است كه اصلي‌ترين وظيفه وي در حال حاضر ادامه دادن راه كريموف است. وي در ادامه افزوده است: من اعتقاد دارم كه اين دوره در حقيقت دوره گذار و مسووليت‌پذيري است. اصلي‌ترين رسالت من هم ادامه سياست‌هاي مفيد و مثرثمر كريموف است. سياست‌هاي نخستين رييس‌جمهور ازبكستان در 25 سال گذشته كه همگي در راستاي افزايش اصلاحات دموكراتيك سياسي، اقتصادي و اجتماعي بوده است. وي در بخش‌هاي ديگري از سخنانش تاكيد كرد كه نخستين ماموريت محوله بر عهده وي اين است كه صلح و ثبات را در مسير تقويت هارموني مذهبي و فضاي احترام دوجانبه پيش ببرد. وي همچنين در سخنراني خود به كليدواژه‌هايي اشاره كرد كه به ندرت در فضاي سياسي ازبكستان در 27 سال گذشته فرصت اجرا پيدا كرده بود: آزادي مدني و سياسي شهروندان. وي همچنين بر لزوم تقويت كامل سيستم امنيتي كشور و ارتقاي امنيت فردي در جامعه نيز تاكيد كرد و اصلاحات اقتصادي را يكي از نخستين اولويت‌هاي امروز ازبكستان خواند. «شوكت ميرضيايف» در ادامه سخنانش گفت: ما در آينده نيز به همكاري‌هاي موثر خود با تمام كشورهاي خارجي ادامه مي‌دهيم. هدف ما بالا بردن اعتبار ازبكستان در سطح جهاني است و در اين زمينه از هيچ اقدامي كوتاهي نخواهيم كرد. عدم ورود به هيچ يك از بلوك‌هاي نظامي و سياسي و جلوگيري از استقرار پايگاه‌هاي نظامي كشورهاي ديگر در خاك اين كشور اولويت سياست «تاشكند» قرار دارد. تحكيم روابط با جامعه كشورهاي مستقل مشترك‌المنافع به خصوص روسيه در اولويت سياست خارجي ما قرار دارد.در حالي كه به نظر مي‌رسد ميرضيايف در حال حاضر با اطمينان بر كرسي كفالت رياست‌جمهوري تكيه زده است اما برخي رسانه‌هاي منطقه‌اي ادعا مي‌كنند كه عدم شفافيت در انتصاب وي به اين سمت و رايزني‌هاي پشت پرده مي‌تواند دوره انتقالي قدرت در دست وي را با بي‌ثباتي‌هايي همراه كند. يكي از اصلي‌ترين گزينه‌هايي كه شايد براي جانشين موقت كريموف دردسر ايجاد كند، وزير دارايي كابينه كريموف، رستم عظيموف است. در چندسال اخير حيات كريموف زمزمه‌هايي در خصوص اختلاف‌هاي وي با عظيموف به گوش مي‌رسيد برخي از منابع مي‌گويند كه عظيموف مورد حمايت نسل نخبه سياسي در ازبكستان است .