انتخابات رياست‌جمهوري نيكاراگوئه روز گذشته برگزار شد
ماندگاري زن و شوهر
بر مسند قدرت
ميثم سليماني
روز گذشته انتخابات رياست‌جمهوري نيكاراگوئه برگزار شد و انتظار مي‌رود دانيل اورتگا، رييس‌جمهوري كنوني اين كشور براي چهارمين بار پيروز انتخابات اين كشور شود. طبق نظرسنجي‌هايي كه پيش از انتخابات برگزار شده است، دانيل اورتگا بيش از پنجاه درصد آرا را در رقابت با پنج نامزد ديگر كه كمتر شناخته شده هستند به دست آورد. او در طول ماه‌هاي گذشته كمپين خود را با همسرش روزاريو موريلو به عنوان نامزد معاونت رياست‌جمهوري آغاز كرده است. رشد پايدار اقتصادي نيكاراگوئه و سطح پايين خشونت نسبت به همسايه خود هندوراس و السالوادور از شرايط بهتري برخوردار است و حزب حاكم با توجه به اقدامات رفاهي و اجتماعي بانوي اول توانسته محبوبيت خوبي در ميان مردم به دست آورد. با اين وجود گزارش‌ها و تحليل‌ها حاكي از آن است كه اورتگا در حالي همسر خود را به عنوان معاون اول انتخاب كرده كه گفته مي‌شود بانوي اول، روزاريو موريلو به طور نامحسوس كارهاي اجرايي دولت را به شخصه انجام مي‌دهد. در ماه آگوست كه زن و شوهر قصد داشتند حضور دانيل اروتگا در انتخابات را براي هفتمين دوره اعلام كنند، اورتگا گفت: روزاريو بهترين همسري است كه مي‌توانستم انتخاب كنم و چه كسي بهتر است از او به عنوان معاون رييس‌جمهور؛ موضوعي كه نشان مي‌دهد كه اورتگا قصد دارد همسر خود را به عنوان جانشين خود در مقام اجرايي دولت قرار دهد. اما اين اقدام توسط اورتگا رهبر سوسياليستي نيكاراگوئه بدون مانع نخواهد بود چرا كه منتقدان معتقدند زن و شوهر قصد دارند با دور زدن قوانين يك خاندان سياسي ايجاد كنند كه بر كشور حكومت كند. بسياري حضور بستگان رييس‌جمهور را بر مسند اجرايي كشور غيرقانوني مي‌دانستند ولي ديوان عالي كشور آب پاكي را روي دست آنها ريخت و اعلام كرد كه هيچ مانع قانوني براي بانوي اول كشور براي قرار‌گيري در مقام‌هاي اجرايي وجود ندارد. با اين وجود اليسو نونز، نماينده سابق مجلس نيكاراگوئه به سي‌ان‌ان گفت: استفاده از روزاريو به وضوح نقض قانون اساسي كشور است. مايكل آليسون، دانشمند علوم سياسي گفت: اورتگا با استفاده از برگه روزاريو براي نشستن بر مسند معاونت رييس‌جمهور به اورتگا اين اطمينان را در سن 71 سالگي مي‌دهد كه مي‌تواند يك برنامه جانشيني سياسي را دنبال كند. وي افزود: آنها مي‌خواهند كه براي 10 سال آينده قدرت را براي خود تضمين كنند. اما با وجود مخالفت‌هاي فراوان، اورتگا كماكان داراي پشتيباني قوي در كشور است. در طول اين دوره انتخابات نيز از آنجايي كه مخالفان از عدم حضور دوباره اورتگا نااميد شدند، سعي كردند تا عليه اورتگا اتحادي تشكيل دهند تا نتيجه انتخابات رياست‌جمهوري را به چالش بكشند اما با توجه به حضور پنج نامزد نه چندان مطرح در اين انتخابات عملا نشان مي‌دهد كه هيچ اتحادي عليه اورتگا شكل نگرفته و او به راحتي مي‌تواند در اين انتخابات پيروز ميدان شود. از طرفي حضور پنج نامزد در انتخابات عملا شرايط را به نفع اورتگاه تغيير داده و مشروعيت لازم براي برگزاري انتخابات بخشيده است.
اورتگا كيست؟
اورتگا عضوي از شورشيان ساندينيست بود كه سلسله سوموزا در اين كشور را در سال 1979 سرنگون كرد. آنها در دهه 1980 با ايالات متحده وارد جنگ شدند تا اينكه سربازان امريكايي از اين منطقه خارج شدند. اورتگا براي اولين بار به عنوان رييس‌جمهور در سال 1985انتخاب شد. او در سال‌هاي 1990، 1996و 2001در رقابت‌هاي رياست‌جمهوري ناموفق بود تا اينكه دوباره در سال 2006و 2011 انتخاب شد. قبل از اينكه اورتگا قانون اساسي را تغيير دهد، رييس‌جمهور مي‌توانست دو دوره متوالي در اين سمت باقي بماند اما اورتگا در سال 2014 و با استفاده از قدرت خود براي تحت فشار قرار دادن نمايندگان مجلس محدوديت را براي دوره‌هاي متوالي رياست‌جمهوري برداشت و مجوز حضور در انتخابات امسال را نيز دريافت كرد.
روزاريو كيست؟
پس از آنكه اورتگا در سال 2007وارد كاخ رياست‌جمهوريه نيكاراگوئه شد روزاريو شانه به شانه اوتگا در كنار او قدم برداشت. او به عنوان يك نويسنده، شاعر و فعال تبديل به شخصيتي تاثيرگذار در دولت نيكاراگوئه شد. كريستين ويد، استاد علوم سياسي به سي‌ان‌ان گفت: روزاريو موريليو مدت طولاني است كه تبديل به چهره دولت اورتگا شده است و عملا چهره نرمي را از دولت به نمايش مي‌گذارد. ويد گفت: برخي مردم معتقدند كه او قدرتي پشت نفر اول نيكاراگوئه است. چرا كه او نقش مهمي در برخي از برنامه‌هاي اجتماعي نيكاراگوئه ايفا كرده است. او چهره‌اي است كه در جلسات كابينه حضور دارد و در برنامه‌هاي راديويي نيز بسيار محبوب است. روزاريو 65 ساله در بسياري از برنامه‌هاي اجتماعي به طور گسترده‌اي حضور دارد و در مناطق فقيرنشين نيكاراگوئه بسيار محبوب است. با اين حال كارشناسان معتقدند كه بانو روزاريو يك قدرت بالقوه در سياست نيكاراگوئه محسوب مي‌شود.
تحريم‌هاي احتمالي
برخي قانونگذاران و فعالان مخالف روند برگزاري انتخابات هستند و ناظران بين‌المللي نيز از ابتدا با توجه به روند انتخابات به آن معترض بودند. در ماه سپتامبر يك لايحه در كنگره امريكا به نام قانون نيكا ارايه شد كه در آن وام‌هاي امريكا به نيكاراگوئه مسدود مي‌شود مگر اينكه گام‌هاي موثري براي برگزاري انتخابات آزاد، عادلانه و شفاف برداشته شود. با اين‌حال آنگونه كه سفير نيكاراگوئه در واشنگتن گفت: اورتگا به سازمان كشورهاي امريكا و ديگر گروه‌هاي بين‌المللي كه نامش ذكر نشده اجازه داده است تا نقش محدودي در نظارت انتخابات روز يكشنبه داشته باشند. گفتني است نيكاراگوئه سالانه 250ميليون دلار وام از بانك جهاني و بانك توسعه بين‌المللي دريافت مي‌كند كه لغو اين وام مي‌تواند بر اقتصاد متزلزل نيكاراگوئه به‌شدت تاثيرگذار باشد. با اين حال اگر اورتگا در سمت رياست‌جمهوري نيكاراگوئه قرار گيرد كشور با چشم‌انداز بسيار دشوار و پيچيده‌اي روبه‌رو خواهد بود. متحدان قديمي نيكاراگوئه از جمله ونزوئلا در يك بحران عميق اقتصادي غرق شده است و كوبا نيز در حال عادي‌سازي روابط با ايالات متحده است، اين در حالي است كه چشم‌انداز مناسبي در روابط ميان امريكا و نيكاراگوئه ديده نمي‌شود. زيرا اگر قانون نيكا كه عليه نيكاراگوئه در امريكا وضع شده اجرايي شود علاوه بر بلوكه شدن منابع مالي دولت، روابط سياسي ميان دو طرف نيز تحت تاثير قرار مي‌گيرد. با اين وجود به نظر مي‌رسد دولت قصد دارد با پروژه‌هاي جايگزيني همچون ايجاد كانال بين دو اقيانوس آرام و اطلس منفعت‌هاي مالي را كسب كند و كشورهاي ديگر از جمله چين را وارد بازار سرمايه‌گذاري اين كشور كند.
با اين وجود اورتگا كماكان به حدي محبوب است كه بتواند پيروز انتخابات شود. آناماريا سيلز 63ساله به خبرنگار لس‌آنجلس‌تايمز مي‌گويد: به لطف خدا و دولت اين فرصت به من داده شده تا زير يك سقف زندگي كنم. همچنين برخي از منتقدان اذعان مي‌كنند كه اگر اورتگا دست به اقدامات قضايي و تغييرات قانوني نيز نزند مي‌تواند مخالفان را به حاشيه رانده و پيروز انتخابات سراسري شود. ولي با اين حال برخي شهروندان اين دوره از انتخابات را متفاوت از گذشته مي‌دانند زيرا حتي يك كمپين انتخاباتي در اين دوره برگزار نشده اما كماكان اورتگا در نيكاراگوئه محبوب است.