در حالي كه مذاكرات دوجانبه ايران و امريكا در سطح وزراي امور خارجه روز جمعه با بازگشت ظريف از پاريس به ژنو به پايان رسيد، فشارها از كنگره به كاخ سفيد براي اعمال تحريمهاي جديد روزبهروز بيشتر و بيشتر ميشود.باراك اوباما، رييسجمهور امريكا در كنفرانس خبري مشتركش با نخستوزير انگليس در كاخ سفيد، شمشير را از رو بست و براي چندمين بار طي هفتههاي گذشته تهديد به وتوي لايحه پيشنهادي كنگره براي اعمال بيشتر تحريمها كرد. علي بيگدلي در گفتوگو با اعتماد، از عدم وجود اختلاف ميان ايران و امريكا خبر ميدهد و وجود اختلافات سياسي داخلي در امريكا را عاملي موثر در تاخير توافق سياسي ميداند. اين تحليلگر مسائل سياست خارجي تاكيد دارد كه كاخ سفيد علاقه بسياري در رسيدن به توافق دارد و اين زيادهخواهيهاي كنگره امريكاست كه كار را براي دولت اوباما مشكل كرده است. او تاكيد دارد كه اعمال تحريمهاي جديد اعتبار امريكا در پايبندي به تعهداتش را بيش از پيش خدشهدار ميكند. مشروح گفتوگوي اعتماد با علي بيگدلي، استاد روابط بينالملل دانشگاه شهيد بهشتي در ادامه ميآيد:
ارزيابيتان از آغاز دور جديد مذاكرات هستهيي در سال 2015 چيست؟
براي رسيدن به يك توافق سياسي مشكل هنگفت ميان ايران و امريكا وجود ندارد. به عبارت ديگر، به نظرم تمام نقطه نظرات مشترك ميان ايران و امريكا ايجاد شده و اختلافات جدي ميان دو كشور براي يك توافق سياسي ديگر مانند قبل، بنيادي نيست.
پس چرا به يك توافق سياسي در اين مدت دست نيافتهايم؟
اختلافات كنگره امريكا و كاخ سفيد موجب عدم رسيدن به توافق تاكنون شده است. تركيب جمعيتي كنگره امريكا در دور جديد كارياش به گونهيي است كه اكثريت در دست جمهوريخواهان است و از سويي، اختلافات ميان جمهوريخواهان و اوباما بيش از پيش شده است و نزديكترين بهانهيي كه در دست دارند برنامه هستهيي ايران است و براي همين از اين طريق بر دولت امريكا اعمال فشار ميكنند. براساس توافق ژنو، امريكا يا هر كشور ديگر حق ندارد كه هيچ تحريم جديدي عليه ايران اعمال كند، مگر اينكه ايران به تعهداتش در توافق ژنو و منشور آژانس پايبند نبوده باشد كه آژانس بينالمللي انرژي اتمي پايبندي ايران به تعهداتش را گزارش كرده است. در مجموع كاخ سفيد علاقهمند است تا توافق جامع نهايي ميان ايران و 1+5 امضا شود و براي همين باراك اوباما بارها گفته است كه تحريم جديد كنگره را وتو خواهد كرد.
پس اختلافات درون امريكا موجب عدم امضاي توافق سياسي تا اين مرحله از مذاكرات شده است؟
بله. مشكل ميان امريكا و ايران نبوده كه توافقي امضا نشده بلكه همانطور كه گفتيد اختلافات دروني امريكا و به شكل مشخص، اختلافات كاخ سفيد و كنگره موجب شده است تا توافق به تاخير بيفتد. از سوي ديگر، لابيهاي صهيونيستي دولت امريكا را بهشدت تحت فشار قرار دادهاند تا دولت امريكا ايران را بيشتر تحت فشار قرار دهد.
آيا صحبتهاي اخير باراك اوباما در نشست خبري با ديويد كامرون پاسخ به همين فشارها بود؟
بله. اگر شما به سخنراني هفته قبل رييسجمهور امريكا نگاه كنيد، در آنجا اوباما ميگويد كه اگر 1+5 با ايران به توافق نرسد، هم ايران و هم ما ضرر خواهيم كرد. علايم و قرايني كه از كابينه آقاي اوباما به دست ميآِيد نشان ازاين دارد كه آنها آمادگي لازم براي امضاي توافقنامه را دارند ولي همانطور كه گفتم مشكل جمهوريخواهان و مخصوصا تيپارتيها است كه بسيار تندرو هستند، ميخواهند از ايران امتيازات بيشتري بگيرند و اين امتيازات بيشتر موجب شده تا توافق به تاخير بيفتد.
اعمال تحريمها را چقدر عملي ميبينيد؟
اگر كنگره، كاخ سفيد را بيش از گذشته تحت فشار قرار دهد، كار اشتباهي خواهد كرد و با اعمال تحريم، امريكا اعتبارش را از دست خواهد داد و به نظرم با پافشاري بيش از حد، امريكا ضرر خواهد كرد.
كنگره امريكا بر روي چه مسائلي فشار ميآورد؟
موشكهاي دوربرد، مساله حقوق بشر و عدم دخالت ايران در امور داخلي كشورهاي ديگر مسائلي هستند كه كنگره از دولت امريكا ميخواهد اين مسائل را در مذاكرات مد نظر قرار دهد و درباره آن با ايران مذاكره كند در حالي كه اين سه مساله در توافق ژنو نيامده است و ايران نيز درباره مذاكره در آن خصوص، مخالف است و براي همين است كه آقاي ظريف قبل از عزيمتشان به اروپا گفتند كه مذاكرات فقط مربوط به مسائل هستهيي است.
آقاي دكتر! آقاي ظريف در تور اروپاييشان با وزراي خارجه آلمان و فرانسه و مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا ديدار كرد. آيا اين سفر براي فعال كردن اروپاييها در مذاكرات هستهيي است؟
اروپا فعال است. وقتي ديويد كامرون در كنفرانس مطبوعاتياش با رييسجمهور امريكا ميگويد كه من با چند تن از نمايندگان مجلس امريكا صحبت كردم تا تحريم نكنند و اينك زماني نيست كه كنگره بخواهد تحريمهاي جديد اعمال كند، اين معنا را دارد كه اين نظر در ميان ديگر اعضاي 1+5 وجود دارد. غرب ميداند كه نفع آنها در رسيدن به توافق است چراكه با عدم توافق، همه ضرر خواهند كرد. اروپا و دولت اوباما بيش از هر كس ديگري هم ضرر ميكنند. بنابراين من بسيار اميدوار هستم كه ايران و 1+5 تا اسفندماه به توافق سياسي دست پيدا كنند و اين توافق سياسي پايهيي براي رسيدن به توافق جامع نهايي شود.
برش
براي رسيدن به يك توافق سياسي مشكل هنگفت ميان ايران و امريكا وجود ندارد
كاخ سفيد علاقهمند است تا توافق جامع نهايي ميان ايران و 1+5 امضا شود و براي همين باراك اوباما بارها گفته است كه تحريم جديد كنگره را وتو خواهد كرد
موشكهاي دوربرد، مساله حقوق بشر و عدم دخالت ايران در امور داخلي كشورهاي ديگر مسائلي هستند كه كنگره از دولت امريكا ميخواهد اين مسائل را در مذاكرات مد نظر قرار دهد
غرب ميداند كه نفع آنها در رسيدن به توافق است چراكه با عدم توافق، همه ضرر خواهند كرد