جزييات جديد از تونل زير مسجد امام
پياده‌رو صفوي؛ جديدترين كشف تاريخي اصفهان
هفته گذشته بود كه از اصفهان خبر رسيد وقتي كارگران در ميدان نقش جهان به دنبال پيدا كردن دليل نم‌زدگي پايه‌هاي مسجد امام بودند، به تونلي تاريخي برخورده‌اند. روز گذشته هم خبري از كشف يك پياده‌رو مربوط به دوره صفوي در چهارباغ عباسي اين شهر منتشر شد. به گفته سعيد شهباز، سرپرست هيات گمانه‌زني، شناسايي و احياي كف‌فرش چهارباغ عباسي اصفهان: ««كرت‌بندي» پياده‌رو دوره صفوي در چهارباغ عباسي اصفهان، منطبق بر سفرنامه‌ها و كتاب‌هاي تاريخي كه با كرسي‌چيني لاشه سنگي و دورچين آجري همراه است بخشي از كشفيات جديد حاصل از بررسي‌هاي باستان‌شناسي در اين منطقه است. البته از شبكه آب‌نما كه در سفرنامه‌ها از آن ياد شده، چيزي پيدا نشد كه اميدواريم در ادامه حفاري‌ها به آنها دست پيدا كنيم.» اين باستان‌شناس با اشاره به يافته‌هاي كشف شده در چهار باغ عباسي گفت: «در بررسي‌هاي باستان‌شناسي محوطه، بقايايي كف‌فرش در ابعاد اجري ۲۵×۲۰ سانتيمتر مربوط به دوره قاجاريه كشف شد.»علاوه بر اين با گذشت يك هفته از كشف تاريخي ميدان نقش جهان مطالعات در خصوص جزييات اين تونل ادامه دارد، فريدون الهياري، مديركل ميراث فرهنگي استان اصفهان، در گفت‌وگو با «اعتماد» در خصوص آخرين نتايج تحقيقات در مورد اين تونل اعلام كرد: «اين پيش‌فرض كه اين تونل يك آبراهه باشد تقويت شده است. وقتي اين مسير كشف شد، در حدود 25 تا 30 متر مطالعات لازم صورت گرفت، در ابتدا بيشتر به نظر مي‌رسيد يك معبر انساني باشد، به چند دليل يكي به دليل راهرويي كه وجود داشت و يك نفر به راحتي مي‌توانست در آن تردد داشته باشد، از روي آسيب‌هايي هم كه به سازه‌هاي پيراموني وارد آمده بود، به نظر نمي‌رسيد مربوط به سازه‌هاي آبي باشند. اما حالا با پيشروي حفاري‌ها ارتفاع تونل كاهش پيدا كرده و در بخش‌هايي از تونل به شكل انشعاب درآمد. اين مشاهدات، احتمال كاربري آبراهه را افزايش مي‌دهد. اين آبراهه‌ها در واقع كانال‌هاي انتقال آب در اصفهان بوده‌اند كه در جريان توسعه شهري و خيابان‌سازي‌ها دچار گسست شده‌اند و از بين رفته و تكه‌هاي مختلف آن به مرور كشف مي‌شود.»برخي كارشناسان در مورد اصفهان مي‌گويند كه هر كجاي اين شهر حفاري صورت گيرد قطعا به آثار تاريخي خواهيم رسيد. اما اينكه در جريان توسعه كلانشهري مثل اصفهان چقدر از اين آثار نهفته در دل زمين در خطر هستند؟ و چنانچه اين آثار در جريان حفاري‌ها كشف شوند چقدر مورد حفاظت قرار مي‌گيرند؟ پاسخ الهياري به اين سوالات اين است: «در بعضي از پروژه‌ها كه حساسيت بالاتري دارند، ما به صورت 24 ساعته و در سه شيفت باستان شناس مقيم داريم كه در محل پروژه حضور دارند و نظارت مي‌كنند. خوشبختانه اين اتفاق باعث شده ما بتوانيم سازه‌هايي را كه در جريان حفاري‌ها كشف مي‌شوند با سرعت بيشتري شناسايي و حفظ كنيم. در حال حاضر در اصفهان در چهار پروژه شهري؛ ميدان امام حسين، خيابان نهر فرشادي، ميدان عتيق و شاه دژ، باستان‌شناس مقيم داريم.»الهياري معتقد است: «اخبار مربوط به كشفيات كه اخيرا افزايش پيدا كرده است، نشان مي‌دهد كه كنترل و نظارت ميراث فرهنگي افزايش پيدا كرده است .» اصفهان شهر گنبدهاي فيروزه‌اي هزاران قصه در دل دارد كه هر بار موج نفسگير توسعه، مجالش مي‌دهد بخشي از اين هزاران قصه را براي آنها كه اهلش هستند روايت مي‌كند و شايد اين روايت‌هايش تلاشي است براي حفظ هويت شهري كه حالا دنيا آن را با رنگ فيروزه‌اي گنبدهايش مي‌شناسد. كاش مديران شهري هم قدر اين گنج گرانبها را بدانند و آن را قرباني توسعه و سوءمديريت‌ها نكنند. حال بايد ديد قصه بعدي اصفهان از كدام گوشه شهر سر بلند خواهد كرد.