خلأ آيت‌الله هاشمي
و چند نكته
محمد تقي فاضل ميبدي
برخي مي‌گويند با درگذشت آيت‌الله هاشمي موقعيت اصلاح‌طلبان و اعتداليون تضعيف خواهد شد. اما من به عكس، معتقدم اين‌طور نخواهد بود. معتقدم هيچ خللي در عرصه اصلاحات و اهدافي كه آقاي هاشمي و اصلاح‌طلبان دنبال مي‌كردند، وارد نخواهد شد. تشييع باشكوه ايشان حرف‌هاي زيادي داشت. اول اينكه نشان داد ملت راهي را كه آقاي هاشمي باز كرده و اهدافي كه به دنبال آن بود را درك كرده‌اند. نشان داد فضاي سياسي براي مردم همان فضايي است كه آقاي هاشمي به آن فكر مي‌كرد. دوم اينكه هاشمي دهه 90 با هاشمي دهه 80 و 70 و قبل از آن متفاوت بود.
امتياز ايشان اين بود كه به همراه تحولات زمان جلو آمده بود. از اين جهت سياستي هم كه براي كشور دنبال مي‌كرد سياست تحول‌خواهانه بود. ايشان ديده بود در دهه 90 نمي‌شود مانند دهه 60 فكر كرد و تنگ نظري‌هايي كه در ارتباط با خارج وجود داشت بايد از بين برود. دليل خوشحالي ايشان از برجام اين بود كه كشور تا حد زيادي از انزواي سياسي بيرون آمده و فضا با وجود دولت آقاي روحاني و حمايت‌هاي ايشان باز شده است. به اعتقاد من ديگر فضا به قبل از اين شرايط و به فضاي حاكم در دولت‌هاي نهم و دهم بازنخواهد گشت. اينكه بخواهيم با دنيا بجنگيم و معادلات جهاني را ورق‌پاره تصور كنيم، تكرار نخواهد شد و ديگر تمام شد. انتخابات اخيري كه برگزار شد به ويژه خبرگان و راي بالايي كه آقاي هاشمي داشت نشان داد مردم مي‌خواهند اين سياست را دنبال كنند. بنابراين من نگران نيستم كه خللي در كار اصلاحات به وجود بيايد.
البته نبود ايشان زيان و آسيب بزرگي براي همه ما است و شوك بزرگي وارد كرد. اما با اين همه محوريت اصلاحات و اعتدال با وجود افرادي مانند آقايان خاتمي، روحاني و ناطق نوري حفظ مي‌شود. حتي من بر اين باورم كه خيلي از اصولگرايان عقلگرا همچون آقايان ولايتي و علي لاريجاني به اهداف آقاي هاشمي نزديك‌تر هستند تا اينكه بخواهند به جريان‌هاي افراطي اصولگرا بپيوندند؛ البته حسن مهمي كه آقاي هاشمي داشت اين بود كه به رهبري نزديك بود و رفت و آمد داشت و موثر بود. با نبود ايشان آن رفت و آمدها و چانه‌زني‌ها كمتر خواهد شد. اما در عين حال بر اين باورم كه مشكلي
ايجاد نمي‌شود كه بخواهد سرنوشت كشور را تغيير بدهد.