از اقتصاد هويت تا آزادي
جامعه و اقتصاد هويت
اهميت اقتصاد هويت در فهم رفتارهاي اجتماعي ايرانيان، از شيوه بد رانندگي و عادت كم كتاب‌خواني گرفته تا همه‌چيز داني و كلي‌گويي در جامعه‌اي ناهمگن و با گستردگي قومي و زباني بالا، شايد بي‌نياز از اشاره باشد. اما بايد در نظر داشت كه در نهايت آموزه‌هاي اقتصاد هويت نه در تقابل با اقتصاد شاخه اصلي كه به مانند خود اقتصاد رفتاري در ادامه و تكميل‌كننده آن است. از اين رو نمي‌تواند ساده‌انگارانه دستمايه انتقادهاي پست مدرنيستي از ناكارآمدي نظام موجود عقلانيت اقتصاد و ناديده انگاشتن نقش چارچوب تحليلي اقتصاد خرد يا ساز و كارهاي شكل‌گيري رفتار اجتماعي در اقتصاد نئوكلاسيك باشد. گروه‌هاي مخاطب «اقتصاد هويت» دانشجويان و پژوهشگران حوزه اقتصاد، جامعه‌شناسي، روان‌شناسي اجتماعي، انسان‌شناسي و قوم‌شناسي و حوزه‌هاي بين اين رشته‌ها هستند. اين كتاب در 10 فصل تنظيم شده كه مهم‌ترين مباحث مطروحه در آن را مسائلي از قبيل هويت و هنجار در مطلوبيت، جنسيت و كار، هويت و اقتصاد آموزش و پرورش، نژاد و فقر اقليت، اقتصاد هويت و... تشكيل مي‌دهند.
شكسپير به روايت اگيلتون
«ويليام شكسپير» كتابي است كه به كمك ايده‌هايي جديد و نشانه شناختي معاصر تفسير بديع و نافذي از قريب به اتفاق نمايشنامه‌هاي اصلي شكسپير ارايه شده است. نويسنده با خوانش‌هايي نزديك متن نمايشنامه‌ها، بر شماري از مساله‌ها و تعارض‌هاي اصلي هنر نمايشي شكسپير پرتو افكنده است - به ويژه تضاد ميان كلمات و اشيا يا بدن و زبان - و آنها را در حوزه‌هايي نظير قانون، جنسيت و طبيعت بررسي كرده است. به زعم تري اگيلتون نويسنده اين كتاب، شكسپير در كار خود با زبان و ميل، مانند نوعي «مازاد» بر بدن، نقش‌هاي ثابت اجتماعي و سرشت بلاتغيير انسان رفته كرده است. اما شيوه پرداختن به اين مازاد در نمايشنامه‌ها دوگانه و دو پهلو است؛
هم از جهتي قدرت اين مازاد به مثابه منبع و سرچشمه خلاقيت بشري ستايش شده است و هم از جهت ديگر وحشتي از نيروي آشوبناك و تخطي‌آفرين اين مازاد در نمايشنامه‌ها به چشم مي‌خورد. در زير سطح اين ابهام‌ها و دوگانگي‌ها اما نزاع ايدئولوژيك عميق‌تري ميان سنت گرايي فئودالي و فردگرايي بورژوايي به عنوان يك فرم جديد نوظهور در جريان است.
ادله عيني و ادله ذهني
«امكان ديگر گزيني» از اين مدعا دفاع مي‌كند كه تنها ادله عيني قابل قبول هستند و اينكه ادله ذهن تنها در صورتي درست هستند كه بتوان آنها را از ادله عيني بيرون كشيد. اين استدلال منجر به نتيجه متفاوتي مبني بر
« ادله عيني‌اي وجود دارند كه همتراز همه ادله‌هاي ذهني‌اند.» اين امر في‌نفسه مستلزم اين نيست كه تمام ادله، عيني باشند. آنچه موجب بروز نظام مشابهي از ادله عيني مي‌شود اين نياز است كه از گسستگي انگيزشي ميان چشم‌اندازهاي شخصي و غير شخصي اجتناب كنيم. اما مي‌توان از گسستگي ريشه‌اي اجتناب كرد بدون آنكه امر شخصي را كاملا تابع امر غير شخصي كنيم. نيگل نويسنده «امكان ديگر گزيني» متولد يوگوسلاوي و تبعه ايالات متحده امريكا است. او تحصيلات خود را در دانشگاه‌هاي كورنل، آكسفورد و هاروارد گذراند. رويكرد جامع نيگل به فلسفه او را از ديگر فيلسوفان تحليلي قرن بيستم متمايز مي‌كند. او همچنين از معدود فيلسوفاني است كه به اذعان منتقدانش در دو شاخه فلسفه كند و كاوي عميق داشته است.
چنين گفت بودا
در ميان انبوه گفتارهاي بودايي و گفته‌هاي منتسب به بودا، «دهاماپادا» يگانه متني است كه هر مكتب و هر شاخه و فرقه بودايي اصالت انتساب آن به بودا و محوريت آموزه‌هاي آن در تعاليم بودايي را به رسميت مي‌شناسد. «دهاما» - به پالي، زبان مقدس بودايي- يا دهارما – به زبان سانسكريت زبان متون مقدس هندو- به عنوان مفهومي اساسي در هر دو آيين هندو و بودايي معناي مختلف و متعددي از قانون و آموزه‌هاي آييني گرفته تا راستي و فضيلت و راست كرداري دارد. دهاماپادا در واقع گفته‌هاي بودا در تعريف و توضيح بهترين شيوه آدمي پادا دهاما است. بودا كه خود آموخته مكتب ودانتا و سراسر تحت تاثير آموزه‌هاي اوپانيشادها بود، اين باور بنيادين را به همراه بسياري از ديگر اعتقادات اساسي آن متون از جمله دستيابي به رستگاري نهايي در آموزه‌هاي خود حفظ كرد. «دهاماپادا» كتابي كوچك با قطع جيبي است كه مشتمل از گفتارهاي كوتاه بودا است. اين كتاب به تازگي با ترجمه مهدي جواهريان و پيام يزدانجو توسط نظر مركز منتشر و روانه بازار كتاب شده است.
آشنايي با فلسفه تحليلي - ليبرالي
«آزادي» يك اثر مقدماتي براي آشنايي با فلسفه سياسي تحليلي – ليبرالي است. فارغ از صدق و كذب رويكرد متفكران تحليلي و ليبرال به فلسفه سياسي و غايت آن، فلسفه سياسي تحليلي يك واقعيت پررنگ آكادميك در كشورهاي انگليسي زبان است و از همين رو ميزاني از آشنايي با آن ضرورت دارد. اين ضرورت به واسطه پيوند نزديك ميان فلسفه و آكادمي در دو قرن اخير و همچنين پيوند فلسفه سياسي تحليلي با رژيم يا اخلاق سياسي هژمونيك در جهان امروز به ميزان زيادي تقويت مي‌شود. مطالعه استدلال‌هاي فلاسفه و انديشمنداني مثل جان لاك، جان استورات ميل، رونالد دوركين در مورد موضوعات پر تنشي مثل تساهل، سانسور و... مي‌تواند مخاطب را با روش، رويكرد و موضوعات فلسفه سياسي تحليلي – ليبرالي آشنا سازد. در كتاب «آزادي» اثر نايجل واربرتون به مباحثي نظير آزادي و هرزه نگاري، جايگاه آزادي، بي‌اخلاقي و خيانت، آزادي بيان، اصل زيان، دو مفهوم آزادي، آزمون‌هاي زندگي، آزادي ايجابي، آزادي سلبي و... پرداخته شده است.