نامه‌اي به رييس‌جمهور منتخب
«آغاز حجت» با منتخب ملت
جناب آقاي دكتر روحاني،
رييس محترم جمهوري،
بعد از سلام و احترام و تبريك پيروزي،
جنابعالي با هر ميزان راي كه از ملت گرفتيد و آنچه به استحضار ملت بزرگوار رسيد، پيروز قاطع انتخابات شده‌ايد.
مستحضريد كه همه مردم ايران، چه آنان كه با اميد، به شما راي دادند و چه آنان كه با اميد، به رقيب شما و حتي آنان كه اصلا راي ندادند، به عنوان «ملت ايران» از حقوق ايراني بودن، برخوردارند و تصوير كلي اين حقوق، در فصل سوم قانون اساسي، مشتمل بر ٢٤ اصل، شرح داده شده است.
همچنين، نيك مستحضريد كه اصل ١٢٢ قانون اساسي، شما را در حدود اختيارات و وظايفي كه عهده داريد، در برابر «ملت» و رهبر و مجلس، مسوول دانسته.
جنابعالي، هم در دور قبل و هم در اين دوره، در كوران رقابت‌هاي انتخاباتي، نقدهاي بسياري بر رقيبان خود و دولت‌هاي پيشين داشتيد و وعده‌ها و تعهدات زيادي را طرح و به عهده گرفتيد. راي اكثريت قاطع مردم به شما نيز، به واسطه باور ايشان از نقدها و وعده‌هاي حضرت‌تان بوده است.
اينك كه براي مرتبه دوم و با آراي به مراتب قوي‌تر و قاطع‌تر، اعتماد ملت را به خود جلب كرده‌ايد و اينك كه هنوز متون برنامه‌هاي مبسوط و جامع شما، در نظر ملت است، و طنين صداي شما در نقد رقيب و اثبات خود و وعده‌هاي مشعشع شما، در گوش ملت زنگ مي‌خورد، مقتضي است كه به جهت تحكيم ميثاق و بيعت ملت با شما و تعهد شما به ملت، با مرور اهم قول‌ها و تعهدات شما، «حجت مطالبات ملت» را با جناب‌تان آغاز كنيم.
اول- شما، در كتاب برنامه دولت دوازدهم، پس از تبيين مسائل اساسي كشور، برنامه‌هاي خود را به طور مبسوط، در 9 سرفصل ارايه كرده‌ايد.
صدها بند برنامه اجرايي مفصل و فراگير، در سرفصل‌هاي اساسي، شامل موارد زير، وعده‌هاي مضبوط شما است.
مرور فوري عناوين تعهدات، مقدمه اين «آغاز حجت» است؛
برنامه‌هاي اقتصادي و توسعه اشتغال، عمدتا شامل،
رشد و رونق اقتصادي، كاهش تورم، رفع بيكاري، برنامه سياسي، حقوق اساسي و شهروندي، توسعه و مشاركت، اقوام، شفافيت و مبارزه با فساد و...
برنامه‌هاي فرهنگي، در سطوح عمومي و تخصصي
برنامه‌هاي اجتماعي، توسعه عدالت، رفع آسيب‌ها، حمايتي، توانمند‌سازي، خانواده، بانوان، سلامت، آموزش، ورزش، جوانان و...
برنامه‌هاي علمي و فناوري، عدالت آموزشي، تغيير و توسعه ساختارها، نوآوري، كارآفريني، بين‌المللي و...
برنامه‌هاي محيط زيستي، منابع طبيعي، آمايش سرزمين، آب و خاك و هوا، حكمراني و بهره‌وري در منابع و
برنامه‌هاي سلامت و بهداشت و درمان، طرح تحول، توسعه خدمات، آموزش، بيمه و...
برنامه‌هاي سياست خارجي در سه افق كوتاه، ميان و بلندمدت و حوزه‌هاي دوجانبه، بين‌المللي و جهاني، ديپلماسي‌هاي تخصصي، تنش‌زدايي و توسعه مناسبات ساختاري و موقعيتي، تقويت روابط و كنترل محيط‌هاي عملياتي سياست خارجي و...
برنامه‌ها و راهبردهاي دفاعي، دكترين دفاع و امنيت، ديپلماسي دفاعي، توسعه سخت‌افزاري، تامين نرم‌افزاري فرآيند دفاع و امنيت، تامين سرمايه‌هاي اجتماعي نيروهاي مسلح و...
دوم- اين برنامه‌هاي گسترده و عميق، قاعدتا برمبناي حدود وظايف دولت، مقدورات مملكت و توان مديريتي و كفايت شما و همكاران شما در دولت تنظيم شده‌اند.
اين برنامه، حتما براي اجراي در طول يك دوره چهار ساله، تا ١٤٠٠، و بر اساس شناخت شما از محيط‌هاي ملي و بين‌المللي تهيه شده است.
هر چند بعضي از مهم‌ترين بند‌هاي وعده‌هاي شما، از زمان قبل معطل مانده‌اند و ملت هنوز منتظر تحقق انهاست. از جمله، آن «بند»ها كه تداوم معطل ماندن‌شان، به نفس مردم، به ويژه اصلاح امور و حاميان شما بسته است.
پس، توقع ملت از شما، براي اجراي بند بند اين وعده‌ها، امري معقول و منطقي است.
سوم- در امر اقتصاد؛
وعده رشد 8 درصدي اقتصاد، و كاهش و كنترل تورم تك‌رقمي، رونق پايدار اقتصادي، افزايش سطح درآمد خانوار و شاخص‌هاي معيشت عموم مردم و ايجاد سالانه نزديك به يك ميليون شغل و رفع بيكاري، از شاخص‌ترين وعده‌هاي شما است.
چهارم- در امور سياسي؛
شما نزد حاميان‌تان، صورتحساب‌هاي پرداخت نشده قبلي داريد. منشور حقوق شهروندي و تحقق حقوق ملت در قانون اساسي، مصاديقي خاص نيز دارد. چه شد؟
مناسبات بين قوا، در قانون اساسي تعريف شده است اما، در عين حال رييس‌جمهور قسم ياد مي‌كند كه پاسدار قانون اساسي نيز باشد و «از آزادي و حرمت اشخاص» آن‌طور كه قانون اساسي مي‌گويد، دفاع كند، (اصل ١٢١).
جناب آقاي روحاني، اين موارد، مصداق خاص دارند كه از نظر حاميان شما، هنوز معطل مانده‌اند. اميد است با اين راي قاطع كنوني كه هم شما و هم ملت مي‌دانيد كه، چه ميزان بوده و چه قدرتي دارد، در اين دور، به وعده خود كامل عمل كنيد.
مساله هويت ملي، حقوق اساسي ملت، تامين حريم خصوصي افراد، دسترسي آزاد به اطلاعات، شفافيت در همه شوون بالاخص در امور اقتصادي، اداري، مالي، سازمان‌هاي دولتي و خصولتي و خصوصي، مشاركت سياسي، اعتماد عمومي، حقوق اقوام و اقليت‌ها و نهايتا «مبارزه با فساد».
جناب آقاي رييس‌جمهور، ملت انتظار دارند كه، «حسنات الابرار، سيئات المقربين»، سرلوحه منش حضرتعالي در مبارزه با فساد باشد. اخيرا بحث‌هاي زيادي پيرامون اقرباء افراد مهم، از جمله نامزدهاي رياست‌جمهوري، در مساله سوءاستفاده از قدرت و رانت‌هاي ثروت اندوزي مطرح شد. از شما رجائا انتظار مي‌رود، با همان قاطعيت انقلابي پيشين خود، به هر نوع شايبه و احتمال فساد در اطراف دور و نزديك دولت، برخورد كنيد تا راحت‌تر بتوانيد ريشه فساد را، آن‌طور كه وعده داده‌ايد، بخشكانيد.
پنجم- در امور فرهنگي؛
از مردمي كردن فرهنگ و هنر تا تمركززدايي فرهنكي و حمايت از خلاقيت‌هاي هنري و حمايت از هنرمندان.
متاسفانه در حوزه فرهنگ و هنر، به نظر مي‌رسد حداكثر حزم و تحفظ را در دادن وعده‌ها و حتي مرور تعهدات يا يادآوري مطالبات عمومي، به خرج داده‌ايد. شايد نوعي نگاه بسته را، هنوز بر/ يا در ستاد فرهنگي دولت مستولي مي‌بينيد!
ششم- در حوزه اجتماعي؛
حد قابل ملاحظه‌اي از نگراني و دغدغه ناهنجاري، از واقعيات اجتماعي در برنامه شما منعكس يافته است.
به‌رغم بخش فرهنگي، در حوزه اجتماعي، شرايط واقعي جامعه، فرصت محافظه‌كاري را در برنامه، سلب كرده است.
جناب آقاي روحاني، آسيب‌هاي اجتماعي، از مهم‌ترين عواملي بود كه شما و رقيبان شما، بي‌محابا آن را به نقد كشيديد، وعده‌هاي بسيار مهم و ضروري داديد.
«آسيب‌هاي اجتماعي» را كه بي‌شمارند، وعده مديريت و حل و فصل داده‌ايد. خانواده، بزه، انحراف، خشونت، حاشيه نشيني، ناتواني فردي و خانوادگي، زنان، سلامت و بهداشت، عدالت آموزشي، فرصت‌هاي شغلي، شايسته‌سالاري و... . اصلاح و تكامل و سامان دادن به وضع بي‌سامان ورزش و تفريحات در مملكت،...
همه اين «مهمات» را، وعده مديريت و حل و فصل و اصلاح و بهبود و رشد و تكامل داده‌ايد.
ملت كه فراموش نمي‌كند و حتما جنابعالي و همكاران‌تان در دولت فراموش نخواهيد كرد.
هفتم- در حوزه علم و تكنولوژي؛
شما، وعده داده‌ايد كه ساختار نظام علم، فناوري و تكنولوژي و ابداعات كشورـ را *تغيير* خواهيد داد.
اين وعده بسيار ضروري و بزرگي است. همچنين، هشت وعده مهم ديگر را، كه مكمل و منشعب از اين برنامه بسيار بزرگ است، شرح داده‌ايد. ده‌ها هزار نفر از اساتيد و مدرسان حوزه آموزش عالي و ميليون‌ها نفر دانشجو و خانواده‌هاي آنها، همه روزه از «نابساماني‌ها و ناكارآمدي‌هاي» محيط دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها رنج مي‌برند.
عدم رعايت استانداردهاي ضروري در جذب اساتيد و واگذاري پست‌هاي آموزشي و پژوهشي و مديريتي و عدم تامين عدالت و انصاف در واگذاري مواهب معنوي و مادي اين حوزه، عدم رعايت عدالت در جذب دانشجو و فرصت‌هاي تكميلي و نيز، وجود پديده «زد و بند» در گوشه‌هايي از شؤون آموزشي و ارزشيابي و مدرك‌دهي و...، از آسيب‌ها و ناكارآمدي‌هاي اين محيط است كه خود ناشي از عيب و نقص «ساختار نظام آموزشي» است.
جناب آقاي دكتر روحاني، جنابعالي خود داراي مدرك پي‌اچ دي‌هستيد و همچنين نزديكان شما از اين «درجه» برخوردار شده‌اند، پس به خوبي مطالبات ملي را در اين بخش مستحضريد. انتظار مي‌رود با اصلاح اين سپهر، بسياري از معضلات ملي، اصلاح و بهبود يابد.
هشتم- در مورد «محيط زيست»؛
در حفاظت از محيط‌زيست، شما وعده «فرهنگ‌سازي» و ساختار‌سازي داده‌ايد. اين هم وعده مهم و بسيار بزرگي است.
اصلاح نظام تصميم‌گيري، ارتقاي حكمراني و بهره وري در منابع آب، تدوين برنامه «توسعه كالبدي» و «آمايش سرزمين»، مديريت تامين و توزيع و مصرف و بازيافت منابع آب، «اقتصاد سبز»، مقابله با تغيير اقليم و... .، .
جناب رييس‌جمهور، شما حتما مستحضريد كه ايران بدون تحقق اين تعهدات، دچار نابودي سرزميني، قومي و ملي مي‌شود و حتما مستحضريد كه، چهار سال پيش رو، «لبه پرتگاه فرصت تاريخي ايران، در محيط زيست» است.
پس، لطفا مستحضر باشيد كه ملت، اين مطالبات را «بسيار جدي» دنبال خواهند كرد.
نهم- در زمينه بهداشت و درمان؛
دولت شما، معتقد است كه «معجزه كرده است» و حتما در محدوده «خدمات به بيماران»، ميزان رضايتمندي مشتريان از كم و كيف خدمات درماني و دارو، نسبت به دوره قبل، غير قابل قياس است، اما در محيط اجرايي و حوزه «مديريت و توليد خدمات درماني دارويي و پزشكي»، سخن‌ها بسيار است.
شما وعده «اصلاح ساختاري نظام بهداشت و درمان» را داده‌ايد. اين امر همچنين شامل نظام بيمه خدمات درماني فراگير نيز مي‌شود.
جناب رييس‌جمهور، لحاظ كردن نظرات و نقدهاي قاطبه افراد جامعه پزشكي، پرستاري، خدماتي و مديريتي، در اصلاح ساختار مذكور، از مطالبات جدي ملي است. اين مطالبه نيز، پيگيري خواهد شد.
دهم- در حوزه سياست خارجي و امنيت ملي؛
جناب آقاي روحاني، شما در اين حوزه، «مدعي» هستيد!
شما فرياد زديد كه «با راي پايين، بازوان من ضعيف است، ملت بايد حمايت كند - با راي قاطع- تا من بتوانم ناممكن‌ها را ممكن كنم».
جناب رييس‌جمهور، اينك، ملت، اعتماد خود را با راي قاطع و درصد فوق‌العاده بالا، به شما و همه، اعلام كردند.
شما فهرست بسيار بلندي در سياست خارجي، تعهد كرده‌ايد. از كوتاه تا بلندمدت، از عمق خاك خودمان تا اقصي نقاط عالم، از ضعيف‌ترين همسايگان‌مان تا قدرتمند‌ترين قدرت‌هاي جهان، از رفع نگراني، تا كامله‌الوداد، از افغانستان تا عربستان و امريكا...،
جنابعالي گفتيد؛ به من راي قاطع بدهيد، تا اين‌بار «همه تحريم‌ها، حتي تحريم‌هاي غيرهسته‌اي» را رفع كنم.
آقاي رييس‌جمهور، در دور قبل، دولت شما از ورود به محدوده «فرا برجام» بازداشته شد، اينك اما، شما وعده‌اي فرا‌تر از آن داده‌ايد.
شما وعده داده‌ايد كه «دكترين ملي سياست خارجي را با اتكا به عقل جمعي و اجماع‌سازي ملي» تدوين و اجرا خواهيد كرد!
شما وعده داده‌ايد كه «تشتت مواضع و موازي‌كاري را با احياي جايگاه راهبري وزارت خارجه» برطرف خواهيد كرد.
شما تعهد داده‌ايد كه «ظرفيت ساختاري و كاركردي دستگاه سياست خارجي را تا حد تعامل با چالش‌هاي خارجي» ارتقا خواهيد داد، (اين يعني نقش محوري وزارت خارجه در بحران‌هاي منطقه.)
شما وعده داده‌ايد كه «جايگاه منطقه‌اي و جهاني ايران را در همه شوون راهبردي در سطح جهان، تا حد يك كشور همراه و شريك نظام بين‌المللي» افزايش خواهيد داد، (اين يعني عادي‌سازي روابط و مشاركت‌سازي با همه دنيا.)
جناب آقاي رييس‌جمهور، شما گفته‌ايد كه «ابتكار عمل را در روابط دوجانبه، از امريكا خواهيد گرفت».
جناب آقاي دكتر روحاني، در حقيقت، «شما در سياست خارجي و روابط بين‌المللي كشور، وعده دگرگوني داده‌ايد»!
حتما مستحضريد كه اين وعده‌ها، صريح و مكتوب‌اند. انجام آنها، مستلزم توافق ملي در عالي‌ترين سطوح و مهم‌ترين اجزاي ساختار نظام است.
شما يك‌بار ديگر توقعات ملي را نسبت به خود، به‌شدت افزايش داده‌ايد. حتما مي‌دانيد كه چگونه بايد اين وعده‌ها را محقق كنيد. ملت، كار خود را كرده است و هنوز هم حاضر به ايثار براي مملكت است. شما در هر حال تعهد بسيار سنگيني را قبول كرده‌ايد. حتما اين «تكليف مالايطاق» نيست كه پذيرفته‌ايد. در صداقت و توان شما، محل ترديد نيست، در عين حال تحقق وعده‌ها مطالبه ملي است.
يازدهم- در حوزه دفاعي؛
شما در قالب ٢١ تعهد مشخص، وعده داده‌ايد كه، توان دفاعي كشور را تقويت كرده و سطح بازدارندگي و دفاع از كشور را ارتقا دهيد.
شاه بيت تعهدات شما در دفاع و بازدارندگي، از طريق «دكترين دفاع-امنيت و ديپلماسي دفاعي» است. هم در سخت افزار و هم در آيين دفاع و امنيت، واقع بيني و اقتصاد را، ركن قرار داده‌ايد.
اين بسيار مهم است. سطح تهديدات ممكن و متصور را از نزديك‌ترين عوامل محيط جداري، تا دورترين قدرت‌هاي جهاني، ديده‌ايد.
عرصه‌هاي دفاع را در زمين، دريا و هوا ديده‌ايد و هدف شما، ارتقاي سطح توان «موثر» و دفاعي كشور تا طراز تهديدات ممكن است. آقاي رييس‌جمهور، اينها همه اهداف و وعده‌هاي بسيار مهم و بزرگي هستند و حتما جنابعالي مستحضريد و بصيرانه به مقتضيات مادي و حقوقي، داخلي و بين‌المللي اين وعده‌ها، ملاحظه داشته‌ايد، پس اين فهرست بلند و مهم نيز، در متن مطالبات ملت قرار مي‌گيرد.
از مهم‌ترين نيازهاي تامين صلح و ثبات و امنيت ملي، توان و ميزان «بسيج‌كنندگي ملي» است. اتحاد ملت و هدايت همه توان ملي در جهت تامين اهداف كشور و منافع احاد مردم، مصداق «بسيج ملي» است.
دولت مستقيما متولي امر «بسيج‌كنندگي» ملي است اما، بدون مسووليت‌پذيري و حمايت همه اركان نظام از دولت، اين مهم تامين نخواهد شد.
و اما، در نهايت؛ قانون اساسي، مسووليت دولت و تركيب آن را به شخص رييس‌جمهور داده است و مجلس شوراي اسلامي، به هر تقدير، كابينه پيشنهادي شما را، ولو با حك و تعديل، راي اعتماد خواهد داد. منتها، انتظار عمومي آن است كه، شما حاميان اصلي و پايگاه راي خود را، در تركيب كابينه قدرتمند، پرانرژي، متخصص، آزاده، پاكدست و فراجناحي، نااميد نكنيد.
اصلاح و تدبير امور، مردان خاص خود را مي‌طلبد
اينك؛ به عنوان همكار قديمي جنابعالي در خاتمه جنگ، فرآيند صلح و اجراي قطعنامه ٥٩٨، دبيرخانه شورا و مركز تحقيقات و همكار سابق شما در دولت‌هاي پيشين و نيز، از حاميان شما در دو دوره انتخابات رياست‌جمهوري
از جنابعالي انتظار مي‌رود، چنانچه در مسير اجراي اين تعهدات، با موانع يا مشكلاتي خارج از قوه و اختيار خود مواجه شديد، از آنجا كه اين وعده‌ها، در فرآيند انتخاب شما، به منزله «شرط ضمن عقد» بوده است؛ لذا بدانيد كه اولا ملت هميشه آماده ايثار در تحقق منافع و اهداف ملي است و پشتيبان شما و برنامه‌هاي شماست و در ثاني، هر كجا كه خود را قادر به اداي دين، اجراي تعهدات و تحقق شروط ضمن عقد ندانستيد، ملت كماكان بر مطالبات خود محق است.
سربلندي ملت، آبادي و توسعه ايران، صلح و آرامش كشور و توفيق و سعادت شما را از خدا خواستارم.
عليرضا اكبري
دانش‌آموخته صلح‌سازي و حفظ صلح و بنيانگذار موسسه پژوهش‌هاي راهبردي تصميم
٣١ ارديبهشت ٩٦