ترجيح ديكتاتورها بر رهبران دموكرات

گروه جهان|  سفر دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا به خاورميانه و انتخاب عربستان سعودي به عنوان نخستين كشور مسلماني كه ميزباني وي را بر عهده گرفت بيش از آنكه هدف اوليه تيم وي از اين انتخاب مبني بر پيام رساني مثبت به جهان اسلام را تامين كند، تبديل به تير به خودي براي دولت جديد در كاخ سفيد شد. انتقادها از ترامپ براي روي خوش نشان دادن به حاكميت سعودي با آن مختصات ويژه حكومتداري همچنان ادامه دارد و بسياري از تحليلگران و كارشناسان اين حوزه در تحليل‌هاي خود به اشتباه استراتژيك ترامپ در انتخاب دوستان امريكا در منطقه اشاره مي‌كنند. تازه‌ترين اين تحليل‌ها را مكس بوت در يو اس‌اي تودي در اين خصوص نوشته است: ترامپ در آغاز نخستين سفر فرامرزي در بيست و يكمين روز از ماه مه در رياض سخنراني كرد. چهار روز پس از اين تاريخ در روز 25 ماه مه، وي در بروكسل در جمع اروپايي‌ها صحبت كرد. تفاوت‌هايي كه در لحن وي در رياض و بروكسل وجود داشت تا حدودي گوياي سياست خارجي‌اي است كه وي دنبال مي‌كند و البته مي‌توان نمايي باشد از اينكه از منظر ترامپ دوستان واقعي امريكا در چهارسال رياست‌جمهوري وي چه كشورهايي خواهند بود. عربستان سعودي متحد متفاوتي براي ايالات متحده است. يكي از سركوب‌كننده‌ترين رژيم‌ها در جهان است. اين كشور نيروهاي نظامي و امنيتي خود را براي سركوب معترضان راهي بحرين كرده و همچنين به محل استقرار حوثي‌ها در يمن هم با مدرن‌ترين بمب‌ها حمله مي‌كند. حملاتي كه همواره موجي از تلفات انساني را به دنبال داشته است اين كشور تعبير ويژه‌اي از اسلام با عنوان وهابيت را تبليغ مي‌كند كه در دهه‌هاي اخير مادر فكري بسياري از جريان‌هاي تروريستي بوده است. عربستان سعودي سرزمين مادري 15 نفر از 19 تروريستي بوده كه در جريان حادثه تروريستي يازده سپتامبر سال 2001 جان بسياري از امريكايي‌ها را گرفتند. البته كه هيچ مدرك مستدلي دال بر اينكه عربستان سعودي دستور اين حمله را صادر كرده وجود نداشت و سعودي‌ها نيز به گفته خود از آن زمان تاكنون براي ريشه‌كني جريان‌هاي تروريستي كارهاي بسياري انجام داده‌اند اما ثروتي كه سعودي‌ها در اختيار دارند همچنان مورد استفاده گروه‌هاي افراطي مانند القاعده قرار مي‌گيرد. دونالد ترامپ پيش از اين حملات لفظي بسياري به سعودي‌ها داشت. وي يك بار در ژوئن سال 2016 درباره عربستان سعودي نوشته بود: عربستان سعودي و بسياري از كشورها كه به بنياد كلينتون كمك‌هاي هنگفتي هم كرده‌اند، زنان را برده مي‌خواهند و همجنس‌گرايان را مي‌كشند. وي در جريان رقابت‌هاي انتخاباتي از هيلاري كلينتون به دليل گرفتن پول از كساني كه زنان را مي‌كشند يا با آنها به شيوه وحشتناكي رفتار مي‌كنند، انتقاد كرده بود. وي همچنين در جريان كمپين انتخاباتي‌اش ادعا كرده بود كه بر اساس اسناد بسياري محرمانه‌اي كه وجود دارد اثبات شده كه دولت سعودي پشت حمله يازدهم سپتامبر قرار داشته است. با همه اين اوصاف در سخنراني ترامپ در رياض انتقادي از سيستم حاكميتي در عربستان وجود نداشت. وي سخنان خود را با مدح و ستايش از اتحاد ميان رياض و واشنگتن آغاز كرد و به ملك سلمان به دليل رهبري فوق‌العاده‌اي كه بر عربستان سعودي دارد هم تبريك گفت. وي در جريان سخنانش عدم توجه خود به مسائل حقوق بشري در عربستان را هم توجيه كرد و گفت: ما اينجا نيستيم كه ديگران را موعظه كنيم و به مردم بگوييم كه چگونه زندگي كنند، چه كارهايي انجام بدهند يا چگونه خداي خود را عبادت كنند. ما اينجا هستيم تا براي شراكت براساس منافع و ارزش‌ها كار را پيش ببريم. اين جملات با رقص و پايكوبي ترامپ با ميزبان‌هاي سعودي همراه شد. اين تصاوير را با عكس‌هايي مقايسه كنيد كه از سفر وي به بروكسل و ديدار با رهبران اروپايي وجود دارد. از شيوه دست دادن وي با رييس‌جمهور تازه‌نفس فرانسه امانوئل ماكرون تا كنار زدن نخست وزير مونته گرو براي ايستادن در صف نخست‌رهبران. در تمام اين رفتارها نوعي سردي وجود داشت. سردي‌اي كه گوياي رابطه نه‌چندان پرشور ترامپ با رهبران دموكراتيك كشورهاي اروپايي است. ترامپ در گذشته هم منتقد شركاي امريكا در ناتو بوده و تاكيد كرده بود كه اين شراكت چندان به نفع نيست و دليل آن هم اين است كه ساير كشورها سهم خود را پرداخت نمي‌كنند. ترامپ در جمع رهبران كشورهاي اروپايي در بروكسل گفت: اعضاي ناتو بايد سهم خود را پرداخت كنند و تعهدهاي مالي خود را به جا آورند. از ميان 28 عضو ناتو، 23 عضو مبلغي را كه بايد پرداخت كنند، هزينه نمي‌كنند. اين منصفانه نيست كه مردم و ماليات‌دهندگان امريكايي سهم اين كشورها را در ناتو پرداخت كنند. بسياري از اين كشورها از گذشته نيز بدهي‌هاي بسيار سنگيني دارند. ترامپ هيچ اشاره‌اي به ارزش‌هاي اتحاد فراآتلانتيكي ميان اروپا و امريكا نكرد در حالي كه اين رابطه يكي از مهم‌ترين رابطه‌هاي دو و چندجانبه در تاريخ بوده است. وي حتي به ماده 5 نيز اشاره‌اي مبني بر تاييد آن نكرد. ماده‌اي كه مي‌گويد حمله به يك كشور عضو ناتو به معناي حمله به تمام كشورها است. در عوض وي در سخنراني كاملا غيرديپلماتيك خواهان پول بيشتر شد. آيا كشورهاي عضو ناتو بايد بر هزينه‌هاي دفاعي خود بيفزايند؟ قطعا بله. اما همان طور كه يكي از سفراي سابق در ناتو اخيرا در توييتر خود نوشته است: 23 كشور بر رقم هزينه‌هاي دفاعي خود در سال گذشته افزوده‌اند. 8 كشور نيز وعده داده‌اند كه دو درصد از بودجه خود در سال آتي را خرج مسائل نظامي بكنند. تمام اعضاي حاضر در ناتو در سال 2014 متعهد شدند كه تا سال 2024 بر رقم هزينه‌هاي دفاعي خود بيفزايند. شايد ترامپ از اين پروسه و تعهدهاي داده شده خبر ندارد. وي حتي از اينكه سربازان اروپايي عضو ناتو دوشادوش امريكايي‌ها در افغانستان مجروح و كشته مي‌شوند هم قدرداني نكرد. وي تنها و تنها مانند دلال‌ها پول بيشتر طلب كرد. ترامپ در حالي كه دوشادوش رهبران كشورهاي عضو ناتو قدم مي‌زد هيچ گونه سخني در مورد روسيه بر زبان نياورد. وي به جاي آنكه اشاره‌اي هم به موضوع ناتو بكند صرفا تاكيد كرد كه اين نهاد بايد بر مهاجرت و مبارزه با تروريسم متمركز شود. شايد بر اساس همين موضع‌گيري‌ها بود كه رييس ناتو، دونالد تاسك پس از ديدار با ترامپ اعلام كرد كه هيچ گونه نقطه مشتركي ميان ترامپ و ساير اعضا پيرامون مساله روسيه وجود ندارد. دليل آن هم اين است كه ترامپ نسبت به ولاديمير پوتين بسيار بيشتر از آن چيزي كه همسايگان روسيه انتظار دارند از خود انعطاف نشان مي‌دهد. به نظر مي‌رسد كه ترامپ بسيار بيشتر از آنكه از حمله روسيه به اوكراين دلخور شده باشد از فروش ماشين‌هاي گرانقيمت آلماني به امريكايي‌ها عصباني است. پيام اين سفر يك چيز است: ترامپ ديكتاتورها را به دموكرات‌ها ترجيح مي‌دهد. او عربستان سعودي را دوست واقعي امريكا مي‌داند اما چنين جايگاهي براي اروپايي‌ها قايل نيست. او روسيه را يك تهديد نمي‌داند. دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا در نخستين سفر فرامرزي خود رويكردي بين‌المللي را نشان داد كه با رويكردهاي روساي جمهور سابق امريكا در تضاد بسيار فاحش و فاصله جدي است.