تالاب‌هاي خشكيده و هواي آلوده
اسماعيل كهرم
اهواز شهري است كه متاسفانه در يك موقعيت جغرافيايي بد قرار گرفته است. اين شهر در مجاورت دايمي تالاب هورالعظيم، است كه بزرگ‌ترين تالاب استان خوزستان و يكي از بزرگ‌ترين تالاب‌هاي داخلي ايران است. با وجود اينكه حدود يك سوم اين تالاب در اهواز است و مابقي آن در كشور عراق اما نقش پر رنگي در آلودگي هواي اهواز دارد. هورالعظيم سابقا آب زيادي داشت و نسيمي كه بر اين تالاب مي‌وزيد باعث مي‌شد هواي اهواز مرطوب و پر‌طراوت شود و شهر را زنده نگه دارد اما متاسفانه با مديريت نادرست و تحميل انواع صنايع به شهر اهواز اين تالاب در معرض نابودي قرار گرفت و آب داخل تالاب رو به كاهش رفت كه همين مساله باعث شد ديگر خبري از نسيم مرطوب و پر از طراوت در شهر اهواز نباشد. متاسفانه در شهر اراك هم مساله اينچنين است، منطقه 70 قله كه در ۲۵ كيلومتري شرق اراك قرار دارد و مانند زنجيري از شمال اراك شروع مي‌شود، زماني طراوت و هواي پاك را براي شهر اراك به همراه داشت اما اكنون به علت ورود صنايع، اين منطقه با مشكل مواجه شده است. همچنين تالاب داوودآباد يا ميقان كه در ۱۵كيلومتري شمال شرقي اراك واقع شده است نيز به علت معدن و جاده‌اي كه وسط اين تالاب ايجاد شده است، آب كمي كه درون آن قرار داشت تخليه شده و مي‌خواهند مابقي آن را نيز خارج كنند تا صنايعي كه به‌شدت براي منطقه و شهروندان ضرر دارد به راحتي به كارشان ادامه دهند. زماني كه صدام هورالعظيم را در دوره جنگ خشكاند، هزاران نفر از قديمي‌ترين طوايف اهواز كه از تالاب زندگي خود را تامين مي‌كردند، دچار مشكلات متعددي شدند و از آن زمان به بعد به علت مديريت نادرست و عدم توجه به اين بخش، شهر اهواز گرفتار شد و نه تنها هواي اهواز طراوتش را از دست داد، بلكه ريزگرد‌ها و آلودگي‌ها مهمان‌هاي ناخوانده شهر اهواز شدند.
بستر هورالعظيم محلي شد براي انباشت رسوبات آلي كه ناشي از گياهان و جانوراني بود كه به مرور زمان تلف شده بودند و بقاياي آنها در آب ريخته شده بود، اما تا زماني كه آب در اين محل قرار داشت اين رسوبات هيچ مشكلي ايجاد نمي‌كردند. ولي كم كم كه تالاب با مشكل كمبود آب مواجه شد با كوچك‌ترين باد، رسوبات ايجاد شده در بستر تالاب از روي زمين جدا و در هوا معلق مي‌شوند كه همين مساله عاملي در ايجاد ريزگرد براي شهر اهواز است. عامل ديگر براي ايجاد ريزگرد در شهر اهواز وجود كارخانجات صنعتي در اين شهر است. به علت تحريم‌هاي اقتصادي كارخانه‌ها نمي‌توانند از فيلتر استفاده كنند و ريزگردهاي اسيدي را به هوا مي‌سپارند و همين امر باعث آسيب رسيدن به سلامتي مردم مي‌شود. چند وقت پيش هم كه در اهواز باران آمد اين‌باران تبديل به باراني اسيدي شد و افراد زيادي را در شهر اهواز راهي بيمارستان كرد. چرا كه به علت وجود اين ريزگردهاي اسيدي و معدني در سطح شهر و مخلوط شدن آن با باران، اين نعمت الهي براي شهروندان تبديل به دردسر شد و مردم اهواز احساس خفگي و تنگي نفس كردند. بايد تاكيد كنم كه آلودگي هواي شهر اهواز بسيار به آلودگي شهر اراك شباهت دارد. متاسفانه بايد بگويم كه شهرهاي اهواز، اراك و تهران تبديل به زنداني شيشه‌اي شده‌اند كه داخلش پر از غبار است و شهروندان در اين شرايط نه تنها سلامت جسمي، بلكه ديگر آرامش روحي و رواني نيز ندارند. بايد آگاه بود كه هر هكتار جنگل مي‌تواند هفت هزار تن غبار را جذب خود كند و اين مهم‌زماني براي آلودگي هواي شهر اهواز موثر واقع مي‌شود كه مسوولان به اين امر توجه كنند. ما مي‌توانيم براي مقابله با آلودگي شهر اهواز از گياهان مقاوم در برابر خشكي اطراف اين شهر استفاده كنيم و از طرفي اگر از خشك شدن تالاب شادگان نيز جلوگيري شود، قطعا در آينده‌اي نزديك اهواز نجات پيدا خواهد كرد. يكي ديگر از عواملي كه به كاهش آلودگي هوا كمك مي‌كند، بحث تحريم‌هاست كه اميدوارم با پيشرفت مذاكرات اتمي هر چه زودتر سايه تحريم‌ها از بالاي سر كشور برداشته شود تا كارخانه‌ها مجهز به فيلتر شوند.