با حضور رييس‌جمهور در مجلس
ماراتن بررسي صلاحيت وزرا آغاز مي‌شود
گروه سياسي| صبح امروز كه حسن روحاني براي دفاع از ليست پيشنهادي وزرايش كه هنوز اسم وزير علوم در آن خالي است، وارد مجلس شوراي اسلامي بشود آغازي براي بررسي سه شيفته صلاحيت وزراي پيشنهادي او خواهد بود. امروز روز آغازين از ماراتني است كه تكليف يكدست مردانه كابينه دولت دوازدهم را روشن مي‌كند. ماراتن بررسي صلاحيت وزراي پيشنهادي كه نمايندگان را براي بررسي شرايط 17 وزير پيشنهادي حسن روحاني مشغول خواهد كرد تا به رفتن يا نرفتن وزراي پيشنهادي به ساختمان وزارتخانه و نواخته شدن زنگ آغاز كار دولت دوازدهم راي مثبت يا منفي بدهند. با اين همه اگر نمايندگان در آخرين روز از بررسي‌هاي‌شان به اين كابينه به صورت كامل راي بدهند بازهم تركيب كابينه دوازدهم كامل نخواهد شد چرا كه حسن روحاني هنوز كسي را براي وزارت علوم به مجلس معرفي نكرده است و به نظر مي‌رسد اين ماراتن پايان آنچنان نزديكي نداشته باشد.
ترتيب بررسي صلاحيت وزرا چگونه است؟
ترتيب بررسي صلاحيت وزراي پيشنهادي به اين شكل است: « وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات: محمدجواد آذري‌جهرمي، اطلاعات: سيدمحمود علوي، امور اقتصادي و دارايي: مسعود كرباسيان، امور خارجه: محمدجواد ظريف، آموزش و پرورش: سيدمحمد بطحايي، بهداشت، درمان و آموزش پزشكي: سيدحسن قاضي‌زاده‌هاشمي، كار، تعاون و رفاه اجتماعي: علي ربيعي، جهاد كشاورزي: محمود حجتي، دادگستري: سيدعليرضا آوايي، دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح: امير حاتمي، راه و شهرسازي: عباس آخوندي، صنعت، معدن و تجارت: محمد شريعتمداري، فرهنگ و ارشاد اسلامي: سيدعباس صالحي، كشور: عبدالرضا رحماني‌فضلي، نفت: بيژن نامدار زنگنه، نيرو: حبيب‌الله بيطرف و ورزش و جوانان: مسعود سلطاني‌فر». پيش از اين و در سال 92 و پس از پايان ماراتن بررسي صلاحيت وزراي پيشنهادي، سه تن از وزراي او بودند كه نتوانستند از مجلس راي بگيرند. وزارتخانه‌هاي ورزش، علوم و آموزش و پرورش از جمله وزارتخانه‌هايي بودند كه با عدم راي اعتماد نمايندگان مجلس اصولگراي نهم، نتوانستند وارد كابينه يازدهم شوند و حسن روحاني را وادار به معرفي مجدد فرد براي آن وزارتخانه‌ها كرد. اين‌بار اما از ميان گزينه‌هايي كه براي وزارتخانه‌هاي دولت دوازدهم معرفي شده‌اند بازهم صحبت از احتمال عدم اعتماد مجلس به دو تا سه وزير پيشنهادي حسن روحاني است كه البته اين ساختار ممكن است با توضيحاتي كه حسن روحاني در قالب دفاعيه در جلسه امروز مجلس ارايه مي‌كند تغييرات جدي بكند. به هر شكل توضيحات حسن روحاني نقش تعيين‌كننده‌اي در نظر نمايندگان به وزراي پيشنهادي دولت دوازدهم است.
فصل جدي براي تصميم‌گيري‌هاي فراكسيوني
مجلس دهم و شكل جلساتي كه تاكنون براي بررسي صلاحيت وزراي پيشنهادي برگزار شده نشان مي‌دهد كه تصميم‌گيري فراكسيوني در مورد صلاحيت اين وزرا اين‌بار جدي‌تر است. مجلس اصولگراي نهم داراي دو فراكسيون اصولگراي ميانه‌رو و تندرو بود كه آنچنان خبري از تصميم‌گيري‌هاي فراكسيوني نبود. اين‌بار اما تصميم‌گيري در مورد وزراي پيشنهادي از حيث فراكسيون، نوعي قدرت‌نمايي فراكسيوني است. فراكسيون‌ها با تصميم‌گيري‌هايي كه در اين مورد مي‌كنند به نوعي قدرت و اراده فراكسيون‌هاي مجلس را هم نشان خواهند داد. فراكسيون اميد به عنوان فراكسيون همسو با دولت بيشترين تعداد جلسات را براي بررسي صلاحيت وزراي پيشنهادي داشته است؛ جلساتي كه احتمالا شكل قوي‌تري هم در تصميم‌گيري فراكسيوني اعضاي آن در مورد كابينه دوازدهم خواهد داشت. آن سوي ميدان اما فراكسيون‌هاي مستقلان و اصولگرايان هرچند تعداد اعضاي كمتري نسبت به فراكسيون اميد دارند اما به نظر مي‌رسد كه آنچنان مخالفتي با وزراي پيشنهادي از دل‌شان بيرون نيايد. هرچه كه هست اين‌بار فراكسيون‌ها نقشي اساسي و تعيين‌كننده در نحوه اعتماد كردن مجلس به وزراي پيشنهادي دولت خواهند داشت.
روند صلاحيت وزرا چگونه است؟
آنگونه كه در آيين‌نامه داخلي مجلس شوراي اسلامي آمده است: «رييس‌جمهور، ظرف دو هفته پس از انجام مراسم تحليف يا بعد از استعفا يا سقوط دولت، كتبا اسامى هيات وزيران را به همراه شرح حال هر يك از وزيران و برنامه دولت تسليم مجلس مى‌كند. رييس مجلس مكلف است در نخستين فرصت در جلسه علنى وصول معرفى نامه وزيران را اعلام و پس از قرائت، دستور تكثير آن را صادر نمايد.» همچنين در ادامه مواد قانوني بررسي صلاحيت وزراي پيشنهادي دولت دوازدهم آمده است: « در شروع بحث در مورد هيات وزيران، رييس‌جمهور برنامه دولت را تشريح و ضمن معرفى وزيران از تركيب هيات وزيران دفاع خواهد نمود. پس از آن مجلس، بررسى برنامه دولت و تركيب هيات وزيران را با اظهارات پنج نفر از نمايندگان مخالف و پنج نفر از نمايندگان موافق با حفظ ترتيب يك نفر مخالف و يك نفر موافق و هر كدام براى مدت پانزده دقيقه انجام خواهد داد. رييس‌جمهور يا كسانى كه او تعيين خواهد كرد به سوالات و اظهارات مخالفان پاسخ مىدهند. مجموع مدت نطق اوليه رييس‌جمهور و دفاعيات اخير دو و نيم ساعت خواهد بود. در پى اظهارات و دفاعيات رييس‌جمهور، مجلس شور در مورد برنامه‌ها و صلاحيت هر يك از وزيران را به صورت جداگانه آغاز خواهد نمود. در مورد هر وزير دو نفر از نمايندگان مخالف و دو نفر از نمايندگان موافق با حفظ ترتيب يك نفر مخالف و موافق هر كدام براى مدت 15 دقيقه فرصت خواهند داشت. پس از آن وزير و در صورت صلاحديد رييس‌جمهور به مدت 30 دقيقه براى دفاع از برنامه و صلاحيت وزير مطروحه وقت خواهند داشت. بحث و بررسى براى تك‌تك وزيران به ترتيب حروف الفباى وزارتخانه به همين شيوه انجام مىگيرد، رييس‌جمهور مىتواند با استفاده از وقت وزيران در پايان و به طور يكجا از آنان دفاع نمايد. پس از آن راىگيرى به عمل مىآيد و شمارش و اعلام نتيجه آرا پس از راىگيرى براى همه وزرا صورت خواهد گرفت. »