ماندلا، تحقق اصل گاندي
شايگان: شايد آخرين فردي كه در اواخر قرن بيستم اصل گاندي را متحقق ساخت نلسون ماندلا باشد. او نيز به‌مجرد آزادي از حبسي ۲۷ ساله، متوجه شد كه خشونت چنان در جامعه‌اش انباشته شده است كه اگر درصدد انتقامجويي برآيد، وقوع جنگ داخلي قطعي خواهد بود. به همين دليل به‌درستي تشخيص داد كه تنها راه، آشتي است و راه‌حل ديگري هم وجود ندارد. اين نكته ناگفته نماند كه گاندي فعاليت‌هايش را نخست در آفريقاي جنوبي آغاز كرد و از اين‌رو آفريقايي‌ها با فعاليت‌هاي او و ايده خشونت‌پرهيزي‌اش بيگانه نبودند.»