حزب كمونيست چين محدوديت دو دوره‌اي رياست‌جمهوري را حذف مي‌كند
يك گام تا مادام‌العمر شدن قدرت «شي جين‌پينگ»
شهاب شهسواري
حزب كمونيست چين با ايجاد تغييرات در قانون اساسي، اين موقعيت را براي شي‌جين پينگ، رييس‌جمهور مقتدر جمهوري خلق چين به وجود آورده است تا فراتر از دو دوره 5 ساله بتواند رييس‌جمهور اين كشور باقي بماند. پيشنهاد كميته مركزي حزب كمونيست چين، قرار است كه ماه آينده در جلسه سالانه كنگره ملي خلق به راي گذاشته‌شود، كارشناسان پيش‌بيني مي‌كنند كه اين پيشنهاد در كنگره خلق پذيرفته‌شود. هر چند براي شي جين‌پينگ هنوز زود است كه نگران زمان پايان يافتن دوره رياست‌جمهوري‌اش باشد، چرا كه هنوز پنج سال ديگر رييس‌جمهور اين كشور باقي خواهد ماند، اما كميته مركزي حزب كمونيست، راه را براي او باز كرد تا بعد از سال 2023 باز هم رييس‌جمهور بزرگ‌ترين اقتصاد جهان و پرجمعيت‌ترين كشور جهان باقي بماند. هر چند پيشنهاد كميته مركزي حزب براي محدوديت دو دوره خدمت متوالي براي يك رييس‌جمهور، تغيير بسيار مهمي در راس هرم سياسي چين محسوب مي‌شود، اما شينهوا، خبرگزاري رسمي چين اين خبر مهم را خيلي كوتاه و در يك پيام 36 كلمه‌اي، بدون هيچ توضيحي مخابره كرد. به نوشته شينهوا «كميته مركزي حزب كمونيست چين، پيشنهاد داده است كه عبارت رييس‌جمهور و معاون اول او بايد تنها دو دوره متوالي در اين مقام خدمت كنند از قانون اساسي حذف شود. اين پيشنهاد روز يكشنبه علني شد.»
عملي شدن اين تغيير سبب مي‌شود تا رهبر مقتدر پكن، بتواند تمام طول دهه آينده به عنوان رييس‌جمهور در مقام خود باقي بماند. كميته مركزي حزب كمونيست چين يك نهاد با 205 كرسي است كه پيشنهاد تغيير قانون اساسي براي حذف محدوديت دوره‌هاي رياست‌جمهوري را مطرح كرده است. شي جين پينگ سال 2012 به عنوان دبيركل حزب كمونيست و يك سال بعد به عنوان رييس‌جمهور چين جانشين هو جين تائو شد. به نوشته روزنامه گاردين، جود بلانشت، تحليلگر مسائل چين مي‌گويد: «خيلي اتفاق عجيب و جالبي است. من هيچگاه فكر نمي‌كردم چنين اقدامي از سوي حزب عملي باشد. چنين تغييري بسيار وسيع، شجاعانه و احتمالا غيرضروري محسوب مي‌شود. به صورت مشخص معناي اين پيشنهاد اين است كه آقاي شي از همين الان تصميم قاطع خود را گرفته است كه پس از سال 2023 همچنان در مقام رييس‌جمهور خدمت كند. در واقع چنين اقدامي جاي هيچ تفسير و تاويل ديگري باقي نمي‌گذارد. در واقع تلاش‌هاي پروژه چهار دهه پيش دنگ شيائو پنگ كه محدوديت محكمي براي دوره‌هاي قدرت در چين گذاشت تا شخصيتي مانند مائو ديگر نتواند قدرت را در اين كشور كاملا قبضه كند، در حال از بين رفتن هستند. فقط كافي است چند هزار كيلومتر آن‌سوتر، روسيه را نگاه كنيد تا ببينيد كه چنين اقدامي چه عواقب بالقوه‌اي مي‌تواند در پي داشته باشد.»
بيل بيشاپ، كارشناس سياست چين مي‌گويد: «اين اقدام در واقع پوتين به اضافه يك است. معناي اين اقدام اين است كه تا زماني كه شي زنده باشد و حزب كمونيست در چين در كرسي قدرت باشد، قدرتمندترين فرد كشور شي جين‌پينگ باقي خواهد ماند. تفاوت او با مائو اين است كه شي جين‌پينگ در دوره‌اي قدرتمندترين فرد مادام‌العمر چين مي‌شود كه چين در قدرتمندترين حالت خود طي سده‌هاي گذشته قرار دارد و سال به سال در جهان جايگاه قدرتمندتري پيدا مي‌كند.» استيو تسانگ، مدير موسسه سوآس چين مي‌گويد: «معناي اين حركت فقط يك چيز است، همان چيزي كه انتظار داشتيم اكنون رسمي شده است و نشان مي‌دهد كه شي‌جين‌پينگ قرار نيست كوتاه بيايد، چين از امروز رسما وارد دوران جديدي با عنوان شي جين‌پينگ شده است. پيام شي اين است: مي‌توانم، انجام خواهم داد و حتي لحظه‌اي به اينكه كسي مانعم بشود فكر نمي‌كنم.»
همزمان با تصميم شوراي مركزي حزب كمونيست براي حذف محدوديت دو دوره‌اي رياست‌جمهوري، اين حزب بخش ديگري از پيشنهادهاي شي‌جين‌پينگ براي افزايش تسلط خود بر قدرت را نيز پذيرفته است. بر اساس خبر ديگري كه روز يكشنبه خبرگزاري شينهوا منتشر كرد، بخش تازه‌اي به قانون اساسي اين كشور با عنوان «انديشه‌هاي شي‌جين‌پينگ در مورد سوسياليسم و ويژگي‌هاي چين در عصر جديد» اضافه مي‌شود. انديشه‌هاي شي‌جين‌پينگ پيش از اين اكتبر سال 2017 در منشور حزب كمونيست چين هم اضافه شده بود. مكتوب شدن اين تفكرات با نام شي‌جين‌پينگ نشان از اين داشت كه چين بيش از چهار دهه بعد از مائو، با رهبري جديد مواجه است كه به اندازه بنيانگذار جمهوري خلق چين سوداي قدرت در سر دارد.
جود بلانشت معتقد است كه تقريبا غيرممكن است كه كنگره ملي خلق چين، يك مصوبه پيشنهادي كميته مركزي حزب را تاييد نكند. قرار است جلسه سالانه كنگره ملي خلق چين يك ماه ديگر برگزار شود. لانشت مي‌گويد: «احتمال اينكه اين مصوبه در جلسه كنگره ملي خلق راي نياورد به همان اندازه بالاست كه من شخصا مدال طلاي المپيك را ببرم.» همزمان رييس‌جمهور چين، به شكل روزافزوني با چالش‌هاي بسيار پيچيده و جديد در مسائل داخلي و روابط بين‌المللي مواجه مي‌شود. افزايش شكاف در روابط چين و ايالات متحده امريكا، تشديد بحران در شبه جزيره كره و كاهش سرعت رشد اقتصادي چين از جمله موانع بزرگي هستند كه در مسير موفقيت شي قرار گرفته‌اند. به گفته جود بلانشت «خيلي زود است كه بخواهيم پيش‌بيني كنيم، شي جين‌پينگ به عنوان يك امپراتور مادام‌العمر بر كرسي قدرت خواهد ماند، اين اتفاق بسيار به سال‌هاي پيش رو و وضعيت آينده چين در سال‌هاي 2020 و 2021 در آستانه پايان دوره دوم رياست‌جمهوري او بستگي خواهد داشت.» جاشوا ونگ، از رهبران دموكراسي‌خواه هنگ‌كنگ در واكنش به اين خبر گفته است: «وارد دوره امپراتوري شي شده‌ايم.»