ترس، عامل بقاي برجام

آيا تا روز 12 ماه مه، دونالد ترامپ، رييس‌جمهوري امريكا از تمديد تعليق تحريم‌هاي هسته‌اي عليه ايران سر باز خواهد زد ؟ پاسخ به اين سوال در حال حاضر به يكي از جدي‌ترين دغدغه‌ها نه فقط در ايران و امريكا كه در سطح جهاني بدل شده است. بسياري معتقدند كه چيدمان جديد مشاوران سياست خارجي دونالد ترامپ شامل معرفي مايك پمپئو به عنوان وزير امور خارجه و جان بولتون به عنوان مشاور امنيت ملي كه از آن به عنوان «كابينه جنگ» قلمداد مي‌شود، نشانه‌اي براي خروج امريكا از برجام است. با اين حال، جواب به اين سوال نياز به سوال ديگري دارد؛ چرا بعد از قريب به 15 ماه، ترامپ خروج از آنچه «بدترين توافق در كل تاريخ ايالات متحده امريكا» خوانده، خارج نشده است ؟ ترديدي نيست كه اگر ترامپ قصد داشت از برجام خارج شود همچون خروج از پيمان آب و هوايي پاريس، خروج از پيمان ترانس - پاسفيك، خروج از سازمان يونسكو و نهايتا انتقال سفارت از تل‌آويو به قدس عمل كرده بود و هيچ نگراني نيز از بابت نارضايتي متحدانش و انزواي امريكا از خود بروز نمي‌داد. راي‌گيري در شوراي امنيت سازمان ملل و مجمع عمومي بر سر موضوع قدس نشان داد اين رييس‌جمهوري امريكا بين منافع خود و نظر جامعه جهاني، بي‌هيچ رودربايستي و تعارف ديپلماتيك، اولي را انتخاب مي‌كند و هزينه سياسي آن را نيز مي‌پردازد. با اين حال ترامپ هنوز در برجام باقي مانده است، نه به خاطر اينكه از انزواي بين‌المللي مي‌هراسد و نه به خاطر اينكه بر تعهدات بين‌المللي امريكا پافشاري مي‌كند و نه حتي به خاطر اينكه حمايت كنگره را ندارد، بلكه به اين خاطر كه هيچ تضميني وجود ندارد كه بدون برجام، ايران مسير گذشته هسته‌اي خود را طي نكند و به قول مقامات سابق دولت امريكا، «در جايگاه گريز هسته‌اي دو تا سه هفته‌اي» قرار نگيرد. ترس از حركت ايران به سمت سلاح اتمي - حتي اگر رهبر معظم جمهوري اسلامي ايران هم طي فتواي مذهبي توليد و نگهداري آن را حرام اعلام كرده باشند - عامل بقاي برجام طي 15 ماه رياست‌جمهوري دونالد ترامپ بوده است. اين ترس سرسخت‌ترين مخالفان برجام، افرادي همچون سناتور باب كوركر و سناتور تام كاتن را از اقدامي در كنگره براي نابودي توافق هسته‌اي با ايران برحذر داشته است تا جايي كه حتي يك طرح نيز براي درخواست تغيير در برجام يا...

پيوند زدن آينده برجام با برنامه‌هاي موشكي ايران در كنگره امريكا به راي گذاشته نشد تا حداقل، رضايت ترامپ از سوي هم‌حزبي‌هاي وي حاصل شود. از آنجا كه اين ترس همچنان به قوت خود باقي است، مي‌توان پيش بيني كرد كه دونالد ترامپ سرانجام از برجام خارج نخواهد شد مگر اينكه اطمينان حاصل كند كه با خروج از برجام، ايران مسير هسته‌اي گذشته را طي نخواهد كرد. از سخنان مقامات رسمي ايران نيز چنين بر مي‌آيد كه بازگشت به وضعيت هسته‌اي پيشابرجامي حداقل واكنش به تصميم احتمالي دونالد ترامپ خواهد بود.