وزير صمت معاون خود را به ايران خودرو فرستاد
مدير جوان
يك هفته پس از خبر شوكه‌كننده سخنگوي دولت حالا به نظر مي‌رسد، مقامات قوه مجريه به يك جمع‌بندي نهايي رسيده‌اند و سكاندار جديد بزرگ‌ترين خودروساز ايران از دل وزارت صنعت، معدن و تجارت انتخاب شده است. فرشاد مقيمي، معاون صنايع وزير صمت با حكم او به يكي از بزرگ‌ترين بنگاه‌هاي اقتصادي ايران خواهد رفت، بنگاهي كه هر چند با توجه به گستردگي و گردش مالي بالا عملا يكي از بزرگ‌ترين مراكز اقتصادي ايران به شمار مي‌رود اما در عين حال با توجه به مشكلاتي كه در سال‌هاي گذشته با آنها رو‌به‌رو بوده براي هر مقامي، اداره آن يك ريسك مديريتي جدي به شمار مي‌رود؛ ريسكي كه پس از روزهاي گمانه‌زني، سرانجام مقيمي آن را پذيرفته تا در طول تاريخ چند دهه‌اي ايران خودرو، جوان‌ترين مديرعامل اين گروه خودروسازي لقب بگيرد.
چالش‌هاي تمام نشدني
هر چند از چند سال قبل و به دنبال برنامه‌ريزي براي خصوصي‌سازي شركت‌هاي خودروسازي بخش قابل توجهي از سهام ايران خودرو واگذار شد و شركت دولتي ايدرو تنها 15 درصد از سهام اين شركت را در اختيار خود نگه داشت اما آنچه در سال‌هاي گذشته رخ داده عملا تداوم مديريت دولت بر اين شركت خودروسازي بوده است. بالا بودن سهم ايران خودرو در آمار صنعتي ايران، تعداد بالاي نيروهاي مشغول به كار در اين بنگاه و البته اهميت نرخ تمام شده خودرو در بازار و تاثير آن بر ساير شاخص‌ها باعث شده در تمام سال‌هاي گذشته و با وجود جابه‌جايي‌هايي كه در دولت‌هاي مختلف صورت گرفته هيچ يك از اين دولت‌ها زير بار ريسك واگذاري ايران خودرو به بخش خصوصي و مستقل شدن آن نروند. باقي ماندن زير سايه دولت هر چند در برهه‌هايي كوتاه به نفع اين خودروساز تمام شده و دريافت تسهيلات يا ارايه فضاهايي جديد براي فروش محصولات، جزيي از اين حمايت‌ها بوده اما با تداوم تصدي دولت عملا اين بنگاه اقتصادي استقلال خاصي را تجربه نكرده و در آخرين نمونه از اين عدم استقلال، مديرعامل اين شركت خودروسازي با نظر دولت كنار گذاشته شده و رييس بعدي نيز مستقيما از سوي دولت اعلام مي‌شود. جداي از اين مشكلات، آنچه بر اقتصاد ايران رفته نيز براي ايران خودرو گران تمام شده است. يكي از اصلي‌ترين اتفاق‌هاي اثرگذار، بازگشت تحريم‌ها بود كه برنامه كلان اين خودروسازي در همكاري با طرف‌هاي خارجي را متوقف كرد. در سال 1395 و در ماه‌هاي كوتاه عمر برجام، پژو فرانسه به ايران آمد و قراردادي مشترك را با ايران خودرو به امضا رساند. هاشم يكه‌زارع، مديرعامل سابق اين گروه خودروسازي اعلام كرده بود: تاكنون با 6 شركت مذاكراتي انجام شده و 2 قرارداد در مراحل نهايي قرار دارد. پژو تنها شريك و همكار خارجي ما نخواهد بود و علاوه بر مرسدس بنز با چند شركت مطرح خارجي و صاحب تكنولوژي ديگر هم در حال مذاكره براي عقد قرارداد و همكاري مشترك هستيم كه نام شركت‌هاي طرف قرارداد در آينده اعلام مي‌شود.
اين نگاه اميدوارانه پس از خروج امريكا از برجام عملا به پايان خود رسيد و نه تنها ديگر شركت‌هاي خارجي به ايران نيامدند كه حتي پژو نيز همكاري خود را با اين خودروساز ايراني قطع كرد. جداي از آن زيان‌هاي انباشته ايران خودرو براساس برآورد به شكل قابل توجهي افزايش يافته و محدوديت‌هاي وارداتي اين شركت را نيز مانند ديگر خودروسازان ايراني در تامين قطعات و نقدينگي لازم براي حفظ خطوط توليد با مشكلات جدي مواجه كرده است و قرار دادن تمام اين شرايط در كنار هم نشان از دشواري كار مديرعامل جديد ايران خودرو دارد.
معماي تغيير قيمت
با وجود تمام اين مشكلات، يكه‌زارع كه كار خود را در ايران خودرو از سال 92 آغاز كرده بود در ششمين سال حضورش به اداره اين بنگاه اقتصادي ادامه مي‌داد تا ناگهان در 28 مرداد، علي ربيعي، سخنگوي دولت اعلام كرد به دليل تغيير قيمت‌ها بدون هماهنگي، يكه‌زارع از كار خود بركنار شده است. در حالي كه تحليل‌ها درباره چرايي اين تغيير آغاز شده بود، ساعتي بعد اعلام شد كه مديرعامل سابق ايران خودرو در دفتر كار خود بازداشت شده تا گره مديريتي ايران خودرو پيچيده‌تر شود. پس از عزل يكه‌زارع، گمانه‌زني‌ها درباره جانشين احتمالي او آغاز و حتي نام عباس علي‌آبادي، مديرعامل مپنا نيز به عنوان جانشين او مطرح شد اما اين خبر تاييد نهايي نگرفت تا سرانجام قرعه به نام يكي از معاونين وزير صمت بخورد.
جوان‌ترين مدير ايران خودرو
«اعضاي هيات مديره ايران خودرو با اتفاق آرا فرشاد مقيمي را به عنوان جوان‌ترين مديرعامل اين گروه خودروسازي منصوب كردند.» اين خبري بود كه روز گذشته از طريق پايگاه اطلاع‌رساني ايران خودرو منتشر شد تا مشخص شود، فرشاد مقيمي جديدترين انتخاب براي اين جايگاه است. هر چند اين خبر از تصويب هيات مديره سخن گفته اما به نظر مي‌رسد، نظر وزير صمت به عنوان مقام دولتي مرتبط با اين گروه خودروسازي روي انتخاب مقيمي بوده تا اين مدير جوان جاي يكه‌زارع با تجربه را پر كند. مقيمي متولد 1355 است و به اين ترتيب در 43 سالگي به اين سمت مهم منصوب شده است. او كه پيش از اين به عنوان معاون صنايع وزير صمت فعاليت مي‌كرد، عضويت در هيات مديره و معاون برنامه‌ريزي و امور اقتصادي سازمان صنايع كوچك و شهرك‌هاي صنعتي ايران، مديريت برنامه‌ريزي راهبردي و بودجه سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران و رياست انجمن بهره‌وري ايران را در كارنامه خود دارد و از فردا مهم‌ترين سمت كارنامه كاري خود را آغاز خواهد كرد. هر چند مقيمي تاكنون مستقيما در حوزه خودرويي ايران سمت مديريتي نداشته اما جوان‌گرايي صورت گرفته و ارتباط خوبي كه ميان مدير جديد ايران خودرو و وزير صمت وجود دارد، باعث شده برخي از فعالان اين حوزه نسبت به اين تغيير ابراز اميدواري كنند. البته عيار اصلي اين تغيير زماني مشخص خواهد شد كه برنامه‌هاي مقيمي براي كاهش زيان‌هاي انباشته، بهبود عرضه خودرو به بازار و جمع‌بندي بر سر قيمت نهايي محصولات در بازار نمايان شود.