مراسم روز دانشجو در دانشگاه شهيد بهشتي
با حضور رييسجمهور برگزار شد
طنين صداي نقد دانشجو
پزشكيان: بدترين كاري كه در اين كشور با آن روبهرو هستيم «فيلترينگ» است
پرسشهاي مطرح شده و اظهارنظرهاي دانشجويان نشان ميدهد بيشترين فرصت و تريبون دراختيار منتقدان دولت قرار گرفت تا ديدگاههاي خود را مطرح كنند
گروه سياسي
مراسم روز دانشجو صبح روز گذشته در دانشگاه «علوم پزشكي شهيد بهشتي» با حضور پرشور طيفهاي گوناگون دانشجويي و استادان برگزار شد. مراسمي كه در آن سرمايههاي حقيقي كشور دغدغههاي خود را صريح، بيپرده و شفاف با رييسجمهور درميان گذاشتند و پزشكيان نيز با همان صراحت لهجه هميشگي به مطالبات دانشجويان اعم از فيلترينگ و خط سفيد، چينش كابينه، اقتصاد، مديريت كلان و... پاسخ داد. برخلاف دولتهاي گذشته در مراسم روز دانشجو امسال نه از دستچين شدن دانشجويان و جلوگيري از ورود دانشجويان منتقد دولت خبري بود و نه فضاي امنيتي بر سالن سايه افكنده بود. دانشجويان با هر مرام و عقيدهاي در سالن حضور داشتند و به بيان نظرات و ديدگاههاي خود پرداختند. اتفاقا بررسي پرسشهاي مطرح شده و اظهارنظرهاي دانشجويان نشان ميدهد، بيشترين فرصت و تريبون دراختيار منتقدان دولت قرار گرفت تا ديدگاههاي خود را مطرح كنند. از دوران اصلاحات به بعد بود كه مراسم روز دانشجو به يكي از مهمترين نمادهاي علمي، فرهنگي و آموزشي دولتها بدل شد. در واقع با اقدامات روز دانشجو بود كه ميشد نسبت دولتها با بحثهاي مرتبط با دانشگاه، آزادي بيان، پويايي دانشگاهها و... را سنجيد. دولتهاي اصلاحطلب و ميانهرو از يكسو و دولتهاي اصولگرا هر كدام مواجههاي متفاوت با بحث دانشجو، دانشگاه و نقد دانشجويي داشتند. هر اندازه دولتهاي اصلاحطلب و ميانهرو براي برگزاري آزادانه اين مراسم و ايجاد يك ارتباط فعال با نهاد دانشگاه و دانشجو تلاش ميكردند دولتهاي اصولگرا با طرح موضوعاتي چون دانشجويان ستارهدار، عدم تمديد قرارداد استادان منتقد و متفاوت و اعمال كنترلهاي غيرمتعارف درخصوص دانشجويان، شكل متفاوتي از سياستهاي اعمال درخصوص دانشگاهها را پيادهسازي كردند. پزشكيان و دولتش كه با كنشگري بسياري از دانشجويان و جوانان و استادان دانشگاهي گفتمان خود را در سطح جامعه مطرح كرده بودند اما از همان آغاز تشكيل كابينه تلاش كردند ارتباط تنگاتنگي با دانشجو و دانشگاهيان ايجاد كنند. طرح مسائلي چون اجماع نخبگاني، شايستهسالاري، ايدههاي نوي دانشجويان، بازگشت اساتيد اخراجي و پايان پروندههاي دانشجويان ستارهدار ازجمله راهبردهاي دولت چهاردهم در اين دوران تازه بود. ديروز اما حول و حوش 25: 8 دقيقه رييسجمهور وارد سالن شد و اندكي بعد نواي سرود ملي ،سالن را فراگرفت و سپس چند آيه از كلام الهي تلاوت شد تا آيين بزرگداشت روز دانشجو و دانشگاهيان به طور رسمي با حضور رييس دولت وفاق كليد بخورد. پس از سخنراني محمد اسماعيلي قيداري، رييس دانشگاه شهيد بهشتي نوبت به نمايندگان تشكلهاي دانشجويي رسيد كه هر كدام از آيندهسازان دغدغهمند ايران و چالشهايش، دانشگاه و نگرانيهايش در حضور رييسجمهور، وزير علوم و تصميمسازان روايت كنند. جانمايه اين روايتها حاكي از ايجاد فضايي به اقتضاي روحيه دانشجويي بود تا از طريق نمايندگان تشكلهاي دانشجويي در پشت تريبون يا با صداي بلند و از لابهلاي جمعيت به نقد ناترازيها، كمبود بودجه پژوهشي كشور و آسيبهايش، وفاق، ناترازيهاي مديريتي، تعارضهايي مانند فيلترينگ و خط سفيد اشاره شود.
دولت وفاق و «وحدت در عين كثرت» دانشگاهيان
مراسم روز دانشجو در دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي به دو بخش تقسيم شده بود و به طور طبيعي بيشترين سهم به دانشجويان رسيد. گروههاي فرهنگي، انجمنهاي صنفي دانشجويي، نماينده اتحاديههاي دبيران، اتحاديههاي تشكلهاي دانشجويي، بسيج دانشجويي، انجمن دانشجويان مستقل، دفتر تحكيم وحدت، جامعه اسلامي، شوراهاي صنفي دانشگاهها، انجمن علمي، نشريات دانشجويي، جنبش عدالتخواه دانشجويي، كانونهاي فرهنگي و هنري هر يك دقايقي به بيان ديدگاه و نظرات طيف خود پرداختند. با سخنراني هر يك از نمايندگان دانشجويي، عدهاي از حضار كه به ديدگاه آن فرد نزديكتر بودند، تشويق ميكردند و در مواردي ميايستادند و حتي شعارهايي نيز سر ميدانند اما نقطه اميدواركننده ماجرا اين بود كه برخلاف نظر عدهاي كه در سالهاي اخير تلاش كردهاند ادبيات هنجارشكنانه را به نسل z نسبت دهند يا چنين ادبياتي را براي اين نسل عاديسازي كنند، شعارهاي امروز آن هم در مراسمي كه بيشتر شبيه «انفجار گلايهها» بود، هرگز وارد وادي ساختارشكني و ناهنجاري نشد. برخلاف نظر عدهاي كه در سالهاي اخير تلاش كردهاند ادبيات هنجارشكنانه را به نسل z نسبت دهند يا چنين ادبياتي را براي اين نسل عاديسازي كنند، شعارهاي امروز هرگز وارد وادي ساختارشكني و ناهنجاري نشد. در اين مراسم برخي نمايندگان دانشجويي مطالبات خود را در چارچوب مسائل علمي و صنفي صورتبندي كردند و از ناامني شغلي و كمبود منابع مالي براي تحقيقات دانشگاهي گلايه داشتند اما برخي ديگر تلاش كردند تا از اين چارچوب فراتر روند. آنها دغدغههاي خود را با نگاههاي مختلف سياسي بيان كردند تا نماينده «چند صدايي» و «وحدت در عين كثرت» در جامعه دانشجويي و در سپهر كنوني سياست ايران به ويژه پس از جنگ
۱۲ روزه باشند و نشان دهند تقويت وحدت و انسجام ملي به معناي «تك صدايي» و «مونولوگ» نيست بلكه ديالوگ مردم و مسوولان به ويژه ديالوگ نخبگان و فرهيختگان با كارگزاران، رمز انسجام ملي است.
تضارب آرا درباره وفاق در آراي دانشجويان
اما دانشجويان در اين گفتوگوي بيپروا با رييسجمهور چه گفتند؟ «محمد امين آيتاللهي» پزشك عمومي و دانشجوي رشته انيميشن دانشگاه سيستان و بلوچستان يكي از سخنرانهايي بود كه نحوه اجراي «ايده وفاق» رييسجمهور را زير ضرب برد. وي در بخشي از سخنانش وفاق را سرمايهاي بيبديل دانست و گفت: «به نظر ميرسد وفاق در دولت به ابزاري براي جلب رضايت همه جريانها تبديل شده است. اعتماد به مردم و متخصصان ركن اصلي دولت بود اما مكانيزم اين رويه چندان روشن نيست.» اين فعال دانشجويي در ادامه از به تاخير افتادن وعده دولت براي رفع فيلترينگ شكايت كرد كه با تشويق ممتد بسياري از دانشجويان مواجه شد و سپس پرسيد: «اگر فيلترينگ خوب است چرا با خطهاي سفيد دور زده شده است؟ ديگر چه موارد سفيدي وجود دارد كه ما از آن بيخبريم؟» نرخ بنزين و تاثير آن بر معيشت مردم يكي ديگر از نقدهاي وي بود كه با استقبال دانشجويان روبهرو شد. سپس پويا زارعفر، عضو شوراي مركزي عدالتخواه دانشجويي دغدغهاش درباره حفظ و تقويت «اتحاد مقدس» شكل گرفته پس از جنگ ۱۲روزه را بيان كرد. يكي ديگر از سخنرانان محمدمهدي آبپور، نماينده جامعه اسلامي دانشجويان بود كه وي نيز ترجيح داد، فرصتي كه دراختيار داشت را به نقد هيات دولت اختصاص دهد. به گزارش ايرنا، اين فعال دانشجويي، پزشكيان را سپر بلاي برخي اعضاي هيات دولت معرفي كرد و از رييسجمهور پرسيد: «چرا براي تغيير اين رويه كاري انجام نميدهيد؟» وي برخلاف بسياري از دانشجويان كه دغدغه فيلترينگ داشتند در ادامه سوالاتش از رييسجمهور پرسيد: «آيا مشكل كشور كنسرت و فيلترينگ است؟» و سخنان خود را با يك جمله تهديدآميز به پايان برد و گفت: «در صورت عاديسازي هنجارشكني با واكنش امت اسلامي مواجه خواهيد شد.» در اين هنگام طيفي از دانشجويان كه متمايل به تنشآفريني بودند، ايستادند و وي را تشويق كردند. مهدي نصرتي، نماينده دفتر تحكيم وحدت نيز ازجمله افرادي بود كه از رويداد هفته ديزاين تهران، ماراتن كيش و وضعيت حجاب در حضور رييسجمهور شكايت كرد. اما پس از وي سيدياسين حسنزاده، دبير انجمن اسلامي تهران پشت تريبون رفت و با بيان اينكه در وضعيتي هستيم كه نه ميميريم و نه زنده ميمانيم اظهار كرد: «ما درگير دوگانههاي فرضي هستيم و كسي نميتواند آن را گردن دشمن فرضي بيندازد. مديران به جاي حل مساله صرفا مديريت بحران ميكنند و پديده سيمكارتهاي سفيد به جاي رفع فيلترينگ نمونهاي از آن است. امروز با انديشههاي قرون وسطي سعي ميكنيم جامعهاي در قرن ۲۱ را اداره كنيم كه باعث شده تا هر راهحلي خود به بحران تبديل شود اما راهحل آن بازگشت به مردم است. چرا ديگر ميزان راي ملت نيست!»
به جاي «هو كردن» نظرتان را بگوييد با فحش دادن به من كاري درست نميشود
ساعت 10:35 دقيقه نوبت به سخنراني رييسجمهور رسيد. هنگامي كه پزشكيان در حال رفتن به سوي جايگاه بود، چند دانشجو كه بيشتر در رديفهاي جلو نشسته بودند و هرازگاهي تلاش ميكردند فضا را متشنج كنند «شعار مرگ بر ضد انقلاب» دادند. البته دانشجوي ديگري از همين طيف كه كمي دور افتاده بود، فرياد زد: «آقاي پزشكيان لطفا مرزبندي خود را با فتنه و فتنهگران روشن كنيد.» اين دسته از حضار حتي در مواردي سخنان نمايندگان دانشجويي همسو با دولت وفاق و جريان سياسي حامي آن را با «هو كردن» نواختند، البته زماني كه نوبت به رييسجمهور رسيد در نقد اين رويه پاسخهايي داد كه در جاي خود قابل تأمل است. پزشكيان در بخشي از سخنانش با اشاره به اين رفتار تند گاه و بيگاه اما معدود دانشجويان اظهار داشت: «به جاي اين رفتار بايد به شكلي منطقي نظرمان را بگوييم و يكديگر را اقناع كنيم، آيا اين رفتار «برازنده دانشگاه» است. با فحش دادن به من كاري درست نميشود. به جاي اين رفتار بايد به شكلي منطقي نظرمان را بگوييم و يكديگر را اقناع كنيم.» اما اظهارات رييسجمهور باز هم با اعتراضاتي از گوشه و كنار جمعيت مواجه شد. يكي از دانشجويان با صداي بلند گفت: «طرح داديم اما نميپذيريد!» رييسجمهور نيز در پاسخ گفت: «طرحتان را به اساتيدتان بدهيد تا به دست ما برسانند و بررسي كنيم. بارها گفتهايم اگر كسي نظر كارشناسي دارد اين گوي و اين ميدان، نظرتان را بگوييد، تابع نظر كارشناسي هستيم. اختيار ميدهيم برويد اجرا كنيد.» در بخش ديگري از سخنان رييسجمهور باز هم برخي دانشجويان به مساله حجاب اعتراض كردند. پزشكيان نيز در پاسخ گفت: «در زمان كرونا و جنگ اخير دختر و داماد من فداكاري كردند در كنارم ماندند اما دخترم در بسياري از مسائل با من بحث ميكند و نظر من را قبول ندارد. آيا به اين معني است كه من را قبول ندارد. آيا بايد كسي را كه جور ديگري فكر ميكند هو كنيم و دشمن بدانيم؟ ما اينجا با هم نشستيم اما نميتوانيم همديگر را تحمل كنيم. در دوران دانشجويي با ديدگاههاي مختلفي مواجه بوديم و هر كسي ميگفت فقط من ميتوانم «ايران را بسازم» اما ياد گرفته بوديم يكديگر را هو نكنيم. راهحل پذيرفتن تفاوتها و انگ نچسباندن است.» پزشكيان همچنين در واكنش به فرياد يكي از دانشجويان درباره تعارض فيلترينگ و خط سفيد گفت: «بدترين كاري كه در اين كشور با آن روبهرو هستيم «فيلترينگ» است و دستور دادم خط كساني كه سفيد است را هم سياه كنند.» پزشكيان با اين وعده مراسم روز دانشجو ۱۴۰۴ را در ميان تشويق و شور و هيجان حضار به پايان رساند و خاطرهاي ديگر از يك روز دانشجو با حضور رييس دولت وفاق و عدالت در دفتر ۱۶ آذر به ثبت رسيد.