بعد از يك دوره طولاني از نزاع‌هاي سياسي و بن‌بست‌هايي كه هر يك براي گشودن آنها ماه‌ها رايزني سياسي لازم بود، عاقبت بعد از 9 سال شهروندان لبناني اين فرصت را پيدا كردند تا با حضور پاي صندوق‌هاي راي، پارلمان تازه‌اي براي اين كشور انتخاب كنند. پارلمان كنوني لبنان، دوره قانوني خود را براي رسيدن به اجماع در مورد انتخاب رييس‌جمهور، نخست‌وزير و تدوين قانون انتخابات جديد، پنج سال تمديد كرد تا امروز عاقبت فرصت براي 3 ميليون و 600 هزار راي‌دهنده لبناني فراهم شود تا از ميان 583 نامزد معرفي شده از سوي احزاب سياسي 128 نماينده جديد پارلمان را انتخاب كنند. احمد دستمالچيان، سفير پيشين جمهوري اسلامي ايران در بيروت معتقد است كه ائتلاف 8 مارس و محور مقاومت، به دليل تحولات سال‌هاي اخير منطقه دست بالا را در انتخابات امروز دارد و روند تحولات سياسي در لبنان به شكلي پيش خواهد رفت كه محور مقاومت جايگاه بالاتري در سياست لبنان به دست بياورد. در ادامه متن كامل گفت‌وگوي «اعتماد» را با سفير پيشين جمهوري اسلامي ايران در بيروت مطالعه مي‌كنيد.
انتخابات سراسري لبنان 9 سال بعد از انتخابات پيشين برگزار مي‌شود، چرا تا اين اندازه فاصله زيادي ميان دو انتخابات ايجاد شد و چه شد كه گروه‌هاي لبناني براي برگزاري انتخابات روز يكشنبه به توافق دست يافتند؟
لبنان يك كشور طايفه‌اي است و 17 طايفه در آن واحد در يك كشور زندگي مي‌كنند، در نتيجه نظام سياسي در لبنان به توازن قدرت بين طوايف و گروه‌هاي سياسي داخلي و كشورهايي كه از اين طوايف و گروه‌ها حمايت مي‌كنند، بستگي دارد. لبنان محل توازن قدرت‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي است. قدرت‌ها و كشورهاي مختلفي به صورت سنتي در امور داخلي لبنان دخالت دارند كه مهم‌ترين آنها به عنوان قدرت فرامنطقه‌اي فرانسه و قدرت‌هاي منطقه‌اي شامل ايران، عربستان و سوريه هستند. به دليل همين تعدد بازيگران داخلي و خارجي، هر بار پديده‌اي سياسي در لبنان رخ مي‌دهد، بايد ابتدا بررسي كرد كه چه عوامل خارجي و نيروهاي موثري وجود دارند كه باعث وقوع چنين پديده‌اي شده‌اند. انتخابات سراسري لبنان قرار بود كه بعد از انتخابات سال 2009، در سال 2013 برگزار شود. اما اين انتخابات نهايتا برگزار نشد و دوره پارلمان تا به امروز تمديد شد. دليل برگزار نشدن انتخابات در سال 2013، دخالت‌هاي بي‌جاي عربستان سعودي بود كه طي سال‌هاي گذشته به خصوص با استفاده از نفوذش در جريان المستقبل به رهبري سعد حريري، جلوي رسيدن به يك اجماع براي برگزاري انتخابات را گرفت. سياست‌هاي عربستان نه تنها جلوي برگزاري انتخابات پارلماني در لبنان را گرفت، بلكه براي رسيدن به يك اجماع براي انتخاب رييس‌جمهور هم ايجاد مانع كرد. اما شكست سياست‌هاي عربستان، ابتدا با ايجاد اتحاد و اجماع در بين گروه‌هاي لبناني براي انتخاب ميشل عون، نامزد جريان مقاومت، به عنوان رييس‌جمهور روشن شد. در ادامه عربستان براي استمرار مانع‌تراشي و كارشكني در امور داخلي لبنان، تلاش كرد به صورت تحميلي سعد حريري را وادار به استعفا كند. اما اين اقدام عربستان نيز نهايتا به يك افتضاح سياسي منجر و با شكست مواجه شد. امروز با توجه به دستاوردهاي بسيار مهمي كه جريان مقاومت در منطقه به دست آورده و توانسته است نيروهاي تكفيري و تروريستي را نابود بكند و شكست دهد، موقعيت ممتاز براي لبنان در منطقه ايجاد كرده و به خصوص براي محور مقاومت به عنوان يكي از پرچمداران مبارزه با تروريسم. اكنون شرايط براي لبنان ايجاد شده است كه انتخابات بعد از تاخير طولاني برگزار شود و به نظر مي‌رسد كه امكان برگزاري با قدرت و بدون مشكل انتخابات در شرايط كنوني براي گروه‌هاي مختلف لبناني از جمله جريان مقاومت ايجاد شده است. اميدواري اين است كه انتخابات فردا، نتايج خوب و مهمي را بر جاي بگذارد.
تغيير قانوني انتخابات لبنان و شكل جديد انتخاب نامزدها براي كرسي‌هاي پارلمان تا چه اندازه مي‌تواند بر نتيجه انتخابات و تركيب سياسي آينده لبنان موثر باشد؟
قانون انتخابات پيشين لبنان، بر اساس توافق طائف بود كه مي‌توان گفت بخش‌هايي از اين توافق با فشار عربستان سعودي به گروه‌هاي لبناني تحميل شده‌بود. بر اساس قانون پيشين نحوه برگزاري انتخابات بيشتر بر اساس تركيب جمعيتي طايفه‌هاي لبناني بود و به شكلي تنظيم شده‌بود كه طوايفي كه بيشتر از سوي عربستان حمايت مي‌شدند، بخت بيشتري براي انتخاب شدن به عنوان نماينده داشته‌باشند. اما با شرايط جديدي كه در قانون انتخابات جديد لبنان آمده است، همه طوايف و مذاهب بر اساس مناطق تعريف شده در قانون راي مي‌دهند و به نسبت آرا فهرست‌هاي پارلماني احزاب راي مي‌آورند. هرچند كه اين شيوه برگزاري انتخابات بي‌نقص نيست و برخي از گروه‌هاي لبناني از جمله مقاومت نسبت به آن انتقاداتي دارند، اما قطعا نسبت به نظام قبلي انتخابات مطلوب‌تر است و بهتر از قانون پيشين است كه بر اساس توافق طائف نوشته‌شده‌بود. من پيش‌بيني مي‌كنم كه اين‌بار پارلمان لبنان شكل سياسي متفاوتي خواهد داشت و بيشتر آرا و نظرات مردمي را نمايندگي كند. بر اساس نظرسنجي‌هايي كه تاكنون در مورد ميزان مشاركت در انتخابات منتشر شده است، پيش‌بيني مي‌شود كه مشاركت راي‌دهندگان در انتخابات بسيار بيشتر از گذشته باشد و شايد مهم‌ترين نكته و مطلوب‌ترين وجه اين انتخابات، همين مشاركت بالاي عمومي در آن باشد.
فكر مي‌كنيد برگزاري اين انتخابات و نتايج آن، تا چه اندازه به حفظ آرامش و ثبات سياسي نسبي كه بعد از انتخاب ميشل عون به رياست‌جمهوري شاهد بوديم موثر باشد و آيا ممكن است برگزاري انتخابات باعث بي‌ثباتي در لبنان و بازگشت رويارويي‌ها ميان گروه‌هاي سياسي شود؟
همان طور كه پيش از اين نيز اشاره كردم، سرنوشت لبنان را توازن قوا شكل مي‌دهد. آرامش و ثبات در اين كشور هم زير سايه توازن سياسي در اين كشور شكل مي‌گيرد. محور مقاومت و جريان 8 مارس به دليل اتحاد و هم‌رايي توانسته‌اند تاكنون جرياني موثر در سياست لبنان باشند و جايگاه مردمي مناسب‌تري كسب كنند، مهم اين است كه اين توافق و اتحاد حفظ شود. جريان مقاومت با دستاوردها و موفقيت‌هايي كه طي سال‌هاي اخير در لبنان و سطح منطقه به دست آورده است، تاثير مثبتي بر افكار عمومي لبنان گذاشته است. در كنار اينها به نظر نمي‌رسد جريان المستقبل در جايگاهي باشد كه خيلي بتواند در مقابل خواسته‌هاي مردمي قد علم كند و مانع‌تراشي كند، به خصوص به دليل حمايت‌هاي پيشين عربستان و بدنامي عمومي و افتضاحات اخيري كه از سوي عربستان در عرصه سياسي لبنان به وجود آمده است. پيش‌بيني من اين است كه اين انتخابات پارلماني با استقبال بالاي راي‌دهندگان و ميزان مشاركت مردمي كم‌سابقه‌اي برگزار خواهد شد و در ادامه نيز فكر مي‌كنم كه جريان رويدادها به شكل مطلوبي به نفع جريان مقاومت و ائتلاف 8 مارس در سياست لبنان پيش برود و توازن قدرت به نفع محور مقاومت تغيير كند.
اگر پيش‌بيني شما محقق شود تصور نمي‌كنيد قدرت‌هاي خارجي مانند رژيم صهيونيستي، عربستان سعودي و فرانسه براي بي‌ثبات‌سازي لبنان تلاش كنند؟
عربستان و رژيم صهيونيستي الان در شرايط ضعف هستند و شكست آنها از پيش مشخص است. سرمايه‌گذاري و تلاش اخير رژيم صهيونيستي و عربستان سعودي براي ايجاد جنگ‌هاي نيابتي از طريق گروه‌هاي تكفيري و سازمان‌هاي تروريستي، با شكست مواجه شده است. همين عملكرد آنها در حمايت از گروه‌هاي تروريستي عملا يكي از دلايلي است كه باعث شكست آنها در انتخابات امروز لبنان خواهد شد و بعيد مي‌رسد با تحليل رفتن قدرت آنها بر اثر سرمايه‌گذاري روي جنگ‌هاي نيابتي، توان دخالت بيشتر در امور لبنان داشته‌باشند. در مورد فرانسه به صورت خاص بايد بگويم كه اين كشور بر اساس تجربه‌هاي تاريخي و همچنين رابطه سنتي كه با مسيحيان ماروني لبنان دارد، مي‌تواند خودش را با نتايج انتخابات وفق دهد و سياست‌هاي خود را بر اساس تغييرات به وجود آمده تنظيم كند. اگر پاريس هم تصميم بگيرد كه بر محور تصميم‌هاي شكست‌خورده رژيم صهيونيستي و عربستان سعودي بازي كند، قطعا فرانسه هم خسارت خواهد ديد. اما شواهد نشان مي‌دهد كه فرانسه قصد دارد با واقعيت‌هاي ميداني كنار بيايد و مشاركت فعال و سازنده‌اي در روند سياسي لبنان داشته‌باشد.
وضعيت حزب‌الله در انتخابات چگونه خواهد بود؟
اصول فعاليت سياسي حزب‌الله در لبنان هميشه اين بوده كه زمينه را براي مشاركت حداكثري مردم فراهم كند. حزب‌الله هيچگاه تعصبي بر پيروزي نامزدهاي خود نشان نداده و همواره تلاش كرده در قالب ائتلاف اين همپيمانانش باشند كه تقويت شوند و يك ائتلاف قوي داشته‌باشند. حزب‌الله چشمداشتي به قدرت سياسي در لبنان ندارد نه در پارلمان و نه در رياست دولت، هدف نهايي حفظ ثبات سياسي در كشور و استمرار روند خدمات‌رساني سازمان‌ها و نهادهاي دولتي است و هميشه از اين هدف پشتيباني كرده است. حزب‌الله شايد يكي از اصلي‌ترين گروه‌هايي باشد كه مشي جوان‌گرايي و تغيير را دنبال مي‌كند و چهره‌هاي جديدي را براي رسيدن به كرسي‌هاي پارلمان معرفي كرده است. اين اقدام مي‌تواند نويدبخش آينده‌اي روشن‌تر باشد كه لبنان را فارغ از رقابت‌ها و نزاع‌هاي نسل‌هاي پيشين، به سمت آينده‌اي باثبات‌تر پيش ببرد.
با شرايط جديدي كه در قانون انتخابات جديد لبنان آمده است، همه طوايف و مذاهب بر اساس مناطق تعريف شده در قانون راي مي‌دهند و به نسبت آرا فهرست‌هاي پارلماني احزاب راي مي‌آورند.