عبور كارگزاران از عارف
علني شد: عارف در تنگنا
زهير موسوي
«عبدالله نوري جايگزين خوبي براي عارف است». غلامحسين كرباسچي، دبيركل كارگزاران سازندگي با بيان اين جملات پيشنهاد جايگزيني نوري به جاي عارف در شوراي عالي سياستگذاري را مطرح كرده است. هرچند كرباسچي در اين مصاحبه صراحتا نامي از شوراي عالي سياستگذاري نياورده است اما از آنجا كه ديگر جايگاه عارف يعني نمايندگي مجلس تبديل به آرزويي دست نيافتني براي عبدالله نوري به واسطه فعاليت‌هاي او در سال‌هاي اخير شده، بنابراين منظور كرباسچي شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان است. هرچند شوراي عالي سياستگذاري دو عملكرد موفق در نوع خود در انتخابات‌هاي 94 و 96 داشته اما مدتي است فعاليت اين شورا با انتقاد از سوي فعالان سياسي اصلاح‌طلب همراه شده تا جايي كه صحبت از پارلمان اصلاحات به ميان آمده است.
آغاز انتقاد‌ها به شوراي عالي سياستگذاري
نخستين انتقاد‌ها هنگام بستن ليست شوراي شهر تهران مطرح شد. هنگامي كه سازو كار شوراي عالي سياستگذاري مورد انتقاد و هجمه قرار گرفت هرچند برخي از اعضاي شوراي عالي معتقد بودند جا‌ماندگان از ليست در حال شلوغ كاري براي تحت فشار قرار دادن اين شورا هستند. اشكالي كه منتقدين به شوراي عالي سياستگذاري وارد مي دانند اين است كه مرامنانه اي كه اعضا به آن پايبند باشند، ندارد. محسن صفايي‌فراهاني از جمله افرادي است كه معتقد است در شرايط كنوني كه احزاب پرقدرت شكل نگرفته‌اند تنها راه، تشكيل يك جبهه فراگير است كه بتوانند پتانسيل احزاب و شخصيت‌هاي اصلاح‌طلب را بروز و ظهور بخشد. به اعتقاد اين عضو سابق حزب مشاركت، اجماع واقعي زماني وجود دارد كه مرامنامه جبهه اصلاح‌طلبان تهيه شود. بديهي است مرامنامه يك چارچوب دارد كه اعضا بايد به آن اعتقاد داشته باشند. وقتي آن را ننويسند، همه احزاب اصلاح طلب مي‌توانند بگويند كه ما در كل با هم موافق هستيم. در كنار صفايي‌فراهاني اسامي ديگري وجود دارد كه معتقدند سازو كار شوراي عالي اصلاح‌طلبان بايد تغيير كند. عبدالله ناصري، عضو شوراي مشورتي سيد‌محمد خاتمي مي‌گويد شوراي عالي اصلاح‌طلبان نياز به تغيير منش و تركيب اعضا دارد. اين اظهارات ناصري پس از نامه 100 جوان اصلاح‌طلب به سيد‌محمد خاتمي درباره لزوم اصلاح اصلاحات مطرح شد. نامه‌اي كه در آن بيش از هرچيزي بر تغيير منش و تركيب اعضاي شوراي عالي سياستگذاري تاكيد دارد. در اين نامه پيكان انتقادات به سوي يك نفر است؛ پيش از انتشار نامه 100 جوان اصلاح‌طلب از محافل خصوصي كارگزاران نيز خبرهايي مبني بر نارضايتي 100 درصدي اين حزب از عملكرد عارف به گوش رسيد تا جايي كه گفته شد آنها قصد دارند حسين مرعشي، سخنگوي اين حزب را به عنوان گزينه پيشنهادي براي رياست شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان معرفي كنند هرچند مرعشي بنابر برخي دلايل شخصي از اين پيشنهاد استقبال نكرد. با اعلام نظر ديروز كرباسچي ابعاد جديدي از برنامه كارگزاران براي عبور از عارف مشخص شد. طبق اظهارنظر دبيركل كارگزاران، اين حزب اصلاح‌طلب به دنبال عبدالله نوري، وزير كشور دولت اصلاحات براي جايگزيني عارف است. در كنار كارگزاران اخبار ديگري از اختلاف عارف با ساير احزاب در شوراي عالي سياستگذاران به گوش مي‌رسد.
آغاز دوران محبوبيت
بامداد 21 خرداد 92 بود كه محمدرضا عارف به درخواست رييس دولت اصلاحات با انتشار بيانيه‌اي از رقابت‌هاي انتخاباتي كناره‌گيري كرد. كناره‌گيري كه منجر به پيروزي دو جريان اصلاحات و اعتدال در انتخابات 92 شد و حسن روحاني با كسب بيش از 18 ميليون راي توانست راهي پاستور شود. اين كناره‌گيري به نقطه عطفي در زندگي سياسي محمدرضا عارف تبديل شد تا جايي كه افكار عمومي و حاميان او به واسطه اين فداكاري منتظر بودند تا روحاني او را به عنوان معاون اول خود معرفي كند. عدم استفاده از معاون اول سيد‌محمد خاتمي در دولت يازدهم سبب شد تا بزرگان جريان اصلاحات به فكر استفاده از استاد دانشگاه شريف در بهارستان باشند. محمدرضا عارف پس از انتخابات رياست‌جمهوري به بنياد خود كه در اواخر سال 88 تاسيس كرده بود، بازگشت و با استفاده از ظرفيت‌هاي سياسي و پايگاه اجتماعي خود، بنياد‌اميد ايرانيان را گسترش داد و در چند استان دفتر افتتاح كرد. فعاليت محمدرضا عارف در سكوت نسبي رسانه‌اي براي رسيدن به كرسي رياست مجلس آغاز شد و سرانجام در سال 94، سالي كه انتخابات مجلس در آن برگزار شد شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان به رياست محمدرضا عارف فعاليت خود را آغاز كرد. اين شورا كه با همفكري افراد و احزاب تاثيرگذار جريان اصلاحات تشكيل شده بود با تدوين سازو‌كاري مناسب و برنامه‌ريزي دقيق توانست پيروزي چشمگيري در تهران به دست آورد به نحوي كه ليست اميد با نتيجه 30 بر 0 توانست رقيب سنتي خود يعني اصولگرايان را كه در مجالس هفتم و هشتم و نهم يكه‌تازي مي‌كردند، از دور خارج كند. نكته جالب توجه ميزان راي معاون اول رييس دولت اصلاحات در اين انتخابات بود كه حكايت از پايگاه اجتماعي قوي عارف در ميان مردم داشت. استاد دانشگاه شريف با كسب 926/608/1 راي به عنوان نفر اول تهران راهي بهارستان شود. اول شدن عارف در تهران انتظارات از او را بالا برد. مرد دانشگاهي سپهر سياسي ايران ديگر بايد از فضاي دانشگاه خود فاصله مي‌گرفت و پس از وقفه‌اي 10 ساله مجددا به معادلات سياسي كشور باز مي‌گشت.
تعداد آراي عارف به پاشنه آشيل او تبديل شد. از همان فرداي انتخابات بسياري انتظار داشتند كه عارف با راي ميليوني به راحتي بتواند جايگزين علي لاريجاني شود از همين رو او در آغاز مجلس دهم براي رياست اعلام كانديداتوري كرد؛ اما نهايتا رقابت را به لاريجاني واگذار كرد.
وزير مخابرات دولت اول اصلاحات، ارديبهشت امسال سكوت خود در برابر انتقادات را شكست و گفت: «نمي‌توانيم بگوييم چرا فلاني سكوت مي‌كند، خب نمي‌توان مسائل را در بوق و كرنا كرد.» هرچند نمايندگان فراكسيون اميد همواره بر نقش اصولي و راهبردي عارف در تصميمات اين فراكسيون تاكيد دارند اما از آنجا كه عارف تمايلي به رسانه‌اي شدن موضوعات ندارد برداشت افكار عمومي اين است كه او فعاليتي در مجلس ندارد.
طبق اظهارنظر كرباسچي، كارگزاران به دنبال عبدالله نوري، وزير كشور دولت اصلاحات براي جايگزيني عارف است. اخباري از اختلاف عارف با ساير احزاب در شوراي عالي سياستگذاران هم به گوش مي‌رسد.