اوراق براي چه كساني است؟
احمدحاتمي يزد
اگر فردي قصد داشته باشد طلا بخرد و آن را در خانه نگهداري كند، اقدام جديد بانك مركزي يعني تبديل گواهي پيش‌خريد به اوراق سكه، كاربردي براي او نخواهد داشت. اين اوراق براي افرادي مفيد است كه بخواهند سكه خريداري شده را مورد معامله قرار دهند و با خريد و فروش آن در بازار سودي كسب كنند چرا كه خريد و فروش اين اوراق راحت‌تر و امن‌تر از سكه فيزيكي است. اين اقدام شبيه چيزي است كه در بورس صورت مي‌گيرد. زماني كه در بورس، سهم يك شركت را خريداري مي‌كنيد به شما گواهي برگ سهم را نمي‌دهند بلكه گواهي سپرده مي‌دهند كه نشان مي‌دهد صاحب چند سهم از يك شركت هستيد. اين روش در همه جاي دنيا مرسوم است. در مورد بسياري از كالاها مثل فلزات و حتي بشكه‌هاي نفت نيز انجام مي‌شود. شما مي‌توانيد بشكه‌هاي نفت را به صورت فيزيكي خريداري كنيد يا اينكه گواهي خريد نفت داشته باشيد و آن گواهي را در بازار بفروشيد. حجم گواهي‌هايي كه در بازار نفت در حال خريد و فروش است ده‌ها برابر ميزان نفت فيزيكي است كه مبادله مي‌شود. در نتيجه اين اقدام مي‌تواند براي سوداگران بازار سكه جذاب باشد و آنهايي كه مي‌خواهند سكه بخرند مي‌تواند اطمينان داشته باشند كه بانك مسووليت اين اوراق را بر عهده دارد و حتما سكه‌اي در قبال گواهي وجود خواهد داشت و نبايد نگران تحويل سكه بود. قابليت نقدپذير كردن گواهي‌هاي پيش‌فروش شده موجب تعميق بازار خواهد شد چون كه بر اين اساس تمام سكه‌هاي پيش‌فروش شده باقي مانده در عمل و پيش از سررسيد وارد بازار مي‌شود و ميزان عرضه متعادل مي‌شود.
همچنين خريداران اين اختيار را دارا خواهند بود تا سكه را به صورت فيزيكي خريداري كرده يا اوراق سكه را تحويل بگيرند. در نتيجه بازار ثانويه و نقدي با تاثيرپذيري از يكديگر مي‌توانند در كل بازار را به سمت ثبات و آرامش هدايت كنند.
عده‌اي شايد در جهت ثبات بخشي بازار سكه از ابزار نرخ بهره ياد كنند. اما بايد توجه داشت كه اين ابزار در شرايط كنوني بسيار خطرناك است. شايد افزايش نرخ سود بانكي بتواند نقدينگي را به سمت خود بكشد اما بايد توجه داشت از يك طرف هزينه تامين منابع در اقتصاد براي توليد‌كنندگان بيشتر مي‌شود و از طرفي بانك‌ها را به مرز ورشكستگي خواهند كشاند. در شرايط كنوني بسيار از بانك‌ها توان پرداخت سودهاي خود را ندارند و از سرمايه خود ارتزاق مي‌كنند. در نتيجه ابزار سود بانكي گزينه مناسب نيست. در نتيجه تامين بازار سكه از طريق ايجاد بازار ثانويه براي آن اقدامي است كه در شرايط كنوني نسبت به ساير ابزارها، بسيار تاثيرگذارتر خواهد بود.