اين تسليحات لعنتي
محمود فاضلي
فروش سلاح و تجهيزات نظامي براي تعدادي از كشورهاي جهان به يكي از پردرآمدترين فعاليت‌هاي تجاري تبديل شده است. در هفته‌هاي اخير فروش يا توقف تسليحات اسپانيايي به عربستان سعودي و به‌كارگيري اين تسليحات در جنگ عليه يمن به يكي از موضوعات جنجال برانگيز اروپا و خاورميانه تبديل شد. اسپانيا با فروش جنجالي 400 عدد بمب ليزري هدايت شونده به عربستان به طور مخفيانه از جنگ در يمن حمايت كرد و همين امر با واكنش احزاب داخلي و سازمان‌هاي حقوق بشري رو به رو شد. تجهيزات نظامي ليرزي هدايت شونده، بارها عليه مردم يمن استفاده شد و به هتل‌ها، بيمارستان‌ها، منازل مسكوني و كارخانه‌ها اصابت كرد و تلفات زيادي داشت. اسپانيا در ژست ابتدايي خود اعلام كرد ارسال تسليحات نظامي به عربستان را به دليل نگراني‌ها درباره اينكه اين كشور از اين سلاح‌ها عليه غيرنظاميان يمن استفاده مي‌كند متوقف خواهد كرد كه همين امر موجب گلايه مقامات سعودي و تهديد به لغو ديگر قراردادها از جمله ساخت پنج ناوچه جنگي به ارزش يك ميليارد و هشتصد ميليون يورو شد.
اما مادريد پس از چند روز رايزني و فشار رياض، سرانجام مجبور به تغيير ديدگاه اوليه خود شد و اعلام كرد فروش بمب‌هاي دقيق و هدايت شونده را از سر خواهد گرفت! پدرو سانچز، سوسياليست و رييس دولت اسپانيا نيز در خصوص تجديد نظر در لغو فروش بمب‌هاي ليزري به عربستان به اين جمع‌بندي رسيد كه مجبور به تصحيح سياست وزير دفاع مبني بر لغو فروش بمب‌ها به عربستان شدم، زيرا اين سياست مناسبات تجاري با عربستان و منافع كارگران كشتي‌سازي «ناوانتيا» و ديگر پروژه‌ها را تهديد مي‌كرد. دولت اين مساله را مدنظر قرار داد كه اگر به لغو ارسال سلاح به عربستان بپردازد، روابطش با اين كشور عربي با خطر توقف همكاري‌هاي اقتصادي، تجاري و سياسي روبه‌رو مي‌شد.
تجديد‌نظر دولت اسپانيا مبني بر ارسال 400 بمب ليزري به عربستان انتقادات و نگراني‌هاي گروه‌هاي حقوق بشري را در پي داشت. سازمان عفو بين‌الملل از دولت اسپانيا خواست تا فروش بمب‌هاي ليزري به عربستان را متوقف كند تا مانع درج شدن نام اين كشور در تاريخ به عنوان شريك جرم عربستان در جنايات جنگي عليه مردم يمن شود. پس از سه سال جنگ مخرب ائتلاف عربي عليه يمن به رهبري عربستان كه هزاران كشته و زخمي در پي‌داشت، هيچ بهانه‌اي براي اسپانيا يا ديگر كشورها كه اقدام به تجهيز عربستان و متحدينش كنند، وجود ندارد. هر اقدامي از سوي اسپانيا ممكن است اين پيام نادرست را منعكس كند كه دولت اسپانيا بيشتر به منافع مالي كشور اهميت مي‌دهد تا امنيت شهروندان كشور جنگ‌زده يمن. ميزان صادرات ادوات نظامي اسپانيا به عربستان در سال 2015 يعني همزمان با آغاز جنگ يمن، دو برابر شده است. صادرات تجهيزات نظامي اسپانيا به عربستان معادل 14 درصد كل صادرات تجهيزات نظامي اين كشور است كه البته اين صادرات در سال 2015 حدود 86 درصد افزايش يافته است. ميزان صادرات ادوات نظامي اسپانيا در سال گذشته به 4 ميليارد و 374 ميليون يورو رسيد و اين رقم تقريبا دو برابر ميزان صادرات سال 2012 است. اسپانيا از نظر صادرات ادوات نظامي در جايگاه هفتم جهاني قرار دارد كه در اين ميان عربستان سومين مشتري اصلي اسپانيا است.
موافقت مادريد با فروش اين سلاح‌ها به عربستان البته با مخالفت افكار عمومي رو به رو است. بر اساس نظرسنجي‌اي كه در ميان 300 نفر در اسپانيا صورت گرفت، 56.7 درصد مخالف فروش تسليحات نظامي به عربستان هستند، 66.3 درصد تجارت با كشورهاي خودكامه را غيراخلاقي دانسته و بر اين باورند نبايد به چنين كشورهايي تسليحات نظامي فروخت، 42.6 درصد معتقدند با چنين كشورهايي بايد پروژه‌هاي سفارشي كار كرد و 57.1 درصد نيزمعتقدند كشورهايي را كه با امثال عربستان تجارت مي‌كنند بايد مجازات و تحريم كرد.