مسافران و راننده‌هاي تاكسي از گران شدن كرايه مي‌گويند
كرايه به توان چند؟
حميدرضا خالدي
سال‌هاست كه يكي، دو ماه مانده به عيد و پايان سال و به محض آنكه اعلام مي‌شود قيمت و نرخ تاكسيها از «ابتداي» سال جديد افزايش خواهد يافت، به شكلي خودجوش نرخ تاكسيها نو مي‌شود! آن هم در شرايطي كه هر سال اعلام مي‌شود كه هيچ راننده‌اي حق افزايش نرخ را ندارد.
امسال هم براساس تصويب شوراي شهر، قرار است كرايه ها، 15 تا 17 درصد افزايش يابد. البته از ابتداي سال. اما امسال هم تقريبا دو ماه مانده به پايان سال، راننده‌ها براي اينكه از سال‌هاي قبل عقب نيفتند، باز هم از دو ماه قبل از عيد، آتش به نرخ‌هاي قديمي زدند. سازمان تاكسيراني اما هنوز هم اعلام مي‌كند كه نه‌تنها كسي حق ندارد نرخ‌هاي خود را افزايش دهد كه با متخلفان نيز به‌شدت برخورد مي‌كند. با اين وجود گشتي در شهر و خيابان‌هاي آن حكايت ديگري را روايت مي‌كند. سميه، دانشجوي ارشد مديريت است كه هر يكي دو روز يك بار مجبور است كه سوار تاكسي‌هاي خط رسالت- سيدخندان شود، در مورد تهديد تاكسيراني به راننده‌ها با لبخندي معنا‌دار مي‌گويد: ما كه دو، سه هفته‌اي است تاكسي هر خطي را كه سوار مي‌شويم، كرايه‌هايش افزايش يافته است. مثلا همين خط رسالت - سيدخندان كه امسال نرخ تاكسي‌هاي آن 800 تومان و شخصي‌ها 1000 تومان بود از چند وقت قبل به ترتيب 1000و 1200 تومان افزايش پيدا كرد.
قبل از اينكه سوال ديگري بپرسم عذرخواهي مي‌كند تا برود ولي قبل از رفتن سخنانش را اين‌گونه تكميل مي‌كند: آقا شما واقعا فكر مي‌كنيد كه راننده‌ها تابع اوامر سازمان تاكسيراني هستند؟ از اين حرف‌ها و ادعاها در سازمان‌هاي دولتي و خصوصي ما زياد است.
مراد، راننده مسيرپاسداران به دولت كه بيش از 20 سال است به قول خودش در خيابان‌هاي تهران غربيل مي‌چرخاند و دو هفته‌اي مي‌شود كه به جاي 1000 تومان 1300 تومان مي‌گيرد، مي‌گويد: اينكه راننده‌ها به خواست خود، نرخ كرايه‌هاي‌شان را بالا مي‌برند، اصلا چيز عجيبي نيست. او مي‌پرسد: در طول سال چند بار قيمت اجناس بالا مي‌رود؟ از قيمت قطعات و لاستيك خبر داريد كه چقدر افزايش پيدا كرده است؟ خب مسلم است ما هم بخواهيم قيمت خدمات‌مان را بالا ببريم.
ولي چرا اين افزايش قيمت در ابتداي سال انجام نمي‌شود؟ اين راننده در پاسخ به اين سوال استدلال جالبي دارد: آخر سال و دم عيد هزينه‌ها بالاست. براي همين هم ما قيمت را بالا مي‌بريم.
اما پيرمرد بازنشسته‌اي كه مسافر ماشين مراد است حرف و استدلال او را قبول ندارد: آقا اگر قرار باشد هر كس قبل از موعد مقرر حكمي را اجرا كند كه سنگ روي سنگ بند نمي‌شود. مگر افزايش حقوق كارمندان قبل از سال صورت مي‌گيرد كه شما زودتر نرخ كرايه‌هاي‌تان را افزايش مي‌دهيد؟
مرد ميانسال ديگري كه معمولا با ماشين شخصي خودش در شهر تردد مي‌كند و چند روزي است كه به دليل اينكه ماشينش را فروخته مجبور است هر روز با تاكسي بين منزل و مغازه‌اش از ميدان امام حسين تا شهدا تردد كند، مي‌گويد:
هر سال به محض اينكه نرخ كرايه‌ها افزايش مي‌يابد، قيمت بيشتر اجناس هم بالا مي‌رود. هر وقت هم كه اعتراض مي‌كنيم، مي‌گويند: نرخ كرايه تاكسي جزو اقلام زير بنايي است و وقتي زياد مي‌شود، ما هم چاره‌اي نداريم جز اينكه قيمت هاي‌مان را بالا ببريم.
اما اين افزايش قيمت‌هاي زود هنگام تنها محدود به تهران نيست. انگار يك اپيدمي در كل كشور است. حتي براي تاكسي‌هاي لب مرز! علي، چند سالي است كه راننده خطي شهر مهران تا ايلام است. در حالت عادي نرخ كرايه هر مسافر براي اين مسير شش هزار تومان است، ولي دو هفته‌اي مي‌شود كه وي و همكارانش در اين خط، نرخ‌هاي خود را به هشت هزار تومان افزايش داده‌اند. وي در مورد دليل اين افزايش قيمت مي‌گويد: همه جا وضع همين است. مگر در تهران قيمت‌ها افزايش پيدا نكرده است؟ ما آمار تهران را داريم. آنها كه گران مي‌كنند ما هم گران مي‌كنيم. مگر ما زندگي نداريم؟
علي اما خبري از ميزان مصوب افزايش قيمت براي خط خود ندارد: نمي‌دانم قرار شده چقدر افزايش پيدا كند. فقط همين قدر مي‌دانم كه همه اين قيمت جديد را قبول دارند.
چاني‌زني براي كرايه
جوان در حال چانه زدن با يك راننده شخصي پرايد در تقاطع مطهري و مفتح است. اعتراض وي به راننده ماشين به دليل افزايش قيمت نرخ كرايه است. او كه خود را مهدي معرفي مي‌كند در مورد آنچه باعث شده تا با راننده درگيري لفظي پيدا كند، مي‌گويد: من هر هفته يكي - دو بار مسيرخيابان سرافراز (درنزديك مصلاي تهران) را تا تقاطع مطهري و مفتح مي‌روم و برمي‌گردم. هميشه هم
500 تومان داده‌ام ولي امروز اين آقا از من 800 تومان مي‌خواهد. راننده اما توجيه ديگري براي اين كارش دارد: همه راننده‌ها نرخ‌هاي‌شان را افزايش داده‌اند چرا نبايد من گران كنم؟ از وي مي‌پرسم: تاكسيها هم همين قدر مي‌گيرند؟ مي‌گويد: ما كه نمي‌توانيم خودمان سرخود گران كنيم. اگر اين كار را بكنيم كه ديگر كسي سوار نمي‌شود. قيمت‌هاي ما با تاكسيها تفاوتي ندارد.
اما با اين وجود هنوز خطوطي هم هستند كه افزايش قيمت نداشته‌اند. كيميا، خانم ميانسالي است كه هر روزصبح مجبور است از ايستگاه مترو شاهد به اسلامشهر بيايد. وي اما برخلاف بقيه خطوط معتقد است كه نرخ كرايه‌هاي اين خط نسبت به سال گذشته تغييري نداشته است. خوشبختانه امسال تغييري نداشته‌ايم و هنوز همان 2500 تومان است. ولي بعضي از دوستانم مي‌گويند خطوطي كه آنها استفاده مي‌كنند همين چند روزه گران شده است.
ابوالفضل قناعتي، عضو كميسيون حمل و نقل و عمران شوراي شهر نيز معتقد است كه اگر رانندگان به خود اجازه مي‌دهند كه زودتر از موعد مقرركرايه‌هاي‌شان را افزايش دهند، به دليل چشم‌پوشي و اهمال سازمان تاكسيراني است: به هر حال مسوول رسيدگي به اموررانندگان و نرخ‌هاي كرايه‌ها، سازمان تاكسيراني است. بنابراين اگر راننده‌اي يا رانندگان خطي تخلف كنند و زودتر از آغاز سال كرايه‌هاي‌شان را افزايش دهند، بايد با جديت با آنها برخورد كرد.
وي در ادامه از تمام مردم مي‌خواهد تا درصورت مشاهده هرگونه تخلفي موضوع را يا با سامانه 137 و 1888 شهرداري يا با شوراي شهر درميان بگذارند.
رمضان، راننده كهنه كاري است كه 33 سال است راننده تاكسي است و درخط وليعصر به امام حسين (ع) كار مي‌كند، مي‌گويد: من كه كرايه‌ها را زياد نكرده‌ام. يعني معتقدم كه درست نيست. وقتي از او در مورد افزايش نرخ كرايه توسط همكاران خطي‌اش مي‌پرسم لحظه‌اي مكث مي‌كند، انگار كه مي‌خواهد حرفش را سبك و سنگين كند و درنهايت مي‌گويد: من از بقيه خبر ندارم. نامه عمل هركس را دست خودش مي‌دهند!
سال به پايان نرسيده ولي گويا برخي رانندگان تاكسي خيلي وقت است كه به استقبال سال نو رفته‌اند! آن هم با افزايش زودهنگام قيمت‌هاي كرايه‌هاي‌شان. با اين وجود تاكسيراني هنوز هم معتقد است كه قيمت‌ها افزايش نيافته و با متخلفان برخورد خواهد شد. حال اينكه مردم درست مي‌گويند يا مديران تاكسيراني، سوالي است كه شايد برخلاف خيلي از سوالات، بتوان با چرخي در شهر پاسخش را
پيدا كرد.